“Be Online Smart” to kampania prowadzona przez European Digital Media Observatory (EDMO) i jego sieć 14 krajowych ośrodków. Jej celem jest zwiększenie świadomości na temat tego, jak algorytmy wpływają na nasze doświadczenia w internecie – od wiadomości, które czytamy, po filmy, które oglądamy.
Systemy rekomendacji pomagają nam odkrywać treści, które odpowiadają naszym zainteresowaniom, ale mogą też ograniczać nasz dostęp do informacji, wzmacniać dezinformację i utrwalać uprzedzenia. Zrozumienie, jak działają algorytmy i jak kształtują nasze życie online, pozwala podejmować bardziej świadome decyzje, rozpoznawać fałszywe treści i być lepiej poinformowanym.
Rola algorytmów w dostępie do informacji, wiedzy i treści w świecie online
Wiele narzędzi cyfrowych – takich jak strony internetowe, wyszukiwarki czy media społecznościowe – opiera się na algorytmach, które porządkują i selekcjonują treści, jakie widzimy. To właśnie one decydują, co pojawia się na naszych ekranach.
Czym właściwie jest algorytm?
Algorytm to zestaw instrukcji lub reguł, których komputer używa do wykonania zadania, rozwiązania problemu lub podjęcia decyzji.
W internecie algorytmy mają różnorodne zastosowania – od prostych, jak uporządkowanie nazwisk w porządku alfabetycznym, po bardzo złożone systemy rekomendacyjne.
Media społecznościowe i wyszukiwarki wykorzystują je, by decydować, które posty i wyniki wyszukiwania będą widoczne dla konkretnego użytkownika.
Serwisy muzyczne przewidują, jakiej muzyki możesz chcieć posłuchać, analizując m.in. to, czego już słuchasz, kiedy, gdzie i na jakim urządzeniu. Podobnie działają platformy z filmami i serialami.
Dlaczego warto wiedzieć, jak działają algorytmy?
To, co widzisz w sieci, nie jest przypadkowe – algorytmy (oraz osoby, które je projektują) mają wpływ nie tylko na Twoje doświadczenie online, ale także na to, jak postrzegasz rzeczywistość offline.
Algorytmy podejmują decyzje o tym, jakie treści zobaczysz na różnych platformach, wpływając tym samym na wiedzę i informacje, do których masz dostęp.
Wiele serwisów internetowych zarabia na reklamach, dlatego chcą jak najdłużej zatrzymać Twoją uwagę. Ich algorytmy podsyłają Ci więc treści, które najprawdopodobniej Cię zainteresują i które chętnie udostępnisz.
Algorytmy – cyfrowy przyjaciel i wróg
– Algorytmy pomagają w lepszym korzystaniu z internetu
Algorytmy mogą sprawić, że widzisz treści najbardziej dopasowane do Twoich zainteresowań np. posty od bliskich znajomych, wiadomości z ulubionych źródeł czy nowe piosenki i seriale, które prawdopodobnie Ci się spodobają.
– Ale mogą też sprzyjać w rozpowszechnianiu dezinformacji
…i pozwolić jej szybko “stać się viralem”
Dezinformacja często wywołuje silne emocje, a takie treści są chętniej udostępniane. Algorytmy to „wyczuwają” i traktują takie treści jako wartościowe – dlatego też dezinformacja może bardzo szybko się rozprzestrzeniać.
– Algorytmy mogą “trzymać” w bańce informacyjnej
To, co widzisz online, niekoniecznie widzą inni. Wyszukiwarki i media społecznościowe dostosowują treści do Twoich wcześniejszych zachowań – przez co możesz mieć wrażenie, że „wszyscy” myślą tak jak Ty. W rzeczywistości jesteś w bańce, która ogranicza Twoją perspektywę.
Co możesz zrobić?
- Nie wierz we wszystko, co nagle staje się hitem w internecie .
- Przeczytaj całą historię, zamiast patrzeć tylko na nagłówki
- Pamiętaj, że algorytmy są często zaprogramowane tak, aby wyświetlać treści, które “chcesz” zobaczyć.
- Zadaj sobie pytanie: co widzisz, a czego algorytm mógł Ci nie pokazać?
- Porównuj różne źródła informacji. Szukaj tych, którym ufasz i które są wiarygodne.
- Dowiedz się więcej o tym jak działają algorytmy.
- Im masz większą wiedzę, tym trudniej będzie Tobą manipulować.
Kilka sugestii:
o Tajne zasady współczesnego życia: Algorithms. Zawiera świetne wyjaśnienie działania algorytmu Google – obejrzyj klip tutaj.
o Dylemat społeczny – klip bonusowy: Dylemat dyskryminacji. Algorytmy są zbudowane na uprzedzeniach. „Nie przewidują przyszłości. One powodują przyszłość”.
o Europejskie Centrum Przejrzystości Algorytmicznej bada wpływ algorytmów wykorzystywanych przez platformy internetowe i wyszukiwarki.
Wizualizacje kampanii
