Scroll Top

Zdjęcie Premiera Morawieckiego pod pomnikiem Stepana Bandery to fotomontaż

Zdjęcie Premiera Morawieckiego pod pomnikiem Stepana Bandery to fotomontaż - Featured image

Author(s): MAJA CZARNECKA, Robert BARCA, AFP Słowacja, AFP Polska

Premier Mateusz Morawiecki odwiedził Kijów 26 listopada 2022 roku. Wkrótce po jego wizycie, w mediach społecznościowych zaczęło krążyć zdjęcie, na którym widać szefa polskiego rządu, gdy wraz z innym mężczyzną, według wpisu, oddaje hołd pod pomnikiem Stepana Bandery, ukraińskiego nacjonalisty, który w czasie II wojny światowej kolaborował z nazistowskimi Niemcami. To jednak fotomontaż wykonany ze zdjęcia premiera, który podczas ostatniej wizyty w Kijowie złożył wiązankę pod pomnikiem Hołodomoru upamiętniajcego ofiary stalinowskiej zbrodni Wielkiego Głodu.

„Premier Polski Morawiecki przybył do Kijowa i złożył hołd Stepanowi Banderze.”  – czytamy w publikacjach udostępnianych 27 listopada na Facebooku i Telegramie (ponad 5,8 tys. wejść).

Według publikacji miał on tam powiedzieć: „W naszych sercach na zawsze pozostanie pamięć o tym wielkim wojowniku z (Polakami) Rosjanami. Bandera zawsze był wielkim przyjacielem narodu polskiego”.

Na zdjęciu dołączonym do publikacji widzimy dwóch mężczyzn stojących pod pomnikiem z popiersiem Stepana Bandery (na cokole widnieje napis w języku ukraińskim „Степан Бандера”), kontrowersyjnej postaci ukraińskiego nacjonalisty, który w walce o niepodległą Ukrainę przeciwko Związkowi Radzieckiemu kolaborował z nazistowskimi Niemcami.

Zrzut ekranu z Facebooka wykonany przez AFP 6.12.2022 r.

Mężczyzna w czarnym polarze z biało czerwoną oznaką na ramieniu to polski Premier Mateusz Morawiecki. Jednak nie jest to fotografia z rzeczywistego wydarzenia lecz fotomontaż wykonany na bazie prawdziwego zdjęcia premiera, który wprawdzie w Kijowie złożył wiązankę, ale pod innymi pomnikiem – pod pomnikiem Wielkiego Głodu (Hołodomor) a nie pod popiersiem Stepana Bandery.

Komentarze pod zdjęciem były obraźliwe: „Nie do wiary”, „zdrada”,   jednak niektórzy internauci przestrzegali przed manipulacją:  „Pic na wodę, fotomontaż – dosłownie. Premier został skopiowany ze zdjęcia sprzed pomnika Wielkiego Głodu w Kijowie” – napisał ktoś. 

Podobne publikacje były także udostępniane w tym samym czasie w innych językach, m.in. po słowacku, czesku i zostały zweryfikowane przez naszych kolegów ze słowackiej strony AFP Fakty, także przez słowacką policję. Po polsku publikacje te zweryfikowały portale fact-checkingowe Konkret24,Demagog.

Wizyta Premiera w Kijowie

26 listopada 2022 r. Premier Mateusz Morawiecki wraz z Panią Premier Litwy Ingridą Šimonytė przebywał z wizytą w Kijowie w ramach spotkania Trójkąta Lubelskiego. Tego dnia spotkał się także z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim.

W godzinach przedpołudniowych Morawiecki oddał hołd pod pomnikiem poświęconym ofiarom Wielkiego Głodu, który znajduje się w centrum Kijowa. Miało to miejsce w dniu kiedy Ukraina obchodziła 90 rocznicę tej jednej z największych zbrodni komunistycznych dokonanych przez władze Związku Sowieckiego na terenach dzisiejszej Ukrainy.

Polskiemu Premierowi towarzyszył, jak przekazało AFP 2 grudnia biuro prasowe KPRM, Anton Demokhin, wiceminister spraw zagranicznych Ukrainy.

Hołodomor (Wielki Głód) został wywołany polityką kolektywizacji rolnictwa wprowadzoną przez Józefa Stalina, która doprowadziła w latach 1932-1933 do śmierci głodowej 3,9 milionów mieszkańców Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Od 2004 roku, w każdą czwartą sobotę listopada, na pamiątkę tego wydarzenia obchodzony jest w Ukrainie Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu i Represji Politycznych. Film „Obywatel Jones”, w reżyserii. Agnieszki Holland opowiada o tej tragedii.

To pod pomnikiem Ofiar Wielkiego Głodu zostało zrobione zdjęcie, które posłużyło do fotomontażu. Wyszukując informacji na temat wizyty Premiera w Ukrainie natknęliśmy się na zdjęcie, które zostało opublikowane, wraz z trzema innymi fotografiami, na oficjalnym koncie Kancelarii Premiera na Twitterze, 26 listopada. Jest to relacja fotograficzna z wizyty w Kijowie tego dnia.

 

Jak widać na zestawieniu poniżej, autor fotomontażu najpierw odwrócił w lustrzanym odbiciu postacie (w poziomie), a następnie wyciął je i przeniósł je na zdjęcie z popiersiem Bandery.

Zrzuty ekranu z Facebooka z fotomontażem (po lewej), z konta Kancelarii Premiera na Twitterze (po prawej) ze zdjęciem z wizyty w Kijowie 26.11.2022 r. Zestawienie wykonane przez AFP 3.12.2022 r.

Dzięki metodzie odwrotnego wyszukiwania obrazów, słowacki oddział AFP łatwo odnalazł zdjęcie popiersia Bandery. Pojawia się jako jedno z pierwszych w wyszukiwarce Google’a. Zdjęcie to widnieje w artykułe ukraińskiej Wikipedii.

W opisie zdjęcia czytamy, że wykonane zostało w 2009 roku przez Romana Matseluka i że przedstawia Pomnik S. Bandery we wsi Koziwka. Koziwka to wieś w zachodniej Ukrainie,  w pobliżu miasta Tarnopol.

Zrzuty ekranu z Facebooka z fotomontażem (po lewej), oraz z Wikipedii ze zdjęciem z pomnika Stepana Bandery we wsi Koziwka w Ukrainie.(po prawej). Zestawienie wykonane przez AFP 3.12.2022 r.

28 listopada, przed „manipulacją” przestrzegł również Stanisław Żaryn, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Pełnomocnik Rządu ds. Bezpieczeństwa Przestrzeni Informacyjnej RP.   „Propaganda Rosji wyprodukowała sfałszowane zdjęcie Premiera RP, kłamiąc, że Premier składał w Kijowie hołd S. Banderze. To kolejna rosyjska próba destabilizowania RP oraz relacji PL i UA. Celem działań Kremla jest wytworzenie w PL wrogości wobec UA.” –  napisał Żaryn.

Kim był Stepan Bandera?

Stepan Bandera, to kontrowersyjna postać w historii Ukrainy w XX wieku. Był jednym z przywódców Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) walczącej o utworzenie niezależnego państwa ukraińskiego. O ile dla wielu Ukraińców Bandera jest bohaterem walki o niepodległość Ukrainy, o tyle w Polsce, a także w Rosji, uchodzi on za zbrodniarza i nazistowskiego kolaboranta, terrorystę i skrajnego nacjonalistę odpowiedzialnego m.in. za Rzeź wołyńską i zbrodnie na ludności żydowskiej.

II wojna światowa to czas, kiedy ziemie dzisiejszej Ukrainy przechodzą z jednej okupacji pod drugą. W 1939 roku w wyniku tajnego protokołu do paktu Ribbentrop-Mołotow,  przedwojenne polskie wschodnie województwa zostały włączone do Związku Radzieckiego, a ich ludność – ukraińską, polską spotkały represje. Broniąc Ukraińców przed reżimem sowieckim Bandera postawił na współpracę z nazistami, która miała, jak zakładał, zaowocować utworzeniem niepodległego państwa ukraińskiego, ze stolicą we Lwowie, niezależnego od ZSRR i Polski. Ale po wejściu Niemców do Lwowa w lipcu 1941 roku, utworzony proniemiecki rząd Jarosława Stećki funkcjonował zaledwie siedem dni a Bandera i inni działacze trafili do niewoli niemieckiej. Utworzona w 1942 r. Ukraińska Powstańcza Armia (UPA) zbrojne ramię OUN-B, – w czasie kiedy Bandera przebywał w niemieckiej niewoli – popełniła na Wołyniu i w Galicji Wschodniej liczne zbrodnie wobec Polaków i Żydów.

Bandera przebywał w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen do września 1944 r. Po wyjściu na wolność, w marcu 1945 r., zgodził się na utworzenie walczącej wspólnie z Niemcami Ukraińskiej Armii Narodowej. Po II wojnie światowej ukraiński nacjonalista, pod przybranym nazwiskiem Stefan Popiel, zamieszkał w Monachium. W 1959 roku zginął zamordowany przez agenta KGB. Dziś dla wielu Ukraińców jest męczennikiem walki o wolność Ukrainy.

Propaganda kremlowska często wykorzystuje postać Bandery i jego ruch do przedstawiania Ukrainy jako kraju rzekomo rządzonego przez „nazistów” i sympatyzującego z ideologią nazistowską.  Prezydent Rosji Władimir Putin w celu uzasadnienia inwazji bezpośrednio wymienił „ denazyfikację ” jako przyczynę rosyjskiej inwazji na ten kraj 24 lutego 2022 roku.  AFP wyjaśniała już, że publikacje z tezą o konieczności denazyfikacji Ukrainy są bezzasadne, gdyż skrajna prawica to margines w tym kraju, co opisaliśmy w kilku naszych artykułach m.in.  w marcu na naszej stronie AFP Sprawdzam.

Morawiecki i Ukraina

Postawa Polski wobec wojny w Ukrainie pokazuje, że jest ona jednym z najbliższych zachodnich sojuszników stojących po stronie Ukrainy w walce przeciwko Rosji. Premier Morawiecki wielokrotnie wyrażał swoje poparcie dla Ukrainy, podkreślając, że odwrócenie się Polski od Ukrainy byłoby sposobem na  wciągnięcie jej w wojnę.

W październiku 2022 roku Morawiecki wezwał do zajęcia majątku Federacji Rosyjskiej i rosyjskich oligarchów  i przeznaczenia funduszy na odbudowę Ukrainy.

Pod koniec listopada polski minister obrony Mariusz Błaszczak wezwał Niemcy do wysłania systemów obrony przeciwrakietowej Patriot na Ukrainę, zamiast, jak początkowo Berlin proponował, do Polski.

Polscy politycy od lat upamiętniają polskie ofiary Rzezi Wołyńskiej i potępiają zbrodnie sprzed ponad 70 lat.„Jest to zbrodnia wyjątkowa, zbrodnia okrutnego ludobójstwa, które nie miało precedensu na taką skalę w historii Polski” – mówił Premier Morawiecki podczas obchodów 75 rocznicy Rzezi Wołyńskiej w Warszawie 11 lipca  2018 roku.

W 2019 roku,  ambasada RP na Ukrainie protestowała w liście przekazanym władzom ukraińskim, przeciwko „próbom wybielenia Stepana Bandery na antenie ukraińskiej telewizji publicznej”.

11 lipca podczas tegorocznych obchodów 79 rocznicy, które odbywały się już w trakcie wojny, z udziałem Morawieckiego i prezydenta Andrzej Duda, szef rządu podkreślił, że przyszłość relacji polsko-ukraińskich można budować tylko na fundamencie prawdy. Politycy wezwali także Ukrainę do potępienia zbrodni i do budowy grobów ofiar.

„Dlatego to jest moje zobowiązanie: nie spocznę dopóki nie odnajdziemy ostatniego grobu, miejsca pochówku zamordowanych z Wołynia i całych kresów wschodnich. Ta rzeczywistość musi zostać w całości odkryta” – podkreślił Morawiecki. Dodał także: „Musimy walczyć o prawdę, prawdę o każdym zabitym człowieku na Wołyniu, na Kresach Wschodnich. Każdym dziecku w okrutny sposób zamordowanym. I nie możemy się poddać pokusie fałszywego pojednania. Ale musimy też zdać sobie sprawę, że to w interesie Rosji i Moskwy jest ponowne skłócenie Polaków i Ukraińców” .

„Ta wielka szansa, możliwość pojawiła się teraz, w momencie, kiedy Ukraina bohatersko chwyciła za broń, kiedy Polska pomaga Ukrainie, kiedy otwarliśmy nasze serca i drzwi, nasze domy na uchodźców z Ukrainy. Ta wyjątkowa możliwość oparcia przyszłości nie o pretensje, zadry, kłamstwa, tylko w oparciu o prawdę, przyszłość i wspólną siłę, większą siłę, narodziła się właśnie teraz, wraz z walką z tym nacjonalistycznym ruskim mirem ” – mówił szef rządu.

AFP obaliłą wiele fałszywych treści związanych z Banderą i wojną w Ukrainie, takie jak ta że w Pradze powstał pomnik ku czci Bandery, czy też że „ Ukraińcy czczą Banderę również i w czasie wojny”.   

Fact Checker Logo
Pierwotnie opublikowane tutaj.
Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.