Setki udostępnień na Facebooku miały publikacje na temat włoskiego premiera Mario Draghiego i jego rzekomej wypowiedzi na konferencji prasowej w listopadzie 2021 roku. Miał wówczas stwierdzić, że osoby nieszczepione „nie są częścią naszego społeczeństwa”. W rzeczywistości Draghi nie użył takiego stwierdzenia. Tłumaczył jedynie, że ma nadzieję, iż nieszczepieni, choć nie mogą uczestniczyć w normalnym życiu ze względu na wprowadzone ograniczenia, staną się ponownie częścią społeczeństwa, gdy sytuacja pandemiczna ulegnie poprawie.
Internauci (1, 2) porównywali rzekomą wypowiedź premiera do opresyjnej polityki państw totalitarnych z lat 30. ubiegłego wieku.
„Czas na obozy koncentracyjne?! Premier Włoch: „Nieszczepieni nie są częścią naszego społeczeństwa” – czytamy w publikacji na Facebooku z 15 lutego 2022 roku z piętnasto-sekundowym nagraniem. Wpis miał ponad 350 polubień, blisko 90 udostępnień i 164 komentarzy. Podobne treści pojawiły się również na innych stronach takich, jak Polska Niepodległa, Lega artis.pl czy w postach Zjednoczeni dla Polski – z linkami do tego samego nagrania Cytat pojawił się również w artykule serwisu Nczas.com pt. Apartheid sanitarny. „Nieszczepieni nie są częścią naszego społeczeństwa” z tego samego dnia.
Użytkownicy Facebooka z Węgier, Słowacji, Czech czy Niemiec udostępniali podobne treści i to samo nagranie. Nie miało ani podpisów, ani tłumaczenia.
Źródłem dla niektórych postów była publikacja anglojęzyczna z konta twitterowego „RadioGenova”. Dominują na nim treści antyszczepionkowe, związane z restrykcjami wprowadzanymi w związku z pandemią.
Użytkownicy komentowali rzekome słowa premiera Włoch, porównując restrykcje wprowadzone przez jego rząd do opresyjnej polityki z czasów reżimu faszystowskiego z początku XX wieku we Włoszech. To zwykły „faszyzm” , „Neonazizm” – pisali. Niektórzy publikowali zdjęcia przywódcy faszystowskich Włoch Benity Mussoliniego i niemieckiego führera Adolfa Hitlera. Nieliczni zwracali uwagę, że wypowiedź premiera została okrojona.
Posty wpisują się w nurt dezinformacji, który wyolbrzymia trudną sytuację osób nieszczepionych, przedstawianych jako „dyskryminowanych” podobnie jak niektóre grupy społeczne w czasach reżimu faszystowskiego. Po sprawdzeniu nagrania z całej konferencji prasowej można jednak stwierdzić, że Draghi nie wypowiedział zdania, które przypisuje mu się w omawianych przez nas publikacjach. Ponadto, z kontekstu wynika, że mówił o powrocie wszystkich obywateli do normalnego życia, gdy sytuacja epidemiologiczna ulegnie poprawie.
Sprawdziliśmy, czy takie zdanie padło podczas spotkania z dziennikarzami. Wyszukaliśmy zdanie oraz jeden z kadrów z nagrania w różnych wyszukiwarkach. Okazało się, że kilkunastosekundowe nagranie zostało wycięte z trwającej 50 minut relacji z konferencji prasowej premiera 24 listopada 2021 roku w Rzymie.
Tego dnia Mario Draghi, wraz z ministrem zdrowia Robertem Speranzą i ministrą spraw regionalnych Mariastellą Gelmini mówili o nowym rozporządzeniu przyjętym przez Radę ministrów, wprowadzającym obowiązek szczepienia dla kolejnych zawodów, tzn. funkcjonariuszy sił porządkowych, nauczycieli oraz pracowników administracyjnych sektora ochrony zdrowia (pracownicy medyczni zostali objęci obowiązkiem szczepień już wcześniej). Rozporządzenie przewiduje równieżwprowadzenie tzw. Super zielonej karty dla zaszczepionych lub wyleczonych, wymaganej, by móc wejść do niektórych miejsc.
Całej konferencji prasowej możemy odsłuchać m.in. na YouTubie. W 47:30 minucie, zadając pytanie premierowi, dziennikarz zauważa, że rząd włoski podejmuje nowe działania w walce z Covid-19, podczas gdy dane liczbowe różnią się znacznie od tych sprzed roku. Alessandro Barbera z gazety La Stampa pyta: „ czy będą to już ostatnie takie nietypowe święta dla Włochów” ?
Włoski Premier odpowiada: „Dla zaszczepionych ludzi będą to normalne Święta Bożego Narodzenia. I miejmy nadzieję, że rozwój epidemii będzie przebiegał w takim kierunku, iż okaże się, że następne święta będą już prawdziwymi świętami dla wszystkich. Chcemy je odzyskać, by były one dla wszystkich. To prawda, co pan mówi, że ci, którzy od tej chwili są objęci ograniczeniami lub którzy będą wkrótce nimi objęci, powinni mieć możliwość powrotu do społeczeństwa, by być jego częścią razem z nami wszystkimi”.
Krótkie nagranie, które rozeszło się w mediach społecznościowych, to jedynie końcowy fragment całej odpowiedzi premiera, którą słychać po 48:40 minucie nagrania z całej konferencji prasowej.
Z tłumaczenia dokładnej transkrypcji wypowiedzi premiera jasno wynika, że Draghi nie wypowiedział przypisywanego mu w publikacjach cytatu, nawet jeśli przyznał, że osoby nieszczepione spotykają się z większymi ograniczeniami w miejscach publicznych.
We Włoszech nie wprowadzono specjalnych przepisów dotyczących spotkań rodzinnych z okazji świąt Bożego Narodzenia w 2021 r. Premier odnosił się w swej wypowiedzi do przepisów, które regulują zasady korzystania z wielu miejsc, takich jak siłownie, baseny, obiekty sportowe, muzea, uzdrowiska, kasyna i kina, gdzie wymagany był paszport cowidowy tzw. Carte Verde tzw. Zielona Karta. Pisała o niej AFP w swoich depeszach.
W tym czasie paszport cowidowy wystawiany był nie tylko na podstawie dokumentu potwierdzającygo szczepienie, ale także na podstawie informacji o wyleczeniu lub testu z ostatnich 48-godzin z wynikiem negatywnym. Przepustka była również wymagana od wszystkich pracowników, by móc wejść do miejsca pracy.
Nowe regulacje pojawiły się 6 grudnia 2021 roku. Dodatkowo wprowadzono tzw. Super Zieloną Kartę, którą można uzyskać jedynie na podstawie dowodu o szczepieniu lub przebytej chorobie, a nie jak w przypadku zwykłego paszportu również na podstawie negatywnego wyniku testu.
W omawianych przez nas publikacjach czytamy również, że „we Włoszech ok. 500 tys. osób niezaszczepionych osób powyżej 50 roku życia zostało zwolnionych z pracy”.
Chodzi o rozporządzenie włoskiego rządu ogłoszone 7 stycznia 2022 r., wprowadzające obowiązkowe szczepienie przeciwko Covid-19 od 15 lutego dla wszystkich osób powyżej 50. roku życia w ramach walki z rosnącą liczbą zakażeń.
Regulacje te ogłoszone zostały ponad miesiąc po omawianej przez nas konferencji prasowej premiera z 24 listopada 2021 r. Tymczasem publikacje sugerują, że to na tej konferencji prasowej premier poinformował o obowiązku szczepień przeciw Covid-19 dla osób w wieku powyżej 50 roku życia.
Według regulacji osoby po 50. roku życia nie mogą już wejść do miejsca pracy legitymując się negatywnym wynikiem testu, tylko na podstawie tzw. Super zielonej karty. Bez niej osobom po 50. roku życia odmawiającym szczepienia grozi kara grzywny w wysokości 100 euro. W praktyce oznacza to, że szczepienie staje się obowiązkowe dla wszystkich osób po 50. roku życia z wyłączeniem osób nie mogących się szczepić z powodów zdrowotnych.
Według oficjalnych danych z 4 lutego 2022 roku, we Włoszech liczących 59 mln. mieszkańców, 28 mln. to osoby powyżej 50 roku życia, a ok 1,5 mln. to osoby, które nie przyjęły ani jednej dawki szczepienia. AFP nie udało się uzyskać oficjalnych danych, jaki wpływ ma rozporządzenie o obowiązku szczepień dla osób powyżej 50. roku życia na rynek pracy.
Wniosek: premier Włoch nie powiedział, jak twierdzą niektóre publikacje w mediach społecznościowych, że osoby niezaszczepione na Covid-19 „nie są częścią społeczeństwa”. To manipulacja jego słowami – Mario Draghi mówił co innego.
