About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
Europoseł PiS Dominik Tarczyński twierdzi, że w Niemczech powstał “specjalny sztab kryzysowy do spraw chodzenia na spacery po parkach, bo nie można wyjść do parków”. Nie ma potwierdzenia takiej informacji w żadnych oficjalnych źródłach.
„Pozdrowienia od NASA dla idiotów” – czytamy w publikacji, która została udostępniona 3,1 tys. razy jako relacja na Facebooku 17 września.
„Z okazji przyjazdu Zełenskiego w Nowym Jorku odbyło się powitanie, ale zamiast ‘Chwała Ukrainie’ na fladze widniał napis ‘Chwała moczowi’” – czytamy w publikacji po polsku zamieszczonej 21 września 2023 roku na Telegramie. Dołączony krótki film, który obejrzało ponad 2,4 tysiące użytkowników, pokazuje baner reklamowy przy Times Square w Nowym Jorku. Te same publikacje z tym samym nagraniem udostępniano na Facebooku (tutaj, tutaj), X (dawny Twitter) (tutaj, tutaj) i YouTube (tutaj) wkrótce po wizycie prezydenta Ukrainy w USA 19 września podczas obrad Zgromadzenia Ogólnego ONZ.
Konta rozsyłające rosyjską propagandę nagłaśniają w polskiej sieci fake newsa o skandalu, do jakiego miało dojść podczas niedawnej wizyty Wołodymyra Zełenskiego w Nowym Jorku. Informacje o bójce wszczętej przez ochroniarza prezydenta Ukrainy są nieprawdziwe.
Prezydent Siemianowic Śląskich Rafał Piech przekonuje, że Wielka Brytania wycofuje rekomendację szczepień na COVID-19 dla ciężarnych. Apeluje do mediów o “pilną interwencję dziennikarską” w tej sprawie. Wyjaśniamy, dlaczego nie jest to prawdą.
Tysiące odtworzeń w mediach społecznościowych ma wideo, na którym rzekomo widać, co się dzieje w organizmie człowieka po przyjęciu szczepionki na COVID-19: że na znajdujący się w niej grafen działają fale 5G. Tylko że nagranie nie pokazuje ani cząsteczek grafenu, ani działania 5G, a samej obecności grafenu w szczepionkach do dziś nie udowodniono.
„53 kraje, które odrzuciły traktat przeciwpandemiczny WHO” – czytamy w publikacji udostępnionej 3 czerwca 2022 r.
„Więc tak wygląda Glastonbury po. Dumny tłum ludzi, którzy przywitali Gretę, bojowniczą dziewczynkę, która na scenie opiewała ratowanie planety (…). Tak wygląda ratowanie planety. Miłego sprzątania” – czytamy w publikacji z 27 czerwca, która miała 1 tys. udostępnień.
„W Polsce taki dobrobyt, że 12 ambulansów jedzie sobie na wschód.Teraz tylko czekać na sygnały, że w Polsce zabraknie karetki na wyjazd do zdarzenia” – czytamy w poście na Facebooku opublikowanym 10 czerwca 2022 r. wraz z krótkim nagraniem. Widać na nim jadące autostradą ciężarówki wiozące na naczepach karetki medyczne. Niektórzy użytkownicy udostępniali tylko zrzut ekranu z filmu z ambulansami, z podobnym opisem, że karetki jadą na „Wschód”, sugerując że transportowane są do Ukrainy.
„Światowe Forum Ekonomiczne ma własne siły paramilitarne wyposażone we własne mundury, odznaki policyjne WEF i pistolety maszynowe. Władze szwajcarskie najwyraźniej chowają głowę w piasek” – czytamy w publikacjach udostępnionych pod koniec maja na Facebooku i Twitterze. Zawierają one zdjęcia policjanta, który na lewym ramieniu ma odznakę z napisem: „World Economic Forum Police”.
„WEF chce uśmiercić miliony domowych kotów i psów, aby walczyć ze zmianami klimatu. Światowe Forum Ekonomiczne rozpoczęło ostatnio kontrowersyjną nową inicjatywę, która będzie miała na celu walkę z obrońcami praw zwierząt. WEF, który nakazał mediom głównego nurtu rozpocząć forsowanie tej narracji, chce wprowadzić międzynarodową politykę, która wymagałaby od większości właścicieli zwierząt domowych eutanazji.” – czytamy w poście opublikowanym na Facebooku 13 grudnia 2022 roku.
Światowe Forum Ekonomiczne rzekomo przygotowuje inicjatywę zakładającą zabicie milionów kotów i psów, by zmniejszyć ślad węglowy – informują użytkownicy polskiego Twittera. Źródłem tego fejka jest niewiarygodny serwis.
Od 5 listopada 2022 r. w mediach społecznościowych licznie udostępniano mylące treści na temat ropy naftowej (1, 2). Według przesłania publikacji ropa „regeneruje się” szybciej w ziemi niż jej wydobycie, i że niedobór tego surowca został sprytnie wprowadzony, by napędzić wzrost cen. W treści publikacji możemy także przeczytać, że określenie „paliwo kopalne” używane jest po to, by „okłamywać” i zostało wprowadzone pod koniec XIX wieku na życzenie amerykańskiego magnata naftowego Johna D. Rockefellera.
„Soda oczyszczona skutecznym środkiem leczniczym na nowotwory” – czytamy w publikacji na Facebooku z 9 grudnia 2022 i 29 grudnia odsyłającej do artykułu na stronie Stolica Zdrowia. Artykuł ilustruje zdjęcie miseczki z białym proszkiem, mającym być sodą oczyszczoną (zwaną też wodorowęglanem sodu), popularną substancją używaną do gotowania, sprzątania, ogrodnictwa, a nawet jako trucizna.
“Zielarskie mi zamykają!”, “spisek przeciwko naturalnym metodom leczenia”, “odgórne zarządzenie UE” – komentują wzburzeni internauci podaną na Twitterze wiadomość, jakoby od stycznia 2023 roku sprzedaż ziół miała zostać zakazana w Unii Europejskiej. To nieporozumienie.
„Przez wieki globalne elity rozgłaszały swoje zamiary depopulacji świata. Do tego nawet stopnia, że wyryły je w kamieniu. Stew Peters Network z dumą prezentuje Died Suddenly” – czytamy w opisie filmu „Zmarł Nagle” (ang. Died suddenly), który został opublikowany 21 listopada 2022 r. na plaformie streamingowej Rumble.
„Wszystkie karty do głosowania będą spięte razem z kartą do referendum” – czytamy w treści opublikowanej na Facebooku 9 października 2023 roku, która miała prawie 1 tys. udostępnień. Podobne treści były także udostępniane na Twitterze (tutaj). Według tych publikacji źródłem tych informacji miał być anonimowy członek komisji wyborczej, który o tym usłyszał rzekomo na szkoleniu.
„Brak traktatu pokojowego uniemożliwia jakiekolwiek wybory” – czytamy w publikacji zamieszczonej 1 października 2023 roku na Facebooku, która miała ponad 200 udostępnień i 7,5 tys. wyświetleń.
Europoseł PiS Dominik Tarczyński twierdzi, że w Niemczech powstał “specjalny sztab kryzysowy do spraw chodzenia na spacery po parkach, bo nie można wyjść do parków”. Nie ma potwierdzenia takiej informacji w żadnych oficjalnych źródłach.
„Ludzka komórka. Jak dotąd najbardziej szczegółowy widok. Uzyskiwany z radiografii, magnetycznego rezonansu jądrowego i mikroskopii krioelektronicznej. Wygląda jak planeta w samym centrum z wszelkiego rodzaju dziwnymi stworzeniami pływającymi wokół zewnętrznych warstw. Masz w sobie cały świat i wszechświat” – czytamy w publikacji udostępnionej na Facebooku 19 kwietnia 2022 r.
Internauci porównują zdjęcie amerykańskiej celebrytki Kendall Jenner z fotografią dziewczyny w kombinezonie lotniczym. Twierdzą, że astronautka jest „najmłodszą osobą w…
Morgan Wallace, amerykańska pielęgniarka, która przemawiała przed radą szkoły w Karolinie Północnej, stwierdziła, że szczepionki przeciwko Covid-19 są nieskuteczne, a…
„Szwecja oficjalnie uznała seks za dyscyplinę sportową” – czytamy w publikacji udostępnionej na Facebooku 7 czerwca 2023 roku.
„Kanały w państwie na U.” – czytamy w publikacji zamieszczonej na Facebooku 8 czerwca 2023 roku, do której dołączone jest krótkie nagranie. „Państwo na U” to często używane przez polskich użytkowników mediów społecznościowych określenie (jak na przykład tutaj) oznaczające Ukrainę. W innych postach w języku polskim (na przykład tutaj i tutaj) mowa jest, że nagranie pokazuje tunele w Ukrainie.
„Łuk Triumfalny w Paryżu, kultowy pomnik otwarty w 1836 roku dla upamiętnienia bohaterów wojennych i żołnierzy, którzy zginęli podczas wojen, został zniszczony gigantyczną tęczą (…)” – czytamy w tweecie, który miał blisko 2,7 tys. wyświetleń od 2 czerwca 2023 roku, i do którego dołączono krótki film, na którym widać gigantyczną wstęgę oplatającą paryski Łuk Triumfalny.
„Córka ministra obrony Ukrainy Reznikova kupiła w Cannes we Francji luksusową posiadłość za 7 milionów EUR.” – czytamy w publikacjach na Twitterze i Telegramie z 18 lipca 2023 roku. Film dołączony do publikacji pojawił się też na Facebooku (tutaj, tutaj). Widzimy w nim zdjęcia ministra oraz nagranie pokazujące rezydencję z basenem, wraz z komentarzem w języku ukraińskim. Na początku na ekranie widoczne jest logo TikToka.
Czołgi Leopard i T-72 oraz działa Krab miały wpaść w ręce Rosjan po tym, gdy poddała się im “bez wystrzału cała ukraińska dywizja pancerna” – piszą internauci, na dowód załączając nagranie rzekomej kapitulacji. Ale film dokumentuje zupełnie inne wydarzenie.
„’Nie ma Zelenskiego, nie ma wojny’ – głosi baner reklamowy w Nowym Jorku” – czytamy w publikacji zamieszczonej 29 czerwca 2023 roku na koncie Niezależnego Dziennika Politycznego (NDP) na Telegramie. Dołączony krótki film, który obejrzało ponad 2 tysiące użytkowników pokazuje baner reklamowy na ulicy Nowego Jorku. Te same publikacje z tym samym nagraniem udostępniono na Facebooku i TikToku.
„Sojusznik Polaków i wolnego świata” – czytamy w publikacji udostępnionej na Facebooku 18 czerwca 2023 roku ze zdjęciem prezydenta Rosji Władimira Putina przy pianinie w sali koncertowej, z dołączonym linkiem do YouTube. „To jest prawdziwy przyjaciel Polski, nie wierzcie w propagandę wszystkich antypolskich polityków od lewa do prawa, chcą zniszczyć wszelkie wspólne wartości sławiańskie” – czytamy w publikacji udostępnionej na Twitterze 28 czerwca 2023 roku z odnosnikiem do tego samego filmu.
Zapraszamy na kolejny webinar z cyklu “Jak, czego i po co uczyć o dezinformacji?” organizowany przez Central European Digital Media Observatory (CEDMO) w Polsce. Webinar odbędziesię 30 marca 2023 roku, online. Czas trwania: 60 minut (w tym pytania i dyskusja).
„Łuk Triumfalny w Paryżu, kultowy pomnik otwarty w 1836 roku dla upamiętnienia bohaterów wojennych i żołnierzy, którzy zginęli podczas wojen, został zniszczony gigantyczną tęczą (…)” – czytamy w tweecie, który miał blisko 2,7 tys. wyświetleń od 2 czerwca 2023 roku, i do którego dołączono krótki film, na którym widać gigantyczną wstęgę oplatającą paryski Łuk Triumfalny.
