Na szczycie grupy BRICS w Johannesburgu w sierpniu 2023 roku przywódcy obecnych pięciu państw bloku – Brazylii, Rosji, Indii, Chin i Republiki Południowej Afryki (RPA) zdecydowali się przyjąć do swojego grona sześć nowych członków. Argentyna, Egipt, Etiopia, Iran, Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie dołączą od stycznia 2024 roku do bloku najsilniejszych gospodarek wschodzących postrzeganych jako przeciwwaga dla świata zachodniego. Po inwazji Rosji na Ukrainę uważa się, że Moskwa poszukuje nowych sojuszników politycznych i gospodarczych, aby zmienić równowagę sił w obecnym porządku światowym. Wkrótce po szczycie, w mediach społecznościowych zaczęły krążyć publikacje w różnych językach, w tym po polsku, fałszywie twierdzące, że BRICS „będzie kontrolować 80 procent światowej produkcji ropy naftowej”. Jednak wszystkie dostępne dane ekonomiczne przeczą temu twierdzeniu i pokazują, że rozszerzony blok będzie dostarczał nieco ponad 40 procent światowej produkcji ropy naftowej.
„Nowy BRICS będzie kontrolował 80 procent światowej produkcji ropy naftowej. Po dodaniu Arabii Saudyjskiej, Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Iranu do BRICS, Unia będzie w stanie kontrolować lwią część światowej produkcji czarnego złota. To samo dotyczy dramatycznego wzrostu PKB nowego składu BRICS. Wyniesie on 30 procent światowego PKB i przekroczy 30 bilionów dolarów.” – czytamy w publikacji zamieszczonej 24 sierpnia 2023 roku na koncie Niezależnego Dziennika Politycznego (NDP) na Telegramie i podobnej na Facebooku. Post na Telegramie zyskał 1,4 tys. odsłon. Dołączona do postów mapa pokazuje 11 krajów rozszerzonego bloku zaznaczonych kolorem zielonym.
NDP systematycznie publikuje fałszywe treści na swoich kontach w mediach społecznościowych, część z nich AFP Sprawdzam zweryfikowała w przeszłości (tutaj, tutaj oraz tutaj).
To samo twierdzenie, z tą samą mapą, krążyło również na Twitterze, udostępniali je również użytkownicy w innych krajach, między innymi w języku francuskim, słowackim, oraz angielskim, ten ostatni tweet zyskał 2,5 mln odsłon.
Akronim BRIC został wprowadzony przez amerykański bank inwestycyjny Goldman Sachs, który jako pierwszy użył go w 2001 roku w raporcie przewidującym, że gospodarki czterech krajów – Brazylii, Rosji, Indii i Chin – „zmienią światową gospodarkę” i zdominują globalny wzrost do 2050 roku. Następnie, z inicjatywy Rosji, kraje te utworzyły nieformalny organ w 2006 roku, jak czytamy na stronie internetowej BRICS. Pierwszy szczyt BRIC odbył się w czerwcu 2009 r. w Jekaterynburgu, w Rosji. Republika Południowej Afryki dołączyła do grupy w 2010 roku, a akronim został zmieniony na BRICS.
Podczas XV szczytu BRICS w Johannesburgu w dniach 22–24 sierpnia 2023, RPA, zostało ratyfikowane rozszerzenie. Ogłoszono, że sześć nowych państw – Argentyna, Egipt, Etiopia, Iran, Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie „staną się pełnoprawnymi członkami grupy od stycznia 2024 roku”. Informowały o tym główne media na świecie (tutaj, tutaj, tutaj), wśród nich AFP.
Rozszerzony BRICS będzie dostarczał około 40 procent światowej produkcji ropy naftowej
W dniu 25 sierpnia 2023 roku, dzień po tym, jak fałszywe twierdzenie pojawiło się po raz pierwszy w mediach społecznościowych, ekspert rynku paliw i gazu Andrzej Szcześniak zauważył na swoim koncie na X (dawniej Twitter), że liczba 80% jest nieprawdziwa i, że łącznie rozszerzony BRICS będzie dostarczać „43% produkcji światowej produkcji ropy naftowej”.
Wiarygodne dane dotyczące wydobycia ropy naftowej można znaleźć na stronach takich instytucji jak OPEC, Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) oraz amerykańskiej Agencji Informacji Energetycznej (EIA).
Według danych opublikowanych w lipcu 2023 roku w „Raporcie o rynku ropy naftowej” IEA, międzyrządowej organizacji utworzonej w 1974 roku w celu dokonywania przeglądów polityk energetycznych państw członkowskich, analiz i dostarczania danych dotyczących sektora energetycznego na całym świecie, 11 krajów rozszerzonego bloku BRICS odpowiadało w 2022 roku łącznie za produkcję około 37 milionów baryłek dziennie (bpd).
Według danych OPEC, kartelu państw produkujących ropę naftową utworzonego w 1960 roku w celu koordynowania i ujednolicania polityki naftowej wśród państw członkowskich oraz sterowania cenami na rynku globalnym, łączna produkcja 11 krajów wyniosła prawie 35 mln baryłek ropy dziennie w 2022 r.
Z kolei według EIA, agencji której celem jest „gromadzenie, analizowanie i rozpowszechnianie niezależnych i bezstronnych informacji energetycznych”, łączna produkcja tych państw w 2022 roku wyniosła blisko 42 mln baryłek dziennie.
Produkcja ropy naftowej w poszczególnych 11 krajach (w milionach baryłek dziennie) w 2022 roku:
EIA prognozuje, że produkcja ropy naftowej na świecie wzrośnie o 1,6 mln baryłek dziennie do 101,5 mln baryłek dziennie w 2023 roku.
Inne media, takie jak Forbes i strona internetowa specjalizująca się w dziennikarstwie danych Visual Capitalist (zarchiwizowany link), podają podobne liczby. Poniższa grafika autorstwa Visual Capitalist pokazuje, w jaki sposób pojawienie się sześciu nowych członków wpłynie na wagę gospodarczą i pozycję grupy BRICS.
Gazeta Forbes (zarchiwizowany link) również przeanalizowała implikacje rozszerzonego bloku dla gospodarki światowej. „Niedawna analiza opublikowana na stronie Visual Capitalist.com wykazała, że nowe, rozszerzone BRICS będzie dostarczało 43% światowej produkcji ropy naftowej” – napisał Forbes.
Amerykański think-tank Center for Strategic and International Studies (CSIS) w swojej analizie doszedł do podobnych wniosków (zarchiwizowany link) „Po dodaniu Arabii Saudyjskiej, Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Iranu, ta rozszerzona grupa obejmowałaby trzech największych eksporterów ropy naftowej na świecie i zapewniałaby 42 procent światowych dostaw ropy naftowej”.
„Zarządzanie rynkiem ropy naftowej pozostanie w gestii Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową i producentów sprzymierzonych (OPEC+). Jednak w dłuższej perspektywie rozszerzone ugrupowanie BRICS może mieć istotne znaczenie dla rynków energii” – napisał CSIS. Według niektórych mediów (tutaj, tutaj), nawet 40 kolejnych krajów jest zainteresowanych dołączeniem do grupy w przyszłości.
Rozszerzony BRICS będzie wytwarzał jedną trzecią światowego PKP
O ile twierdzenia, że rozszerzony BRICS będzie odpowiadał za 80% światowej produkcji ropy naftowej są fałszywe, drugie twierdzenie zawarte w wielu postach, takich jak tutaj – że łącznie PKB 11 gospodarek „wyniesie 30 procent światowego PKB i przekroczy 30 bilionów dolarów” – jest poparte dostępnymi danymi.
W kwietniu 2023 roku Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) opublikował swoje prognozy dotyczące wzrostu gospodarczego na świecie w 2023 rok w raporcie World Economic Outlook. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) z siedzibą w Paryżu opublikowała swoje szacunki na 2023 rok tutaj.
Poniżej publikujemy prognozy wzrostu PKB 11 krajów BRICS na 2023 rok według MFW (w cenach bieżących w bilionach dolarów amerykańskich).
Strona Visual Capitalist prognozuje również, że łączne PKB 11 krajów wzrośnie do 30,8 bln USD w 2023 roku, co stanowi nieco ponad 29% całkowitego światowego PKB wynoszącego 105,6 bln USD, według danych MFW.
