Sześćdziesiąt dwie osoby zginęły 9 sierpnia 2024 roku w katastrofie samolotu linii lotniczych Voepass w pobliżu Sao Paulo w Brazylii. Potwierdzone zostało, że spośród ofiar, cztery były lekarzami. Niebawem tragedię wykorzystały kanały antyszczepionkowe, fałszywie twierdząc, że osiem osób było „badaczami raka”, którzy zamierzali ujawnić związek między szczepionkami mRNA przeciw COVID a popularnie określanym przez przeciwników szczepionek „rakiem turbo”. Zdjęcia dołączone do postów jako dowód dla poparcia fałszywych twierdzeń przedstawiają w rzeczywistości byłych i obecnych studentów i profesorów brazylijskiego uniwersytetu w stanie Parana, spośród których tylko jedna osoba była onkologiem. Według specjalistów onkologów „turbo rak” nie istnieje.
„W ostatniej katastrofie lotniczej w Brazylii zginęło 8 onkologów, którzy powiązali związek „cudownych eliksirów mRNA” z turborakami…przypadek? Nie sądzę… ” – czytamy w poście na Facebooku z 17 sierpnia 2024 r. (a także tutaj, tutaj) oraz we wpisach na Instagramie i platformie X. Dołączona do nich czarno-biała grafika przedstawia kolaż zdjęć wraz z imionami i krótkimi biogramami po portugalsku.
W rzeczywistości kolaż został opublikowany przez Uniwersytet Zachodniej Parany (UNIOESTE) w hołdzie byłym i obecnym studentom i profesorom, którzy zginęli w katastrofie lotniczej w Brazylii w pobliżu Sao Paulo, w której śmierć poniosło 58 pasażerów i czworo członków załogi (zarchiwizowany link tutaj).
Jak wynika z udostępnionych przez uniwersytet informacji oraz z publicznie dostępnych biogramów i prac naukowych, żadna z wymienionych ofiar, z wyjątkiem jednej, nie miała związku z badaniami onkologicznymi. „Turbo rak” to określenie promowane przez grupy antyszczepionkowe, a nie rzeczywiście występujący fenomen medyczny, przekazało AFP wielu ekspertów w dziedzinie onkologii.
Zaraz po katastrofie w mediach społecznościowych pojawiło się wiele fałszywych treści i plotek na jej temat, między innymi nagrania nie mające związku z tragedią, które zweryfikowały redakcje hiszpańskojęzyczna i anglojęzyczna AFP tutaj i tutaj. Sieci antyszczepionkowe twierdziły również, że w samolocie znajdowało się 15 lekarzy, którzy mieli przedstawić naukowe odkrycia na temat sekwencjonowania genetycznego Covid-19. W innych publikacjach w języku polskim (tutaj, tutaj i tutaj) twierdzono, że na jego pokładzie było ośmiu światowej rangi lekarzy onkologów w drodze na konferencję na temat raka i szczepionek, i że ich przełomowe odkrycia miały przepaść w katastrofie. Takie twierdzenia zostały przedstawione bez nazwisk rzekomych lekarzy lub jakiegokolwiek dowodu, że takie wydarzenie miało miejsce.
W kolejnych postach podawane były nazwiska i wizerunki „ośmiu lekarzy onkologów”. Takie treści krążyły w wielu językach po serbsku, francusku, grecku, holendersku i niemiecku.
W komunikacie prasowym z 9 sierpnia 2024 r. (zarchiwizowany link tutaj), Regionalna Izba Lekarska stanu Parana potwierdziła śmierć czterech lekarzy zarejestrowanych w tym stanie. „Dr Arianne Albuquerque Risso, dr Mariana Comiran Belim, dr José Roberto Leonel Ferreira i dr Sarah Sella Langer znajdowali się na pokładzie lotu nr 2283, w którym śmierć poniosło 62 osób”– czytamy.
Pełna lista nazwisk pasażerów i członków załogi, którzy zginęli w katastrofie, została opublikowana na stronie rządowej agencji informacyjnej Agencia Brasil (zarchiwizowany link tutaj).
Wśród ofiar katastrofy tylko jeden onkolog był związany z uniwersytetem UNIOESTE
Grafikę wyszukaliśmy przy pomocy technik odwrotnego wyszukiwania obrazem, co doprowadziło nas do zdjęcia w oryginalnej publikacji na stronie Uniwersytetu Zachodniej Parany (UNIOESTE) na Instagramie z 9 sierpnia 2024 r. (zarchiwizowany link tutaj). Uniwersytet opublikował tego samego dnia komunikat prasowy na swojej stronie internetowej (zarchiwizowany link tutaj), z informacją o śmierci dziewięciu – a nie ośmiu – swoich obecnych lub byłych studentów i profesorów.
Nie jest zatem prawdą, że kolaż 8 zdjęć udostępniony przez UNIOESTE i dołączony do postów na kanałach antyszczepionkowych w mediach społecznościowych przedstawia „badaczy” zajmujących się nowotworami. Jak wynika z udostępnionych przez uniwersytet informacji oraz z publicznie dostępnych biogramów i prac naukowych, również kont w mediach społecznościowych, jedynie dr Mariana Comiran Belim pracowała jako lekarz onkolog.
„Nauczyciele, lekarze i byli uczniowie znajdowali się na pokładzie podczas lotu nr. 2283 linii lotniczej Voepass Linhas Areas, z regionalnego lotniska Cascavel do międzynarodowego lotniska Guarulhos w São Paulo i rozbił się w mieście Vinhedo (SP) w ostatni piątek 9-ego sierpnia”– napisał uniwersytet, dołączając krótkie biogramy ofiar, które były związane z uczelnią.
„UNIOESTE poniosło wielką stratę dziewięciu osób, w tym czterech nauczycieli, dwóch lekarzy i trzech byłych uczniów” – poinformowała placówka w innym komunikacie prasowym, zamieszczonym dla upamiętnienia ofiar (zarchiwizowany link tutaj).
Deonir Secco był „profesorem na kierunku inżynierii rolniczej w kampusie Cascavel”. Z opublikowanych prac naukowych i not biograficznych wynika, że nie prowadził badań nad rakiem, ani w ogóle badań medycznych. Lokalne media donoszą, że w czasie katastrofy przebywał na urlopie i, że miał również plany wyjazdu do Niemiec (zarchiwizowany link tutaj).
Profesor Edilson Hobold był profesorem wychowania fizycznego i posiadał „duże doświadczenie” w „treningu sportowym i pedagogice sportowej”. Wyszukiwanie jego publikacji naukowych doprowadziło nas jedynie do prac na temat sportu, a nie raka.
Profesor José Roberto Leonel Ferreira był lekarzem radiologiem w Poliklinice Cascavel i prowadził swoja prywatna praktykę lekarską. Na jej profilu na Facebooku i stronie internetowej nie ma wzmianki o tym, że dr Ferreira prowadził „badania nad rakiem” lub szczepionkami mRNA, ani nad tak zwanym „turbo rakiem”. Był on od niedawna emerytowanym profesorem UNIOESTE.
Wkrótce po katastrofie w mediach społecznościowych pojawiły się nieprawdziwe informacje, że wśród ofiar znajdował się onkolog Leonardo Ferreira, co jak przypuszczamy jest wynikiem pomyłki z radiologiem noszącym to samo nazwisko. Dr Leonardo Ferreira, jak potwierdziła AFP, nie znajdował się na pokładzie samolotu.
Profesor Raquel Ribeiro Moreira ukończyła UNIOESTE w dziedzinie literatury i „była obecnie akredytowanym wykładowcą (…) pracującym głównie nad następującymi tematami: analiza dyskursu, młodzież w sytuacjach ryzyka społecznego, podręczniki, edukacja formalna i zawodowa oraz tworzenie tekstów”. Wyszukiwanie według słów kluczy jej ewentualnych badań nad rakiem, a także tak zwanym „turbo rakiem” nie dało żadnych wyników.
Kampus Cornélio Procópio Federalnego Uniwersytetu Technologicznego Parany (UTFPR) poinformował we wpisie z kondolencjami zamieszczonym na Facebooku 10 sierpnia 2024 r., że Raquel Ribeiro Moreira i profesor inżynierii chemicznej Gracinda Marina Castelo da Silva zginęły w katastrofie wraz z małżonkami (zarchiwizowane linki tutaj i tutaj).
Wśród ofiar znalazła się również była studentka Hadassa Maria da Silva, która według komunikatu UNIOESTE ukończyła studia z zakresu rachunkowości, i która według komunikatu UTFPR ukończyła kurs mechaniki, .
Dr Sarah Sella Langer była pediatrą, która „uczestniczyła w projektach badawczych dotyczących immunoterapii podjęzykowej w atopowym zapaleniu skóry i genetyki atopowego zapalenia skóry u brazylijskich pacjentów” – czytamy w komunikacie UNIOESTE. W kondolencjach opublikowanych na Facebooku (zarchiwizowany link tutaj) brazylijskie Stowarzyszenie Alergologów i Immunologów również nie wspomniało o tym, że dr Langer pracowała nad szczepionkami mRNA lub nad rakiem, ani nad tak zwanym „turbo rakiem”.
Ana Caroline Redivo „ukończyła w 2014 roku kurs administracji na kampusie UNIOESTE” a w chwili śmierci w katastrofie była zatrudniona w dziale żywienia. Ani na jej kontach w mediach społecznościowych, ani w nekrologu na koncie na Instagramie nie ma wzmianki by prowadziła „badania nad rakiem” oraz nad tak zwanym „turbo rakiem”.
Dr Mariana Comiran Belim była natomiast rezydentem onkologii klinicznej w szpitalu onkologicznym UOPECCAN i lekarzem intensywnej terapii na oddziale intensywnej terapii dla dorosłych w uniwersyteckim szpitalu HUOP – Hospital Universitário do Oeste do Paraná. Jest jedynym lekarzem na tym stanowisku, który rzeczywiście prowadził badania związane z nowotworami. AFP nie znalazła żadnych dowodów na pracę nad szczepionkami mRNA i tak zwanymi „nowotworami turbo”.
Według onkologów „nowotwory turbo” nie istnieją a szczepionki na COVID nie powodują raka
Szpital onkologiczny Uopeccan w Cascavel potwierdził na swoim koncie na Instagramie i profilu na Facebooku (zarchiwizowane linki tutaj i tutaj), że dr Belim znajdowała się wśród ofiar katastrofy, podobnie jak inna rezydentka onkologii niezwiązana z uniwersytetem UNIOESTE i niewymieniona w fałszywych postach w mediach społecznościowych – dr Arianne Albuquerque Estevan Risso.
Z komunikatu na specjalistycznej stronie medycznej Oncology News Central wynika, że obie były w drodze na konferencję na temat raka organizowaną przez AstraZeneca (zarchiwizowany link tutaj), która po tragedii została odwołana, o czym więcej można przeczytać w mediach, m.in. tutaj, tutaj i tutaj.
Regionalna Izba lekarska stanu Parana poinformowała również w komunikacie prasowym, że dr Mariana Comiran Belim i dr Arianne Albuquerque Estevan Risso były w drodze na konferencję. Nie podano, że dwoje innych lekarzy, Sarah Sella Langer i José Roberto Leonel Ferreira, podróżowało z nimi lub na konferencję.
Co więcej, termin „turbo rak” nie jest terminem medycznym. Pojawił się po rozpoczęciu kampanii szczepień przeciwko COVID–19 i był promowany przez aktywistów antyszczepionkowych, którzy twierdzili, że nowe szczepionki są niebezpieczne.
„Nie przypominam sobie, żebym kiedykolwiek wcześniej słyszał taki termin jak turbo rak” – powiedział AFP w styczniu 2023 r. dr David Gorski, wicedyrektor Michigan Breast Oncology Initiative.
„Nie pojawia się w żadnej pracy naukowej, którą można by znaleźć w PubMed. To termin wymyślony przez antyszczepionkowców” – powiedział.
AFP szukała 22 sierpnia 2024 r. według słów po angielsku „turbo rak” na stronie PubMed, bezpłatnej, angielskojęzycznej internetowej bazie danych z artykułami z dziedziny medycyny i nauk biologicznych (cytaty, abstrakty oraz wstępne i recenzowane publikacje medyczne) i nie znalazła żadnych wyników.
AFP wielokrotnie obaliła bezpodstawne przekazy, że szczepionki na Covid-19 powodują „raka turbo” lub jakąkolwiek formę raka, na przykład tutaj, tutaj i tutaj.
„Nie ma naukowych dowodów na to, że jakiekolwiek szczepionki powodują raka” – przekazała Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) – agenda Światowej Organizacji Zdrowia WHO z siedzibą w Lyonie, we Francji w mailu do AFP z 25 marca 2024 r.
W rozmowie z AFP w 2022 r. Maya Gutierrez, specjalistka w dziedzinie onkologii medycznej we francuskim Instytucie Curie, potwierdziła, że wszelkie sugestie dotyczące rzekomego związku między szczepionkami przeciwko COVID–19 a rosnącą liczbą zachorowań na raka „nie mają naukowych podstaw”.
„Jeśli chodzi o czas, jest on zdecydowanie zbyt krótki, niemożliwe jest, aby szczepionka wywołała takie zjawiska, istnieją dwie niespójności w tym dyskursie, dotyczące mechanizmu i czasu” – powiedziała wówczas.
Przewodniczący komitetu badawczego w Szwedzkiej Fundacji Raka, specjalista badający nowotwory Malin Sund powiedział w mailu do AFP 8 kwietnia, że w literaturze medycznej nie odnotowano udowodnionego związku między przyjętą szczepionką a późniejszym zachorowaniem na raka w wyniku szczepienia.
Profesor Bruno Quesnel, dyrektor ds. badań i innowacji we Francuskim Narodowym Instytucie Raka (INC), również powiedział AFP w styczniu 2023 r., że „nie ma wiarygodnie stwierdzonego mechanizmu, który mógłby to wyjaśnić, nie ma biologicznego uzasadnienia”.
Sprawdzam AFP obaliła już wcześniej szereg innych błędnych twierdzeń związanych z COVID i szczepionkami.
