Przerobione cyfrowo zdjęcie amerykańskiego certyfikatu naturalizacji z nazwiskiem i zdjęciem Wołodymyra Zełenskiego krąży w mediach społecznościowych od początku grudnia 2023 roku z twierdzeniem, że dowodzi planu „ucieczki” ukraińskiego prezydenta do Stanów Zjednoczonych, podczas gdy wojna w Ukrainie wchodzi w trzeci rok. Twierdzenie to jest fałszywe. Przeprowadzona przez AFP weryfikacja wykazała, że dokument ze zdjęcia, noszący datę z września 2023 roku, różni się wizualnie od autentycznych zaświadczeń, co potwierdzili nam eksperci. Zauważyli, że numer na fałszywym dokumencie nadawany był co najmniej 10 lat temu. Dziennikarka, która rzekomo ujawniła historię o amerykańskim certyfikacie Zełenskiego, przekazała AFP, że nie miała nic wspólnego z fałszywymi doniesieniami.
Posty w języku polskim, takie jak ten na platformie X (dawny Twitter) z 4 grudnia 2023 r., udostępniają zdjęcie dokumentu o nazwie „US Certificate of Naturalization” (amerykański certyfikat naturalizacji). W podobnym poście na Facebooku czytamy: „Zełenski przygotowuje plan ucieczki do Stanów Zjednoczonych: pracownik amerykańskich służb specjalnych ujawnił w Internecie informację o przygotowaniu schronienia dla prezydenta Ukrainy”.
Niektóre posty odsyłają do anonimowego nagrania na YouTube z 29 listopada, które miał zamieścić agent amerykańskich służb specjalnych, ujawniając w nim szczegóły planów zapewnienia Zełenskiemu schronienia w USA. Na tej podstawie opublikowano artykuł na anglojęzycznym portalu o nazwie DC Weekly.
Na dołączonym do postów zdjęciu widnieje nazwisko Zełeńskiego, jego fotografia i inne szczegóły. Jako adres zamieszkania wpisana jest miejscowość Vero Beach, na Florydzie. Z dokumentu wynika, że Zełenski miał złożyć przysięgę wierności Stanom Zjednoczonym podczas oficjalnej uroczystości nadania obywatelstwa USA 20 września 2023 roku .
Jednakże dokładna analiza „dokumentu” i opinie ekspertów pozwalają stwierdzić, że nie jest to prawdziwy certyfikat. Wątpliwa jest również autentyczność nagrania i portalu, na którym został opublikowany artykuł na ten temat. Według BBC (zarchiwizowany link), które powołuje się na badaczy dezinformacji, strona ta ma swoje korzenie w Rosji.
Po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku, internet zalała fala prokremlowskiej dezinformacji.
Podobne publikacje z fałszywym certyfikatem naturalizacji Zełenskiego krążyły również w innych językach, między innymi po angielsku, francusku, serbsku, a także były udostępniane po rosyjsku.
Oznaki fałszerstwa
Podrobiony certyfikat nosi godło Stanów Zjednoczonych oraz numer 35701632. Figuruje również na nim numer rejestracyjny Urzędu Imigracyjnego U.S. Citizenship and Immigration Services (USCIS). Dokument zawiera nazwisko i zdjęcie Zełenskiego, ale bez jego podpisu, który jest wymagany do potwierdzenia autentyczności zdjęcia. Pozornie wydawać się może, że dokument został podpisany przez amerykańskiego urzędnika. Jest datowany na 20 września 2023 roku.
Jak tylko zdjęcie dokumentu pojawiło się w internecie, platforma X oznaczyła je uwagami od użytkowników, którzy twierdzili że to fejk. Jeden z nich dziennikarz weryfikacyjny BBC napisał w poście opublikowanym na X 14 grudnia: „Szablon dokumentu jest publicznie dostępny w Internecie, a wizerunek Zełenskiego został wycięty ze zdjęcia na oficjalnej stronie internetowej prezydenta Ukrainy”.
Wyszukiwanie w internecie w Google za pomocą słów kluczowych w języku angielskim „certificate naturalization US” pokazuje wiele wzorów i przykładów takich certyfikatów.
Kiedy zawęziliśmy wyszukiwania do certyfikatów osób, które przysięgę wierności złożyły w stanie Nowy Jork – stan ten widnieje również na podrobionym dokumencie – znaleźliśmy kilka egzemplarzy dostępnych online, na przykład tutaj i tutaj a także w tym artykule prasowym z 2022 roku (zarchiwizowany link).
Wyszukiwanie certyfikatów z Tampy na Florydzie, gdzie Zełenski rzekomo złożył wniosek o obywatelstwo, również przyniosło przykłady.
Jednak porównanie tych certyfikatów z tym, na którym widnieje nazwisko Zełenskiego, uwidoczniło szereg anomalii.
Błędna lokalizacja
Certyfikaty naturalizacji wydawane są przez urząd imigracyjny United States Citizenship and Immigration Services (USCIS). Na stronie znajduje się przykład certyfikatu wydanego w Minnesocie w 2008 roku, który jest podobny do tego z nazwiskiem Zełenskiego.
Chociaż nie mogliśmy znaleźć na oficjalnej stronie żadnego certyfikatu wydanego w Nowym Jorku, znalezione online przykłady podają miejsce wydania jako „Nowy Jork, Nowy Jork”, jak widać poniżej. Fałszywy dokument zawiera błędny napis „New York City, New York”. „New York City” to potoczna, a nie oficjalna nazwa miasta.
Na stronie USCIS można znaleźć odpowiednią względem miejsca zamieszkania placówkę do obsługi wniosków po wpisaniu kodu pocztowego, tzw. zip code danej lokalizacji.
Jako miejsce zamieszkania Zełenskiego w fałszywym dokumencie figuruje miejscowość Vero Beach, dla którego głównym kodem pocztowy tzw. zip code jest 32960. USCIS podaje odpowiednią placówkę terenową dla tych kodów jako West Palm Beach. Jednak w fałszywym certyfikacie czytamy, że wniosek został złożony w placówce w Tampie.
Tampa nie podlega pod stan Nowy Jork tylko pod Florydę, potwierdziła nasze przypuszczenia adwokat i prawnik imigracyjny w USA Agnieszka Piasecka w mailu do AFP z 22 grudnia.
Poniżej publikujemy przykład certyfikatu z Tampy z 2013 roku na którym widać, że wniosek został złożony i wydany przez jedną i tę samą placówkę.
Stary numer certyfikatu
Każdy certyfikat naturalizacji ma swój numer. „Numery certyfikatów są wydrukowane na czerwono na wszystkich amerykańskich certyfikatach naturalizacji lub certyfikatach obywatelstwa wydanych od 27 września 1906 roku” – czytamy na stronie.
Fałszywy dokument rzekomo nadany Zełenskiemu nosi numer 35701632. Nasza analiza certyfikatów znalezionych w Internecie pokazuje, że numery zaczynające się od 35 były wydane w 2013 roku, jak na przykład ten certyfikat.
„Jest niemożliwe, aby we wrześniu 2023 roku numer certyfikatu był w granicach 35,xxx,xxx” – tłumaczy nam adwokat imigracyjny Marcin Muszyński, w mailu do AFP z 20 grudnia, po obejrzeniu fałszywego certyfikatu, który mu przesłaliśmy.
„Numery Certyfikatów z września 2023 roku dla stanu Nowy Jork są w granicach 44,921,XXX” – dodał.
W 2012 roku numery zaczynały się od 34 (tutaj). Jeden z ostatnich przykładów jaki znaleźliśmy w mediach społecznościowych pochodzi z 21 marca 2021 roku i zawiera zdjęcie certyfikatu z numerami zaczynającymi się od liczb 42.
Niewłaściwy podpis
Muszyński, który zajmuje się prawem imigracyjnym w Nowym Jorku, zauważył również, że wszystkie nowojorskie certyfikaty wydane w 2023 r. zostały podpisane przez dyrektora tej placówki USCIS, Ur M. Jaddou.
Jednak na fałszywym dokumencie widnieje podpis, który jak odczytaliśmy wydaje się brzmieć „Haley Burns”. Zapytaliśmy USCIS, czy jest tam pracownik o tym nazwisku, jednak do dnia publikacji nie otrzymaliśmy odpowiedzi.
Muszyński dodał, że kolejną wskazówką, iż zdjęcie przedstawia fałszywy certyfikat jest to, że „zdjęcie nie nosi oficjalnej pieczęci w lewym dolnym rogu i nie jest podpisane”.
„Prawdziwy certyfikat naturalizacji zawiera podpis osoby przy jej zdjęciu. Certyfikat na zdjęciu tego nie zawiera” – potwierdził AFP w mailu z 22 grudnia profesor Stephen W. Yale-Loehr, który wykłada prawo imigracyjne w Cornell Law School.
„Rzekomy certyfikat nie zawiera również podpisu Zełenskiego na górze, a powienien” – dodał.
Zdjęcie Zełenskiego z fałszywego certyfikatu wyszukaliśmy przy pomocy technik odwrotnego wyszukiwania obrazem w Google Lens, co doprowadziło nas do zdjęcia na oficjalnej stronie prezydenta Ukrainy (poniżej).
Naturalizacja to długi proces
Uzyskanie obywatelstwa amerykańskiego to długi proces. „Żadna osoba nie może po prostu uzyskać certyfikatu naturalizacji” – zauważył Yale-Loehr.
„Musi najpierw przejść przez procedurę otrzymania zielonej karty, co oznacza, że musi kwalifikować się do otrzymania zielonej karty na podstawie azylu, czy na zasadzie sponsorowania przez pracodawcę lub bliskiego członka rodziny. To trwa latami. Nawet po otrzymaniu zielonej karty musi odczekać 3-5 lat, zanim będzie mogła ubiegać się o naturalizację” – powiedział.
Aby zakwalifikować się do procesu naturalizacji, posiadacz zielonej karty musi mieszkać w Stanach Zjednoczonych przez 3-5 lat bez opuszczania USA na dłuższy okres niż 6 miesięcy. Musi również fizycznie przebywać w USA przez co najmniej trzy miesiące bezpośrednio przed złożeniem wniosku o naturalizację, powiedział Yale-Loehr. „Zełenski nie spełnił tych wymogów” – dodał.
Na stronie USCIS urząd podaje, że w roku podatkowym 2022 kraj przyjął 967 500 nowych obywateli, a w poprzednim (2021 roku) 855 000 osób.
Data na fałszywym certyfikacie zbiega się z wizytą Zełenskiego w Stanach Zjednoczonych we wrześniu 2023 r., kiedy to uczestniczył w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ.
Rzekoma autorka tekstu: „Nie napisałam tego artykułu”
Najstarszy artykuł, jaki AFP mogła znaleźć, z twierdzeniem, że ukraiński prezydent potajemnie otrzymał obywatelstwo USA, został opublikowany 29 listopada 2023 r. na portalu o nazwie DC Weekly.
W przeciwieństwie do swojej nazwy, portal nie koncentruje się na tematach związanych z Waszyngtonem, ale poświęca wiele artykułów konfliktowi zbrojnemu w Ukrainie, głównie wychwaląjac rosyjskie działania, na przykład (tutaj i tutaj), pomijając porażki, takie jak uszkodzenie rosyjskiego okrętu wojennego w okupowanym krymskim porcie Feodosia 26 grudnia 2023 r. ( zarchiwizowany link).
Zawartość zakładki kontakt napisana jest po łacinie a część linków na stronie nie otwiera się.
Wyszukiwanie w internecie w Google za pomocą słów kluczowych „DC Weekly” doprowadziło nas między innymi do artykułu sekcji weryfikacji faktów Verify na BBC na temat innego fałszywego twierdzenia związanego z tą samą nową stroną (zarchiwizowany link). Twierdzenie to również dotyczyło Zełenskiego i mówiło o tym, że ukraiński prezydent kupił dwa luksusowe jachty za pieniądze amerykańskich podatników.
BBC powołuje się na badaczy dezinformacji, którzy stwierdzili, że portal został „założony przez byłego żołnierza piechoty morskiej USA, który obecnie mieszka w Rosji” i jest częścią prorosyjskiej machiny propagandowej.
Na witrynie DC Washington znajduje się informacja, że artykuł na temat amerykańskiego certyfikatu naturalizacji został napisany przez Jessicę Devlin, dziennikarkę, która miała relacjonować wydarzenia z Iraku, Europy Wschodniej lub pisać dla agencji Bloomberg z Moskwy. Nie mogliśmy znaleźć żadnego śladu dziennikarki o takim nazwisku, która relacjonowałaby wydarzenia z tych regionów.
Zdjęcie dziennikarki dołączone do artykułu wyszukaliśmy przy pomocy technik odwrotnego wyszukiwania obrazem w TinEye, co doprowadziło nas do artykułu z 2016 roku na stronie Jewish Telegraphic Agency (JTA.com). Strona identyfikuje kobietę jako Judy Batalion. Można było to łatwo potwierdzić wyszukując jej profil na Facebooku.
Skontaktowaliśmy się z Judy Batalion. „Nie napisałam tego artykułu. Nigdy nie słyszałam o tej publikacji i nigdy nie miałam z nią żadnego kontaktu. Moje zdjęcie zostało wykorzystane bez mojej zgody” – przekazała AFP w mailu z 21 grudnia.
Fałszywe konto na YouTube
W tym samym dniu, w którym opublikowano artykuł na DC Weekly, na kanale YouTube o nazwie John Doe opublikowano nagranie z tymi samymi bezpodstawnymi zarzutami wobec Zełenskiego. W nagraniu mamy słyszeć anonimowego „agenta służb specjalnych USA”.
Kanał został utworzony 18 września 2023 roku i 27 grudnia 2023 roku zyskał 38 subskrybentów. Opublikował tylko ten jeden film.
W komentarzach anglojęzyczni i rosyjskojęzyczni użytkownicy wyrażali wątpliwości co do nagrania, kwalifikując je jako „fałszywe”.
Rezydencja na Florydzie w grudniu 2024 roku była nadal na sprzedaż
Oprócz podrobionego certyfikatu wielu użytkowników mediów społecznościowych publikowało zdjęcia nadmorskiej rezydencji z twierdzeniem, że przedstawia willę na Florydzie, w której ma zamieszkać Zełenski. Przytaczamy przykłady takich postów po angielsku i rosyjsku.
Zdjęcia rezydencji wyszukaliśmy przy pomocy technik odwrotnego wyszukiwania obrazem, co doprowadziło nas do agencji nieruchomości na Florydzie, na przykład tutaj i tutaj, które miały ją w ofercie sprzedaży w grudniu 2023 roku.
Sprawdziliśmy u jednego z agentów nieruchomości, czy rezydencja ta nadal jest do kupienia „ Tak, jest nadal dostępna” – napisał przedstawiciel agencji Compass 22 grudnia 2023 roku.
