Prezydent USA Donald Trump otworzył 2 lipca 2025 roku na nieczynnym lotnisku wśród mokradeł Everglades, na Florydzie, ośrodek deportacyjny dla migrantów, który szybko zyskał określenie „Aligator Alcatraz”. W tym czasie, w sieci, viralowe stało się nagranie z wygenerowanym przez AI obrazem ośrodka otoczonego z wszystkich stron wodą i pływającymi w niej gadami. Widok ten wywołał wiele antymigranckich komentarzy wśród polskich internautów, niektórzy z nich proponowali, by w Polsce otwierano podobne ośrodki, np. w Bieszczadach. Szereg niespójności wizualnych w obrazie wskazuje na to, że obraz został wygenerowany przez AI, co dodatkowo zostało potwierdzone za pomocą narzędzia Google SynthID do wykrywania treści generowanych przez sztuczną inteligencję.
W USA otwierają „’Alcatraz z aligatorami’ ośrodek dla osób oczekujących na deportację z USA” – czytamy w postach na Facebooku (tutaj, tutaj, tutaj) zamieszczanych począwszy od 29 czerwca 2025 roku wraz 39 sekundowym filmem, na którym na samym początku widać pokazany z lotu ptaka teren wyglądający na strzeżony ośrodek otoczony fosami, a w nich pływające gady.
„W samym sercu florydzkich bagien wyrasta fort z pasem startowym dla samolotów, więziennymi pawilonami, biurami, zasiekami i fosą wypełnioną wygłodniałymi i bardzo mało przyjaznymi aligatorami, które są widoczne gołym okiem na załączonym zdjęciu.” – czytamy w poście na polonijnym profilu Floryda24 w opisie do tego samego filmu.
Film z tym samym twierdzeniem udostępniali też użytkownicy Telegrama i platformy X, gdzie publikacja uzyskała 239 udostępnień i setki tysięcy odsłon.
Obraz rozpowszechniali z tym samym wprowadzającym w błąd twierdzeniem internauci w innych językach m.in. po grecku, angielsku, francusku i hiszpańsku.
Komentarze pod polskim postami wyzwoliły silne nastroje antymigranckie. „Super pomysł! Chociaż w stanach jest normalność oby i do Europy dotarła” – napisał w komentarzu użytkownik Facebooka pod analizowanym przez nas filmem, inny ocenił, że jest to rozwiązanie „tańsze niż deportacje”.
„Polska też powinna założyć obóz pracy w Bieszczadach dla tych wszystkich inżynierów i doktorów. Tylko woda i czarny chleb oraz praca od świtu do zmroku.” – napisał użytkownik X.
Inni proponowali by w tym celu wykorzystać byłe niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne lub nieczynne kopalnie, skoro „Aligatorów nie mamy ale mamy opuszczone kopalnie. Ucieczka z nich będzie równie niemożliwa jak z amerykańskiego obozu.”
Temat migrantów nieustająco jest obecny w polskiej polityce. Zdominował czerwcowe wybory prezydenckie, w których konserwatywny i nacjonalistyczny kandydat popierany przez Prawo i Sprawiedliwość (PiS) Karol Nawrocki – startujący pod hasłem 'Polska przede wszystkim, Polacy przede wszystkim’ – pokonał Rafała Trzaskowskiego, proeuropejskiego kandydata rządzącej Platformy Obywatelskiej Premiera Donalda Tuska.
Publikacja filmu zbiegła się w czasie z pojawieniem się na granicy z Niemcami samozwańczych patroli popieranych przez prawicowych polityków opozycji, którzy twierdzą, że Niemcy przerzucają do Polski tysiące migrantów za przyzwoleniem polskiego rządu. Eksperci od migracji i polskie służby graniczne nie odnotowały takiego zjawiska, jednak 7 lipca 2025 roku Polska wprowadziła tymczasowe kontrole na swoich granicach z Niemcami i Litwą.
AFP obaliła wiele fałszywych publikacji na temat migracji ( tutaj, tutaj, tutaj, tutaj i tutaj), ostatnio o rzekomej pacyfikacji protestujących przeciwko migracji ( tutaj).
Prawdą jest, że ośrodek zatrzymań dla migrantów rzeczywiście powstał na mokradłach Florydy, jednak udostępniony w Internecie obraz, rzekomo przedstawiający ten obiekt, został wygenerowany przez sztuczną inteligencję.
Przeciwnicy ośrodka, który jest realizacją stanowczej polityki imigracyjnej prezydenta Donalda Trump uważają, że narusza on prawa migrantów. Organizacje ekologów na Florydzie alarmują, że stanowi on zagrożenie dla całego ekosystemu Everglades.
Niespójności wizualne obrazu
W naszej analizie korzystaliśmy ze współtworzonego przez AFP narzędzia InVID WeVerify do weryfikacji wideo, które pozwala podzielić film na poszczególne klatki i przeprowadzić wsteczne wyszukiwanie obrazów. Wyszukiwanie doprowadziło nas zarówno do innych postów, w wielu językach, z tym samym filmem i twierdzeniem, jak i do przeprowadzonych przez inne organizacje fact-checkingowe weryfikacji, które również obaliły to samo twierdzenie.
Agencja AFP zidentyfikowała szereg niespójności wizualnych w obrazie, które wskazują, że nie jest prawdopodobne, by był on autentyczny. W szczególności nienaturalny wydaje sie kształt gadów – w przypadku węży lub aligatorów żyjących w jednym zbiorniku wodnym.
Dodatkowo wygląda na to, że tylna część niektórych pojazdów, na przykład tych po lewej stronie zdjęcia, nie ma kontaktu z ziemią, a inne – na przykład powiększony biały samochód po prawej – ma nietypowo rozmieszczone okna.
Analiza terenu ośrodka
Ośrodek detencyjny dla migrantów, szybko okrzyknięty mianem „Alligator Alcatraz” w nawiązaniu do słynnego więzienia w Alcatraz w Kalifornii, został zlokalizowany na terenie nieczynnego kompleksu wojskowego i szkoleniowego Dade-Collier Training and Transition Airport w Ochopee, na Florydzie. (zarchiwizowane linki tutaj i tutaj).
Przyjrzeliśmy się zdjęciom terenu dostępnym na Mapach Google i zauważyliśmy, że w tym miejscu nie ma widocznej fosy z wodą, w której mogłyby żyć aligatory, co pokazaliśmy na zrzutach ekranu poniżej (zarchiwizowany link).
Porównaliśmy obraz udostępniony w mediach społecznościowych ze zdjęciami ośrodka wykonanymi z drona przez fotografa AFP w dniu 7 lipca 2025 roku i okazało się, że tereny te znacznie różnią się pod względem topografii.
Inne zdjęcia i relacje prasowe przedstawiające ośrodek detencyjny opublikowane przez media amerykańskie i światowe, w niczym nie przypominają obrazu udostępnianego w mediach społecznościowych (zarchiwizowane linki tutaj, tutaj, tutaj,tutaj).
Na koniec, dziennikarze fact-checkingowi AFP poddali analizie obraz przy pomocy narzędzia do identyfikowania obrazów wygenerowanych przez AI SynthID firmy firmy Google.
Narzędzie wykazało, że obraz został „wykonany za pomocą sztucznej inteligencji Google” z „bardzo dużym” prawdopodobieństwem (poniższy zrzut ekranu):
