Zdjęcie z antyrosyjskiego wiecu w Tel Awiwie, w Izraelu, z lipca 2022 roku, było udostępniane od połowy października z fałszywym przesłaniem, że pokazuje Ukraińców protestujących w Hiszpanii przeciwko Izraelowi. Protestujący rzekomo mieli być oburzeni przekierowaniem do Izraela zachodniej pomocy wojskowej przeznaczonej dla Ukrainy, ze względu na trwający konflikt między Izraelem a Hamasem. AFP zlokalizowała w Izraelu dokładne miejsce, gdzie fotografia została zrobiona i wykazała, że zdjęcie zostało cyfrowo przerobione poprzez zastąpienie innymi sloganami oryginalnych haseł na banerach, które miały pierwotnie antyrosyjski przekaz.
Przerobione zdjęcie zaczęło krążyć w mediach społecznościowych w języku polskim zaledwie tydzień po wtargnięciu bojowników Hamasu ze Strefy Gazy na teren Izraela 7 października 2023 roku, co rozpoczęło bezprecedensowy atak. Bojownicy Hamasu zamordowali, według źródeł izraelskich, 1,4 tys. osób, na ogół cywili i uprowadzili ponad 220 zakładników. Według danych palestyńskiego ministerstwa zdrowia z 27 października, w wyniku izraelskich ostrzałów odwetowych w Strefie Gazy zginęło 7,326 Palestyńczyków, głównie cywilów, spośród nich wiele dzieci.
Do posta na Facebooku z 15 października 2023 roku roku dołączone jest przerobione zdjęcie, na którym protestujący trzymają dwa anty-izraelskie banery, na jednym z nich figuruje hasło z żądaniem większej pomocy wojskowej dla Ukrainy, na drugim obraźliwy napis pod adresem Izraela. We wpisie do posta czytamy: „Izrael, ręce precz od ukraińskiego Lend-Lease! W Hiszpanii odbył się wiec ukraińskich uchodźców przeciwko Izraelowi. Protestanci wyszli na ulice z flagami i plakatami”.
Zdjęcie było również udostępnianie na platformie społecznościowej X, dawniej znanej jako Twitter. Krążyło również na Telegramie, miało setki udostępnień i odsłon w innych językach między innymi po angielsku, niemiecku i hiszpańsku.
Najstarsze publikacje, jakie udało nam się znaleźć, ukazały się 14 października 2023 roku na rosyjskich stronach (tutaj, tutaj, tutaj) i rosyjskojęzycznych kontach na Telegramie i VKontakte.
Od czasu inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku, Kijów otrzymał znaczącą i kluczową dla Ukrainy pomoc militarną od Stanów Zjednoczonych i państw zachodnich. 11 października prezydent Wołodymyr Zełenski przybył do siedziby sojuszu atlantyckiego w Brukseli, pierwszy raz od początku rosyjskiej inwazji. Pośród obaw, że konflikt na Bliskim Wschodzie może odwrócić uwagę USA od Ukrainy, Zełenski powiedział, że otrzymał zapewnienie z Waszyngtonu, że pomoc wojskowa dla Ukrainy pozostanie „stała i nieprzerwana”.
Przerobione zdjęcie pochodzi z Izraela, z lipca 2022 roku
Zdjęcie wyszukaliśmy przy pomocy technik odwrotnego wyszukiwania obrazem korzystając z narzędzia do rozpoznawania obrazów Google Lens, co doprowadziło nas do artykułu z 10 października 2022 roku z podobnym zdjęciem, które opublikowała izraelska strona o nazwie cursorinfo.co.il, zapowiadając wiec organizowany tego samego dnia wieczorem w pobliżu rosyjskiej ambasady w Tel Awiwie przeciwko „terrorystycznym działaniom rosyjskiej armii” (zarchiwizowany link). Zdjęcie jest niemal identyczne jak fotografia dołączona do fałszywych postów, z tym że na banerach widnieją hasła antyrosyjskie, a nie antyizraelskie.
Zdjęcie z artykułu podaje jako źródło organizację Israeli Friends of Ukraine. Sprawdziliśmy stronę organizacji o tej nazwie na Facebooku i chociaż nie mogliśmy znaleźć dokładnego zdjęcia użytego w postach w mediach społecznościowych, znaleźliśmy film z protestu opublikowany 14 lipca 2022 r. (zarchiwizowany link). Dalsze wyszukiwanie przy użyciu nazwy tej organizacji doprowadziło do artykułów opisujących protest w ukraińskich mediach (tutaj i tutaj), w których wspomniano również o jednej z organizatorek protestu, Hannie Zharovej. Opublikowała ona serię zdjęć na swojej stronie na Facebooku dzień po proteście.
Porównując jedno ze zdjęć z fałszywych postów w mediach społecznościowych (po lewej) i jedno ze strony Zharovej na Facebooku, widzimy te same pasujące detale na obu zdjęciach, między innymi (co kolorowo oznaczyliśmy poniżej) mężczyznę stojącego tyłem do kamery po prawej stronie. Kobieta trzymająca mniejszy baner nie jest widoczna tak wyraźnie na zdjęciu Zharovej, ale mimo wszystko widzimy jej bransoletkę na ręku i białe szorty, które ma na sobie. Na zdjęciu Zharovej wyraźniej widać kobietę po prawej stronie, która trzyma jak się zdaje izraelską flagę, wbrew twierdzeniom zawartym w fałszywych postach, że było to zgromadzenie antyizraelskie.
Geolokalizacja wskazuje, że zdjęcie pokazuje Tel Awiw
Dzięki zdjęciom Hanny Zharovej i wideo, AFP udało się zlokalizować obszar widoczny na zdjęciu: zrobiono je w Tel Awiwie.
Użyliśmy Google Maps i narzędzie street view, żeby odnaleźć budynek położony przy 56 Retsif Herbert Samuel Street, który widzimy na jednym ze zdjęć opubliokowanych przez Zharovą. Miejsce to położone jest kilka minut drogi pieszo od Rosyjskiej ambasady.
Udało nam się również odnaleźć budynek hotelu Royal Beach z charakterystycznym dachem, który widoczny jest w tle na przerobionym zdjęciu.
