
W listopadzie 2024 roku niemiecka firma Rhenus Beteiligungen International GmbH przejęła większościowy pakiet udziałów w Bulk Cargo – Port Szczecin, czyli w firmie zajmującej się obsługą przeładunków w portach w Szczecinie i w Świnoujściu.
Założona w 1994 roku spółka specjalizuje się w przeładunku i magazynowaniu towarów masowych, takich jak węgiel czy zboża, oraz przeładunków drobnicowych np. wyrobów stalowych.
Jak wskazuje Weronika Gocłowska, rzeczniczka Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A, Bulk Cargo to największy operator portowy w Szczecinie. Pod względem ilości przeładunków w całym zespole portowym spółkę wyprzedzają tylko firmy ze Świnoujścia.
– Bulk Cargo – Port Szczecin operuje na największej powierzchni w porcie w Szczecinie. Dzierżawi teren o powierzchni blisko 60 ha i korzysta z niemal 4,5 tys. m nabrzeży – przekazała Gocłowska.
Gróbarczyk: „Spłata zobowiązań wyborczych zaczęła się od Szczecina”
Do sprzedaży szczecińskiej firmy odniósł się na platformie X Marek Gróbarczyk, poseł Prawa i Sprawiedliwości i były minister gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej. Jego zdaniem obecny rząd dąży do oddania Niemcom polskiego wybrzeża. W kolejnym wpisie Marek Gróbarczyk zaapelował do premiera Donalda Tuska o wstrzymanie sprzedaży portu firmie Bulk Cargo.
To już fakt! Tusk oddaje szczeciński port Niemcom (nabrzeża i infrastrukturę). Spłata zobowiązań wyborczych zaczęła się od Szczecina. Czekają nas dalsze spadki przeładunków i marginalizacja Portu Szczecin-Świnoujście. pic.twitter.com/GalXi3WFoN
— Marek Gróbarczyk (@marekgrobarczyk) January 2, 2025
Informacje o tym, że szczeciński port ma przejść w ręce Niemców, podały m.in. Radio Maryja, portal wPolityce oraz telewizja wPolsce24.
Temat szczecińskiego portu poruszali także inni posłowie PiS. Dariusz Matecki odniósł się do sprawy w swoich materiałach na TikToku (1, 2) i na platformie X (1, 2), a Zbigniew Bogucki – w rozmowie z portalem wPolityce.
Port w Szczecinie dalej pod nadzorem państwa
– Port w Szczecinie w dalszym ciągu jest własnością państwa. To się nie zmienia – zapewnił w rozmowie z Demagogiem Adam Czarnul, członek zarządu Bulk Cargo – Port Szczecin.
Funkcjonowanie portu w Szczecinie reguluje ustawa o portach i przystaniach morskich z 20 grudnia 1996 roku. To właśnie ona powołała spółki Skarbu Państwa nadzorujące działalność portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej (art. 13). W przypadku Szczecina nadzór sprawuje Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A.
– Port nie sprzedaje terenów, a spółki portowe nie odsprzedają dzierżawionych obszarów – wyjaśnia Weronika Gocłowska, rzeczniczka prasowa Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A.
Dzierżawa to nie sprzedaż
Jak tłumaczy Gocłowska, tereny portowe są odpłatnie wynajmowane firmom prowadzącym działalność portową w ramach umów dzierżawy. Jednocześnie dzierżawą nie są objęte nabrzeża – operatorzy mogą z nich korzystać, ale pozostają one ogólnodostępne i nie są włączane do umów wynajmu.
– Żaden teren ani nabrzeże nie przeszło w wyniku transakcji między firmami Rhenus a Bulk Cargo we władanie Niemców – dodała Gocłowska, odpowiadając na pytanie o przekazanie własności portu stronie niemieckiej.
Oznacza to, że Bulk Cargo jedynie eksploatuje nabrzeże, ale właścicielem tego terenu pozostaje państwowy Zarząd Portu Szczecin – Świnoujście S. A. Potwierdzają to też regulaminy, które określają zasady dostępu do portu przez spółkę i jej kontrahentów (1, 2).
Ministerstwo nie skorzystało z prawa pierwokupu
Firma Rhenus nabyła 40 proc. udziałów szczecińskiej spółki już na początku 2023 roku. Wówczas niemiecka spółka kupiła ponad 30 tys. udziałów o łącznej wartości ponad 1,5 mln zł.
Wkrótce potem Sejm uchwalił nowelizację ustawy o portach i przystaniach morskich. Wprowadzono wówczas przepis (art. 5), który przyznaje Skarbowi Państwa prawo pierwokupu udziałów lub akcji spółek, które są właścicielem, dzierżawcą lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości położonej w granicach kluczowych portów.
Zgodnie z tymi przepisami Ministerstwo Infrastruktury miało prawo pierwszeństwa wykupu udziałów spółki Bulk Cargo. Arkadiusz Marchewka przekazał, że ministerstwo nie zidentyfikowało przesłanek o konieczności kupna udziałów przez Skarb Państwa.
Minister Marchewka rzuca cień podejrzeń na Gróbarczyka
Arkadiusz Marchewka, który odpowiada za gospodarkę morską i żeglugę śródlądową w Ministerstwie Infrastruktury, poinformował na portalu X, że firma Rhenus zwracała się do rządu z pytaniem, czy Skarb Państwa ma zamiar skorzystać z pierwokupu udziałów we wrześniu 2023 roku, czyli jeszcze za rządów Prawa i Sprawiedliwości.
Polityk PO twierdzi, że Marek Gróbarczyk miał wówczas podpisać dokument, w którym stwierdzono: „Deklaracja Skarbu Państwa w zakresie realizacji prawa pierwokupu udziałów Bulk Cargo i podejmowanie kierunkowej decyzji w tej sprawie wydaje się nieuzasadniona”. Marchewka nie pokazał tego pisma w swoim wpisie.
Adam Czarnul z zarządu Bulk Cargo potwierdził nam, że wniosek dotyczący prawa do pierwokupu został przesłany do premiera Mateusza Morawieckiego, jednak spółka nie otrzymała na niego odpowiedzi. Zwróciliśmy się do ministerstwa z prośbą o udostępnienie decyzji podpisanej przez Marka Gróbarczyka. Do momentu publikacji analizy nie otrzymaliśmy odpowiedzi.
To pracownicy zdecydowali o sprzedaży firmy
Udziały Bulk Cargo – Port Szczecin wcześniej należały m.in. do pracowników spółki, którzy podjęli decyzję o ich sprzedaży niemieckiemu inwestorowi. Sprzedaż została poparta również przez związkowców, którzy w tej sprawie skierowali pismo do ministra Arkadiusza Marchewki.
– Udziałowcy z większym portfelem mieli większą moc decyzyjną, ale ostatecznie do umowy sprzedaży przystąpiła większość pracowników, z wyjątkiem kilkudziesięciu osób – wyjaśnił Adam Czarnul z Bulk Cargo. – Dotyczyło to głównie emerytów lub spadkobierców pracowników, którzy często nawet nie zdawali sobie sprawy, że są udziałowcami.
Rhenus Beteiligungen International GmbH jest obecnie właścicielem 35 037 udziałów Bulk Cargo – Port Szczecin o łącznej wartości 1 751 850,00 zł. Na swojej stronie deklaruje, że jest to 98,5 proc. wszystkich akcji, co oznacza, że niemiecka firma ma decydujący głos w sprawie spółki.
Według aktualnego odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego Rhenus Beteiligungen International GmbH jest właścicielem 35 037 udziałów Bulk Cargo – Port Szczecin o łącznej wartości 1 751 850,00 zł. Jak poinformował nas Adam Czarnul, są to nieaktualne dane – Rhenus jest właścicielem 97,7 proc. udziałów o wartości nominalnej 3 738 950,00 zł. Zaznaczył przy tym, że wartość udziałów nie ma nic wspólnego z wartością spółki i ceną zakupu.