Julian Assange przebywa od 2019 roku w brytyjskim więzieniu, z kórego walczy przeciwko ekstradycji do Stanów Zjednocznych. Pod koniec marca w mediach społecznościowych pojawiło się zdjęcie mocno osłabionego założyciela portalu WikiLeaks, którego zwolnienia domaga się wiele organizacji. Publikacje te zbiegły się w czasie z aresztowaniem w Rosji amerykańskiego dziennikarza Evana Gershkovicha. Jednak nie jest to prawdziwe zdjęcie Assange’a, lecz obraz wygenerowany przez sztuczną inteligencję, co potwierdzili AFP żona Juliana Assange’a i jego komitet wsparcia. Użytkownik mediów społecznościowych, który udostępnił zdjęcie, przekazał nam, że to on je stworzył.
„Wyciekło ostatnie zdjęcie Assange’a” – czytamy w poście na Facebooku z 2 kwietnia 2023 roku. O „prawdziwym bohaterze” pisze inna użytkowniczka, udostępniając ten sam wizerunek mężczyzny z siwymi włosami i brodą, wyglądającego na osłabionego i wyczerpanego.
Niektórzy polscy użytkownicy Twittera i Telegrama publikowali zdjęcie w kontekście aresztowania w Rosji 30 marca 2023 roku amerykańskiego dziennikarza Evana Gershkovicha.
Publikacja z tym samym zdjęciem była udostępniana również w innych językach m.in. po francusku (1, 2, 3), hiszpańsku (1, 2), angielsku (1, 2), niemiecku (1, 2) i holendersku.
Detale wskazujące, że zdjęcie może nie być prawdziwe
Przyglądając się dokładnie zdjęciu można zauważyć kilka detali, które sprawiają, że możemy mieć wątpliwości, czy jest to autentyczne zdjęcie Juliana Assange’a. W naszym artykule opisaliśmy kilka prostych sposobów, jak rozpoznać obrazy wygenerowane przez sztuczną inteligencję AI.
Zwróciliśmy uwagę na nienaturalnie usytuowaną fałdę górnej powieki jednego oka (po prawej stronie na zdjęciu, co zaznaczyliśmy ramkami na zielono poniżej), na białą plamę na nosie, a także na niejednolity materiał ubrania oraz na ziarniste tło kafelków na ścianie. Wszystkie te elementy mogą wskazywać na to, że obraz został wygenerowany przez sztuczną inteligencję.
Dodatkowo, zauważyliśmy znak wodny naniesiony po skosie, z napisem „photo property of ‘E’”, na co również zwróciło uwagę kilku internautów publikujących obraz, przestrzegając, iż został on wygenerowany przez program AI.
Stosując metodę odwrotnego wyszukiwania obrazem, połączoną z wyszukiwaniem według słów kluczy – Julian Assange – znaleźliśmy użytkownika o nazwie „E”. Najpierw prawym przyciskiem myszy klikamy na zdjęcie dołączone do tweeta, by wykonać wsteczne wyszukiwanie obrazem np.w Google Search. Następnie ponownie klikamy na pierwsze górne zdjęcie, wówczas pojawi się szereg wyników, a wśród nich konto na Twitterze o nazwie „The Errant Friend”, które zamieściło analizowany przez nas obraz 30 marca 2023 roku.
„Musicie absolutnie uwolnić Juliana Assange’a. Jest to kwestia czasu i pilna sprawa. Nie ma on kolejnego roku na czekanie za kratami, podczas gdy młyny «sprawiedliwości» będą go powoli miażdżyć. Teraz jest ten moment. Teraz jest ten moment, kiedy trzeba mówić, kiedy trzeba walczyć” – czytamy w tweecie napisanym w języku angielskim.
Konto regularnie publikuje obrazy wygenerowane przez AI przedstawiające wizerunki różnych osób publicznych. Wcześniej, 17 marca, na koncie opublikowany został inny wizerunek Assange’a, siedzącego w pomieszczeniu przypominającym celę więzienną. Obraz ma ten sam znak wodny z napisem „photo property of ‘E’”.
Użytkownik „E”, w poście z 31 marca na swoim koncie na Telegramie napisał, że cieszy go to, że zdjęcie było „bardzo wiralowe”, aby zwrócić uwagę na sytuację Juliana Assange’a. Następnego dnia w kolejnej wiadomości napisał, że to on jest autorem obrazu, który stworzył by „przedstawić cierpienie (Juliana Assange’a.), o którym są doniesienia”
„Obraz miał wywołać u odbiorcy mocną reakcję i postawić go wobec dylematów moralnych. Co zrobić, gdy przed oczami mamy Juliana, który jest nie tylko wspomnieniem i czymś mało znaczącym, ale jawi się w naszych oczach jako cierpiąca ludzka postać?” – napisał „E” na Telegramie 1 kwietnia.
Przekazał również, że jest autorem obrazu krążącego w sieci i że użył do tego najnowszej wersji (V5) programu Midjourney, co przytoczyły amerykańska agencja informacyjna AP (link zarchiwizowany), oraz niemiecka gazeta Bild (link zarchiwizowany), portal fact-checkingowy francuskiej telewizji TF1 (link zarchiwizowany).
„The Errant Friend” 5 kwietnia 2023 roku, odpisał twierdząco za pośrednictwem Twittera na pytanie AFP, czy jest on autorem pracy.
Przedstawił się jako „były główny grafik” projektu o nazwie AssangeDAO, wspierający uwolnienie twórcy Wikileaks i wyjaśnił, że użył do stworzenia obrazu „MidJourneys w wersji 5, programu generatora obrazu AI”. Dodał także, że obraz oznaczył znakiem wodnym, aby „ludzie wiedzieli skąd pochodzi”.
Bliscy Assange’a: zdjęcie zostało wygenerowane
Dodatkowo komitet wsparcia założyciela Wikileaks, „Don’t Extradite Assange”, potwierdził 4 kwietnia AFP, że „obraz krążący w sieci został wygenerowany przez sztuczną inteligencję”, a zatem nie jest to „prawdziwa” fotografia.
Jego żona, Stella Assange, która tego zdjęcia nie opublikowała na swoich kanałach społecznościowych, podkreśliła 4 kwietnia, że nie jest ono prawdziwe.
„Zdaję sobie sprawę, że w mediach społecznościowych krążą stworzone przez AI zdjęcia Juliana. Jeśli nie udostępniam tych zdjęć, to najwyraźniej nie są to prawdziwe zdjęcia” – odpowiedziała na pytanie dziennikarza AFP podczas briefingu przed więzieniem Belmarsh (wschodnia część Londynu), w którym Julian Assange przebywa od blisko czterech lat.
Komitet wsparcia „Don’t Extradite Assange” w rozmowie z AFP ponownie wyraził „zaniepokojenie decyzją o ekstradycji Assange’a, której domagają się Stany Zjednoczone” stwierdzając, że „obecnie przebywa on w nieludzkich warunkach w więzieniu o zaostrzonym rygorze w Belmarsh w Wielkiej Brytanii” – powołując się na komunikat (link zarchiwizowany) wydany w tej sprawie 24 marca 2023 r.
4 kwietnia Christophe Deloire i Rebecca Vincent, sekretarz generalny i dyrektor operacyjny organizacji pozarządowej Reporterzy bez Granic (RSF), otrzymali „zakaz wstępu” do więzienia w Belmarsh na rozmowę z Julianem Assange, mimo iż, jak napisali w komunikacie prasowym (link archiwalny) z tego dnia, wywiad był zaplanowany.
RSF potępił „absurdalną” decyzję władz brytyjskich zakazującej przedstawicielom RSF wejścia do więzienia i spotkania mimo wcześniejszego zezwolenia, co opisaliśmy w depeszy AFP (link archiwalny).
Narracja „Gershkovich kontra Assange”
Użytkownik Telegrama do zdjęcia dołączył wypowiedź rzeczniczki rosyjskiego MSZ Marii Zacharowej z 31 marca(link zarchiwizowany) na Telegramie , która pytała dlaczego Borell nie stanął za Assange’em.
„Maria Zacharowa: Borrell: «UE potępia zatrzymanie w Rosji dziennikarza i obywatela USA Gershkovicha. Dziennikarze powinni mieć swobodę wykonywania swojego zawodu i zasługiwać na ochronę». Udowodnij, Josep, przynajmniej słowami – stań w obronie Juliana Assange’a i Marata Kasema”.
Zacharowa zareagowała w ten sposób na krytykę szefa dyplomacji Unii Europejskiej Josepa Borrella, który potępił aresztowanie dziennikarza WSJ.
Zaraz po aresztowaniu Gershkovicha użytkownicy Facebooka (tutaj, tutaj, tutaj) czy Twittera (tutaj, tutaj, tutaj) zestawiali te dwie postacie, domagali się ich wymiany lub zwolnienia ich obu. „Mam nadzieję, że Putin powie USA, żeby wymienił Gershkovicha na Assange’a” – napisał ktoś.
Uwagę na to krążące w sieci zestawienie zwrócił Ilya Lozovsky, dziennikarz, OCCRP. Na jego tweet zareagował użytkownik, pytając, czy nie jest szykowana ich wymiana.
Pytano: „Może jest przygotowywany do wymiany na Assange’a? To byłoby korzystne dla obu stron”.
Julian Assange w więzieniu od 2019 roku w Wielkiej Brytanii
Julian Assange został zatrzymany przez policję brytyjską w 2019 roku po siedmiu latach pobytu w ambasadzie Ekwadoru w Londynie. Od tego czasu przebywa w więzieniu w Belmarsh.
Assange złożył apelację do Sądu Najwyższego w Londynie przeciw decyzji Wysokiego Trybunału z kwietnia 2022 roku o zgodzie na jego ekstradycję do USA i oczekuje na jej rozpatrzenie.
51-letni Australijczyk jest ścigany przez amerykański wymiar sprawiedliwości za publikację przez WikiLeaks w 2010 i 2011 roku ponad 700 tysięcy tajnych dokumentów dotyczących wojskowych i dyplomatycznych operacji, w szczególności w Afganistanie i Iraku, o czym szeroko pisały światowe media. Według jego adwokatów grozi mu łączny wyrok 175 lat więzienia.
Pod koniec listopada 2022 r. pięć gazet (The New York Times, The Guardian, El Pais, Le Monde i Der Spiegel) wezwało rząd USA do wycofania zarzutów wobec Juliana Assange’a, co opisaliśmy w tej depeszy AFP ( link zarchiwizowany).
