About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
Zapraszamy na kolejny webinar z cyklu “Jak, czego i po co uczyć o dezinformacji?” organizowany przez Central European Digital Media Observatory (CEDMO) w Polsce. Webinar odbędziesię 30 marca 2023 roku, online. Czas trwania: 60 minut (w tym pytania i dyskusja).
„Soda oczyszczona skutecznym środkiem leczniczym na nowotwory” – czytamy w publikacji na Facebooku z 9 grudnia 2022 i 29 grudnia odsyłającej do artykułu na stronie Stolica Zdrowia. Artykuł ilustruje zdjęcie miseczki z białym proszkiem, mającym być sodą oczyszczoną (zwaną też wodorowęglanem sodu), popularną substancją używaną do gotowania, sprzątania, ogrodnictwa, a nawet jako trucizna.
“Będą organizowane działania, których głównym celem jest zbieranie informacji o obywatelach Ukrainy mieszkających obecnie na terytorium Polski” – informuje rzekomo polski minister spraw wewnętrznych i administracji. Pismo jest fałszywką rozpowszechnianą w internecie.
Czy w nowojorskim Central Parku i na ulicach Madrytu ukazało się malowidło pokazujące prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zeleńskiego pod postacią szarańczy „pożerającej pieniądze świata”? Czy ukraiński prezydent rzeczywiście był przedstawiany na ulicach Warszawy i Paryża jako czarna dziura połykająca pieniądze? Czy polscy artyści namalowali w Londynie obsceniczny wizerunek Zeleńskiego? Nic z tego wszystkiego nie jest prawdą.
“Dał paliwa ruskiej propagandzie”, “opowiada, że jako kraj jesteśmy bezbronni” – komentują internauci rozsyłane w sieci nagranie z wystąpienia prezydenta Andrzeja Dudy w Davos. Ich oburzenie wywołuje zdanie na żółtej belce informacyjnej nałożonej na ekran. Tylko że to, co na niej napisano, jest manipulacją.
Internauci (1, 2) porównywali rzekomą wypowiedź premiera do opresyjnej polityki państw totalitarnych z lat 30. ubiegłego wieku.
„Na mocy nowej ustawy o tzw. eutanazji prawo do śmiertelnego zastrzyku w Nowej Zelandii może zostać rozszerzone na pacjentów chorych na COVID-19. Informację potwierdziło tamtejsze ministerstwo zdrowia” – czytamy w poście z 30 grudnia 2021 roku na fanpejdżu Radia Maryja. Post odsyła na stronę radia do artykułu pt. „Nowa Zelandia: uśmiercanie na życzenie pacjentow z Covid-19”.
„Szpryca zabrała mu igrzyska. Adam Kszczot kończy karierę” – czytamy w tytule do publikacji zamieszczonej 14 lutego 2022 roku na Facebooku.
Setki udostępnień w mediach społecznościowych mają zdjęcia słupów energetycznych w kształcie sylwetek ludzi. Według internautów takie konstrukcje buduje się w Islandii. To jednak nie jest prawda: zdjęcia przedstawiają jedynie projekt słupów elektrycznych amerykańskiej firmy architektonicznej, które ostatecznie nie zostały zbudowane.
„Mieszkańcy Miraflores w Peru, którzy cierpieli z powodu nietypowego zapalenia płuc i rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego zmusili gminę do usunięcia wieży 5G zakamuflowanej jako drzewo. I takim sposobem zniknął Covid” – czytamy w publikacji udostępnionej na Facebooku 5 maja 2022 r.
„Powoli, ale z pewnością jeden po drugim Kraj zwraca się do Rosji. Słowacja odmówiła NATO!!! Tego nie zobaczycie w mediach opłaconych przez zachód!” – czytamy w poście zamieszczonym na Facebooku 10 marca 2022 roku. Post zyskał 150 udostępnień w ciągu tygodnia. W dołączonym nagraniu widać mównicę a wokół niej kilka osób szarpiących się o flagę ukraińską. W tle, dwaj mężczyźni trzymają flagę słowacką. W innych postach opublikowanych na Facebooku ( 1, 2, 3) czytamy, że Słowacja jest „przeciwko NATO i przeciwko Ukrainie, marionetce USA i UE”.
Światowa Organizacja Zdrowia zmieniła rzekomo nazwę małpiej ospy i to ma dowodzić, że epidemia tej choroby jest spiskiem. Ten fałszywy przekaz rozpowszechniany jest w polskim internecie i mediach społecznościowych. Wyjaśniamy, co naprawdę zmieniła WHO.
„Jak przeżyć zawał serca, gdy jesteście sami” – czytamy w publikacji udostępnionej 16 sierpnia 2022 roku na Facebooku. Z treści posta możemy się dowiedzieć, co rzekomo należy robić, gdy doznajemy zawału serca. „Można sobie pomóc poprzez oddech i kaszel, które powinny się powtarzać bez przerwy co dwie sekundy, dopóki nie dotrze pomóc” – czytamy dalej. Publikacja zaleca, by kaszel był „głęboki, energiczny i powtarzający się”. Ma to pomóc dostarczyć tlen do płuc i „podtrzymać cyrkulację krwi”.
Tysiące odtworzeń w mediach społecznościowych ma wideo, na którym rzekomo widać, co się dzieje w organizmie człowieka po przyjęciu szczepionki na COVID-19: że na znajdujący się w niej grafen działają fale 5G. Tylko że nagranie nie pokazuje ani cząsteczek grafenu, ani działania 5G, a samej obecności grafenu w szczepionkach do dziś nie udowodniono.
„Światowe Forum Ekonomiczne wzywa teraz do dekryminalizacji seksu z dziećmi, argumentując, że prawa przeciwko «odwiecznej miłości», lepiej znane jako pedofilia, «naruszają prawa człowieka»” – czytamy w publikacji na Facebooku udostępnionej 5 stycznia 2023 roku.
Na rozsyłanej w mediach społecznościowych grafice widać namalowaną w alejce w Central Parku zieloną szarańczę, której głowa przyjęła postać prezydenta Zeleńskiego. Można dostrzec napis „US Budget” (budżet USA), maleńką flagę ukraińską i trójząb – narodowy symbol Ukrainy. Wokół szarańczy rozrzucone są złote monety z logo dolara amerykańskiego. Widzimy mężczyznę z zasłoniętą twarzą trzymającego kredę i zdającego się pracować nad rysunkiem. W tle spacerują ludzie, obok jadą zaprzęgi konne. Obraz przypomina prawdziwą fotografię.
Najpierw w rosyjskim, potem w polskim internecie rozpowszechniano informację, jakoby Ukraińcy porzucili w Sołedarze polskich najemników. To kolejny fake news prokremlowskiej propagandy, w którym wykorzystano wizerunek polskich żołnierzy.
„Andrew Tate, znany w sieciach społecznościowych ze swojej nienawiści do kobiet, chciał upokorzyć aktywistkę ekologiczną Gretę Thunberg, ale zamiast cieszyć sie aplauzem swoich fanów, zdradził istotny szczegół co do swojego miejsca pobytu , przez co trafił do więzienia. Pudełka z pizzą stały się idealną wskazówką do ujawnienia jego makabrycznego planu” – czytamy w publikacji na Facebooku udostępnionej 30 grudnia 2022 roku.
„Paryż upada! Muzułmanie pokazują swoją potęgę” – czytamy w publikacjach z nagraniem udostępnianych na Facebooku 28 grudnia 2022 roku. To samo nagranie z tym samym opisem znaleźliśmy na Twitterze, gdzie zyskało 600 podań.
„WEF chce uśmiercić miliony domowych kotów i psów, aby walczyć ze zmianami klimatu. Światowe Forum Ekonomiczne rozpoczęło ostatnio kontrowersyjną nową inicjatywę, która będzie miała na celu walkę z obrońcami praw zwierząt. WEF, który nakazał mediom głównego nurtu rozpocząć forsowanie tej narracji, chce wprowadzić międzynarodową politykę, która wymagałaby od większości właścicieli zwierząt domowych eutanazji.” – czytamy w poście opublikowanym na Facebooku 13 grudnia 2022 roku.
„Babci obiecano, że jak przyjmie Ukraińców to jej zapłacą. Ukraińcy ją okradli, zniszczyli mieszkanie, zadłużyli się u babci i zniknęli. Babcia domaga się od państwa zwrotu strat i widzicie jak się ją zajęli. Została okradziona i oszukana podwójne, przez ukrów i polskie władze ” – czytamy w tweecie opublikowanym 14 grudnia, który zyskał ponad 360 udostępnień. Użytkownicy Facebooka również zamieścili ten sam film z tym samym komentarzem, sugerując, że w filmie widać kobietę skarżącą się polskim władzom na rzekome straty. Według publikacji, kobieta miała otrzymać wypłatę świadczeń na utrzymanie uchodźców, tymczasem została podwójnie „oszukana” zarówno przez państwo, jak i uchodźców, którzy mieli ją okraść w mieszkaniu.
„Z mieszkania w Krakowie z pomocą Straży i Policji zostali wyprowadzeni ukraińcy, którym współczujący Polak udostępnił mieszkanie. Nie płacąc za nic, zamienili mieszkanie w chlew i odmówili wyprowadzki.” – czytamy w poście opublikowanym na Facebooku 4 grudnia 2022 roku, który zyskał ponad sto udostępnień (pozostawiliśmy oryginalną pisownię przy. red.)
„Nowy napływ uchodźców do Polski, a kontroli celnej brak, mogą sobie wnosić co im pasuje nawet broń. Hrebenne. Jak mówiłam, że znów będzie ich napływ nikt nie wierzył!” – czytamy w tweecie opublikowanym 4 grudnia 2022 roku.
Zapraszamy na kolejny webinar z cyklu “Jak, czego i po co uczyć o dezinformacji?” organizowany przez Central European Digital Media Observatory (CEDMO) w Polsce. Webinar odbędziesię 30 marca 2023 roku, online. Czas trwania: 60 minut (w tym pytania i dyskusja).
Join the CEDMO community!