Polityk Konfederacji Paweł Usiądek, w nagraniu opublikowanym na TikToku, informuje o wprowadzeniu przez Unię Europejską w 2026 roku osobistego portfela cyfrowego dla każdego obywatela UE. Według polityka portfel ma zawierać wiele informacji o danym mieszkańcu Unii, m.in. o prawie jazdy, koncie bankowym czy o podpisie elektronicznym.
Autor filmu twierdzi, że w ramach portfela ma być monitorowany również ślad węglowy wytwarzany przez każdego mieszkańca UE. Za przekraczanie norm rzekomo są przewidywane kary finansowe, z kolei za ich przestrzeganie – nagrody.
Usiądek nie wskazał źródła przekazanych doniesień. Tydzień przed nim podobną fałszywą informację podał Warsaw Enterprise Institute. We wpisie zamieszczonym na portalu X stwierdzono, że: „Od 2026 roku każdy obywatel UE otrzyma osobisty cyfrowy portfel. Co to oznacza? Oprócz danych, jak prawo jazdy, konto bankowe, podpis elektroniczny będzie tam zapisywany chociażby nasz ślad węglowy – w zależności od tego, ile go wytworzymy, będziemy albo nagradzani, albo będziemy musieli ponosić z tego tytułu dodatkowe koszty…”.
Zalążki Europejskiej Tożsamości Cyfrowej
Planowane przez UE rozwiązanie to Europejska Tożsamość Cyfrowa (European Digital Identity), której częścią będzie Europejski Portfel Tożsamości Cyfrowej (The EU Digital Wallet). Pomysł ten istnieje już od kilku lat. Tak opisała go Ursula von der Leyen (przewodnicząca Komisji Europejskiej) w 2020 roku: – Za każdym razem, gdy aplikacja lub strona internetowa wymaga od nas stworzenia nowej tożsamości cyfrowej lub zalogowania się za pośrednictwem dużej platformy, nie mamy pojęcia, co w rzeczywistości stanie się z naszymi danymi. Dlatego też Komisja zaproponuje bezpieczną europejską tożsamość elektroniczną. Z takiej wiarygodnej tożsamości każdy obywatel będzie mógł skorzystać, aby np. w dowolnym miejscu w Europie zapłacić podatek czy wynająć rower.
Prace legislacyjne nad projektem ruszyły w 2021 roku, gdy Komisja Europejska wydała zalecenia co do jego kształtu. Zakończyły się one w 2024 roku uchwaleniem przez Parlament Europejski odpowiedniego rozporządzenia. Jest ono nowelizacją unijnego rozporządzenia z 2014 roku, które dotyczyło identyfikacji elektronicznej i usług zaufania.
Cyfrowy portfel będzie działać na zasadzie dobrowolności
Europejska Tożsamość Cyfrowa umożliwi obywatelom UE korzystanie z jednolitego systemu identyfikacji elektronicznej. Dzięki temu będą oni mogli w łatwy sposób uwierzytelniać swoją tożsamość. Główną ideą jest zapewnienie bezpieczeństwa danych osobowych oraz pełnej kontroli nad tym, jakie informacje są udostępniane i w jakim celu.
Z kolei Europejski Portfel Tożsamości Cyfrowej to aplikacja, w której będzie można przechowywać różne cyfrowe dokumenty, takie jak dowody osobiste, prawa jazdy, recepty czy certyfikaty edukacyjne. Portfel będzie służył do bezpiecznego przechowywania i udostępniania tych dokumentów w kontaktach z administracją publiczną oraz z prywatnymi usługodawcami. Przykładowe zastosowania to możliwość otwarcia konta bankowego, zgłoszenia zmiany adresu czy rezerwacji biletów na podróż.
Korzystanie z nowych narzędzi będzie całkowicie dobrowolne, co zapisano w samym rozporządzeniu (art. 5a ust. 15):
„Używanie europejskich portfeli tożsamości cyfrowej musi być dobrowolne. Osobom fizycznym i prawnym, które nie korzystają z europejskich portfeli tożsamości cyfrowej, nie można w żaden sposób ograniczać ani utrudniać dostępu do usług publicznych i prywatnych, dostępu do rynku pracy i swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Nadal musi być możliwy dostęp do usług publicznych i prywatnych za pomocą innych istniejących środków identyfikacji i uwierzytelniania”.
W 2023 roku uruchomiono programy pilotażowe cyfrowego portfela. Mają one być kontynuowane do 2025 roku. Można się spodziewać, że korzystanie z cyfrowego portfela będzie możliwe od 2026 roku.
Ślad węglowy nie będzie monitorowany
Na żadnym etapie prac nad projektem nie pojawiły się informacje o monitorowaniu śladu węglowego. W samym rozporządzeniu fraza „ślad węglowy” nie pada ani razu. Do tej kwestii odniósł się również rzecznik Komisji Europejskiej w odpowiedzi na zapytanie portalu Konkret24. – Rozporządzenie nie zawiera bezpośredniego ani pośredniego odniesienia do śladu węglowego danej osoby – stwierdził rzecznik.
Niedługo mObywatel będzie działać poza Polską?
Europejski Portfel Tożsamości Cyfrowej pod wieloma względami będzie przypominać polską aplikację mObywatel, która ma już prawie 18 mln pobrań.
Zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Cyfryzacji, po dostosowaniu aplikacji mObywatel do wymogów europejskiego portfela tożsamości cyfrowej Polacy będą mogli skutecznie z niej korzystać także w innych państwach UE.
