About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
Politycy Konfederacji straszą Polaków, że obecny rząd i Unia Europejska planują “wycofać gotówkę” czy “zakazać płacenia gotówką”. Nie jest to nowa narracja w politycznym dyskursie – i nie jest prawdziwa.
Wideo jest częścią szerszego satyrycznego trendu w mediach społecznościowych: AFP znalazła setki podobnych filmów z tą samą ścieżką dźwiękową na TikToku. Ukraińscy eksperci ds. dezinformacji stwierdzili, że nagranie było wykorzystywane przez rosyjskich propagandystów do rzucania negatywnego światła na Ukrainę.
To “absurdalna i bardzo niebezpieczna polityka” – alarmują internauci rozsyłający przekaz, że “najliczniejszą grupą studentów” szkoły policji w Szczytnie są teraz Ukraińcy zamieszkali w Polsce. To fake news.
Amisze to żyjąca w odosobnieniu społeczność religijna, która nie stosowała się do wielu wytycznych dotyczących zdrowia publicznego podczas pandemii.
„Prawie wszyscy pacjenci z Covid-19, którzy zmarli w szpitalu we wczesnej fazie pandemii, zostali zabici bezpośrednio w wyniku podłączenia do respiratora” – czytamy w poście udostępnionym na Telegramie 22 maja, który miał 2,3 tys. wyświetleń.
Posty, do których dołączono fotografię dyrektora WHO oraz fragment artykułu, w którym miał on rzekomo powiedzieć, jakoby „pandemia skończyła się zwykłą grypą” i przeprosić za zamieszanie, były udostępniane w mediach społecznościowych od początku maja. Fałszywe treści były udostępniane m.in. tutaj i tutaj, ale także na Twitterze przez Włodzimierza Skalika, wiceprezesa partii Konfederacja Korony Polskiej. Treści te miały tysiące interakcji na Facebooku oraz na Twitterze
Politycy Konfederacji straszą Polaków, że obecny rząd i Unia Europejska planują “wycofać gotówkę” czy “zakazać płacenia gotówką”. Nie jest to nowa narracja w politycznym dyskursie – i nie jest prawdziwa.
Nagranie, w którym grupa nauczycieli wyśpiewuje swój protest song, pojawiło się w polskich mediach społecznościowych pod koniec stycznia z opisem, że odnosi się do nowego rządu premiera Donalda Tuska. „Nauczyciele wściekli na Tuska, że nie dostało 1500 złotych podwyżki? Przecież powinni wiedzieć, że to była przenośnia” – czytamy w opisie postów na TikToku i Facebooku z 20 stycznia 2024 roku, dołączonych do nagrania razem ze zdjęciem Tuska. „Nauczyciele po przemówieniu Tuska na temat braku podwyżek” – czytamy w poście na Instagramie z tym samym wideo i zdjęciem. Post na TikToku miał 3,6 tys. udostępnień i 14,5 tys. reakcji, zaś tweet na platformie X (dawny Twitter) ponad 400 retweetów. [Pisownie postów oryginalne].
„Mędrcy z Davos wpadli na nowy pomysł. Zakażą kawy!” – czytamy w poście na Facebooku, który od 31 stycznia 2024 roku został udostępniony setki razy. W poście dodano również, że kawa zostanie zakazana, ponieważ „produkcja kilograma kawy wymaga wytworzenia 15 kg CO2. Takie wyliczenia pojawiły się w tegorocznej edycji Forum Ekonomicznego w Davos”.
Unia Europejska ma rzekomo nowy pomysł: każdy właściciel krowy, świni, konia lub kury będzie musiał płacić za emisję gazów cieplarnianych przez te zwierzęta. Tak twierdzą autorzy postów w polskich mediach społecznościowych. Komisja Europejska zaprzecza, a my wyjaśniamy, skąd ten fałszywy przekaz.
„Fabryka w Holandii drukuje 3D 500 ton steków miesięcznie. Firma Redefine Meat będzie zaopatrywać niemieckie restauracje w drukowane filety” – czytamy w poście opublikowanym na Facebooku, który od 13 stycznia 2024 roku miał ponad 5,6 tys. udostępnień. „Aby rozpocząć proces drukowania mięsa w drukarce 3D, naukowcy biopsują partię zwierzęcych komórek macierzystych w zależności od pożądanego rodzaju mięsa – wołowiny, wieprzowiny, drobiu, a nawet ryb” – czytamy dalej.
„Chiny z zakazem Coca-Coli do spożycia przez ludzi i sklasyfikowały ją jako produkt czyszczący” – czytamy w publikacjach, które prócz treści zawierały także logotyp popularnego napoju i były udostępniane na Facebooku po 22 stycznia 2024 roku (1, 2, 3). W postach można było także przeczytać, że zakaz został podjęty zgodnie z „decyzją Chińskiego Centralnego Komitetu ds. Jakości Żywności”, który w oparciu o „badania naukowe dotyczące składu napoju i jego wpływu na zdrowie człowieka” zdecydował o zamianie kwalifikacji produktu „na środek czyszczący do rur hydraulicznych.”
„Mammografia to największa zorganizowana przestępczość przeciwko kobietom” – czytamy w poście na Facebooku z 23 października 2023 roku, który zyskał ponad 1,2 tys. udostępnień. Podobnej treści post z 28 października zyskał 8,5 tys. udostępnień. „Kobiety, które chodzą na mammografię, prawdopodobnie nie zdają sobie sprawy z tego, jaką krzywdę sobie wyrządzają” – mówią wpisy, pod którymi podpisany jest użytkownik „Bocko Boris Bilenjki”. AFP ustaliła, że post w języku polskim jest automatycznym tłumaczeniem postu na Facebookuz 7 października 2023 roku z konta bośniackego użytkownika o tym samym nazwisku.
Politycy Konfederacji straszą Polaków, że obecny rząd i Unia Europejska planują “wycofać gotówkę” czy “zakazać płacenia gotówką”. Nie jest to nowa narracja w politycznym dyskursie – i nie jest prawdziwa.
Wideo jest częścią szerszego satyrycznego trendu w mediach społecznościowych: AFP znalazła setki podobnych filmów z tą samą ścieżką dźwiękową na TikToku. Ukraińscy eksperci ds. dezinformacji stwierdzili, że nagranie było wykorzystywane przez rosyjskich propagandystów do rzucania negatywnego światła na Ukrainę.
„Fabryka w Holandii drukuje 3D 500 ton steków miesięcznie. Firma Redefine Meat będzie zaopatrywać niemieckie restauracje w drukowane filety” – czytamy w poście opublikowanym na Facebooku, który od 13 stycznia 2024 roku miał ponad 5,6 tys. udostępnień. „Aby rozpocząć proces drukowania mięsa w drukarce 3D, naukowcy biopsują partię zwierzęcych komórek macierzystych w zależności od pożądanego rodzaju mięsa – wołowiny, wieprzowiny, drobiu, a nawet ryb” – czytamy dalej.
Wprowadzające w błąd nagranie wykorzystuje fikcyjny dokument, by sugerować, że Ziemia stoi w miejscu
Udostępnione ponad 769 razy na Facebooku nagranie można obejrzeć jako relację. Ten sam, choć nieco dłuższy film, pojawił się także na TikToku, gdzie miał 753 udostępnień.
W publikacji udostępnionej na Facebooku 12 sierpnia 2023 roku cytowane są słowa australijskiego geologa Iana Plimera, który od wielu lat neguje zmiany klimatu. Agencja AFP wielokrotnie obalała twierdzenia Plimera (na przykład tutaj i tutaj).
Politycy Konfederacji straszą Polaków, że obecny rząd i Unia Europejska planują “wycofać gotówkę” czy “zakazać płacenia gotówką”. Nie jest to nowa narracja w politycznym dyskursie – i nie jest prawdziwa.
Wideo jest częścią szerszego satyrycznego trendu w mediach społecznościowych: AFP znalazła setki podobnych filmów z tą samą ścieżką dźwiękową na TikToku. Ukraińscy eksperci ds. dezinformacji stwierdzili, że nagranie było wykorzystywane przez rosyjskich propagandystów do rzucania negatywnego światła na Ukrainę.
Wideo jest częścią szerszego satyrycznego trendu w mediach społecznościowych: AFP znalazła setki podobnych filmów z tą samą ścieżką dźwiękową na TikToku. Ukraińscy eksperci ds. dezinformacji stwierdzili, że nagranie było wykorzystywane przez rosyjskich propagandystów do rzucania negatywnego światła na Ukrainę.
To “absurdalna i bardzo niebezpieczna polityka” – alarmują internauci rozsyłający przekaz, że “najliczniejszą grupą studentów” szkoły policji w Szczytnie są teraz Ukraińcy zamieszkali w Polsce. To fake news.
Pierwsze dwa fragmenty ponad dwuminutowego filmu, który został opublikowany 24 lutego pokazują tancerzy – nie Zełenskiego, a kolejne fragmenty przedstawiają jego samego z czasów, gdy występował publicznie w 2018 i 2006 roku – na długo przed wyborami prezydenta Ukrainy w kwietniu 2019 roku.
Hashtag #Pallywood będącym skrótem od słów „Palestyna” i „Hollywood” pojawia się w treściach internautów, którzy twierdzą, że Palestyńczycy symulują akty przemocy, by wyolbrzymić swoje straty w ludziach.
Nagranie z przylotu amerykańskich żołnierzy do Rumunii w 2022 roku, było udostępniane po ataku Hamasu na Izrael z fałszywym przesłaniem, że pokazuje przybycie amerykańskich żołnierzy do Izraela pod koniec października 2023 roku. W postach znajduje się także informacja, że kraje zachodnie wysyłają w ten rejon swoje oddziały „wojskowe”. Istotnie kilka państw europejskich oraz Australia ogłosiły zwiększoną obecność wojskową we wschodniej części Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie, jednak rządy tych państw podkreśliły, że celem jest pomoc w ewakuacji obywateli lub zapewnienie pomocy humanitarnej dla ludności w Gazie.
W sieci, 15 listopada pojawiło się nagranie przedstawiające wysadzenie budynku, który polscy użytkownicy opisywali jako „budynek parlamentu palestyńskiego w Gazie”, a czasem jako „budynek parlamentu Hamasu w Strefie Gazy”, m.in. na Facebooku, Telegramie oraz na platformie X (dawny Twitter), ta ostatnia publikacja zyskała 45 udostępnień.