Jak wyjaśniają kardiolodzy, energiczny kaszel nie jest pomocny w przypadku zawału serca, wbrew twierdzeniom, które są udostępniane od 2013 r. Przy zawale mięśnia sercowego (naukowa nazwa zawału serca), który występuje wtedy, gdy skrzeplina krwi blokuje tętnicę wieńcową, pacjent powinien natychmiast poprosić o pomoc i zadzwonić pod numer alarmowy.
„Jak przeżyć zawał serca, gdy jesteście sami” – czytamy w publikacji udostępnionej 16 sierpnia 2022 roku na Facebooku. Z treści posta możemy się dowiedzieć, co rzekomo należy robić, gdy doznajemy zawału serca. „Można sobie pomóc poprzez oddech i kaszel, które powinny się powtarzać bez przerwy co dwie sekundy, dopóki nie dotrze pomóc” – czytamy dalej. Publikacja zaleca, by kaszel był „głęboki, energiczny i powtarzający się”. Ma to pomóc dostarczyć tlen do płuc i „podtrzymać cyrkulację krwi”.
Podobne posty były udostępniane w mediach społecznościowych wiele lat wcześniej, m.in w 2013 r.
Podobne publikacje były także udostępniane w języku angielskim, francuskim, serbskim i greckim.
Zrzut ekranu wykonany 25 sierpnia 2022 roku
Zawarte w publikacji twierdzenia są fałszywe. Kilku kardiologów wyjaśniło agencji AFP, że nie ma dowodów na to, by kaszel czy „głeboki oddech” miałyby pomóc podczas zawału serca. Za to – pacjenci, którzy wykazują objawy zawału serca powinni jak najszybciej poprosić o pomoc medyczną, wykręcając numer alarmowy. Kaszel najpewniej spowodowałby utratę cennego czasu na wezwanie pomocy.
Czym jest zawał serca
Jak wyjaśnia Johns Hopkins School of Medicine, do zawału mięśnia sercowego (potocznie zwanego zawałem serca) dochodzi wtedy, gdy jeden lub więcej obszarów mięśnia sercowego z powodu zakrzepu krwi w tętnicy wieńcowej nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu. Kiedy serce jest pozbawione krwi i tlenu, komórki mięśniowe tego narządu ulegają uszkodzeniu, przez co przestaje prawidłowo pracować. Uszkodzenie to staje się nieodwracalne po około 30 minutach trwania zatoru.
Zawał mięśnia sercowego może prowadzić do zatrzymania akcji serca, która następuje w momencie, kiedy serce przestaje nagle bić.
Kaszel nie pomaga podczas zawału serca
„Kaszel nigdy nie okazał się skuteczny ani w przypadku zmniejszenia skali zawału czy jego następstw, ani w przypadku związanego z nim ryzyka zatrzymania akcji serca” – powiedział AFP w rozmowie telefonicznej 25 lipca 2022 r. Nicolas Lamblin, kierownik oddziału ratunkowego i intensywnej terapii kardiologicznej Szpitala Uniwersyteckiego w Lille we Francji.
„Kaszel nie odgrywa żadnej roli podczas zawału serca” – dodał 27 lipca 2022 r. w rozmowie telefonicznej z AFP dr Allen J. Taylor, prezes kardiologii MedStar Health w Stanach Zjednoczonych. „Dodatkowy przepływ krwi wywołany kaszlem jest minimalny, co więcej większość ludzi nie jest w stanie utrzymać kaszlu dłużej niż 15 sekund – tłumaczy Taylor. Wyjaśnia też, że „dodatkowy wysiłek związany z kaszlem z pewnością nie pomaga pacjentowi”.
Ivana Nedeljković, profesor nadzwyczajny na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Belgradzie i kardiolog w uniwersyteckiej Klinice Kardiologii Centrum Klinicznego w Serbii, potwierdza, że „techniki kaszlu nie powinno się używać w leczeniu zawału serca”. „Osoba, która ma jakiekolwiek objawy zawału serca, musi w ciągu 30 minut udać się na pogotowie” – napisała w e-mailu do AFP 22 sierpnia 2022 r.
„Jeśli dana osoba czuje, że ma zawał serca, gdy jest sama w domu, powinna zadzwonić pod numer alarmowy i poinformować o tym wszystkie osoby znajdujące się w pobliżu” – wyjaśnia Lamblin. „W domu najlepiej byłoby pozostać przy otwartych drzwiach, ponieważ zamknięte mogą opóźnić czas działania ratowników”.
Lamblin tłumaczy, że w przypadku zatrzymania akcji serca po zawale osoba całkowicie traci przytomność. „Świadkowie tego zdarzenia powinni zadzwonić pod numer alarmowy (112 lub 999), pozostać przy poszkodowanym i przygotować się na ewentualną resustytację krążeniowo-oddechową, w razie gdyby osoba ta upadła i straciła przytomność” – opowiada lekarz.
Z wykorzystywaniem techniki kaszlu w przypadku ograniczenia drożności tętnicy wieńcowej czy zawału serca również nie zgadza się brytyjska organizacja charytatywna zajmująca się badaniami układu krążenia British Heart Foundation. „Nie ma medycznych dowodów na poparcie techniki (…), dzięki której można sobie pomóc poprzez energiczny kaszel” – czytamy na stronie British Heart Foundation.
Tą teorię również obalają szkoły medyczne takie jak Uniwersytet w Chicago, Uniwersytet McGill czy Cleveland Clinic.
Do objawów zawału serca zaliczamy m.in.:
- zwiększone ciśnienie, uporczywy ból lub dyskomfort w klatce piersiowej,
- uczucie bólu w szczęce, szyi, ramionach lub w rękach,
- silne poty, lepka skóra, trudności w oddychaniu, zawroty głowy, ogólne osłabienie lub podwyższone tętno
Osoby z takimi objawami powinny natychmiast zadzwonić pod numer 999. W Polsce, która jest członkiem Unii Europejskiej, można również dzwonić pod numer 112, który jest jednolitym numerem alarmowym działającym na terenie wszystkich krajów UE.
Technika kaszlu może pomóc zaburzeniach rytmu serca
Eksperci dodają jednak, że w niektórych przypadkach kaszel może okazać się przydatny dla osób z chorobami serca.
Według American Heart Association kaszel może się przydać w razie leczenia arytmii (zaburzenie rytmu serca) w warunkach szpitalnych, np. w laboratorium cewnikowania serca, gdzie pacjenci są przytomni i podlegają obserwacji.
Jak podkreśla Allen J. Taylor: „technika kaszlu stosowana jest, gdy następuje zatrzymanie akcji serca w momencie gdy ma być wykonany zabieg”. Kiedy pacjent jeszcze nie stracił przytomności, lekarze proszą go, by na kilka sekund zakaszlał. „Medycy zyskują wtedy potrzebny czas na reanimację pacjenta, choć musi się to odbywać pod ścisłym okiem personelu”.
Prof. Łukasz Małek, kardiolog sportowy i kierownik Poradni Kardiologii Sportowej w Narodowym Instytucie Kardiologii w Warszawie przekazał AFP 24 sierpnia drogą mailową, że ta metoda może „zmniejszyć bradykardię”, czyli stan, gdy rytm serca jest zbyt wolny, „jeśli takowa towarzyszy zawałowi”.
Zgadza się z tym Christina Chrysohoou, kardiolożka i członkini Greckiego Towarzystwa Kardiologicznego, która przekazała AFP 21 lipca, że metoda mogłaby ewentualnie pomóc w przypadku bradykardii, choć w przypadku zawału serca połączonego z innym schorzeniem, takim jak rozwarstwienie aorty, kaszel może zaszkodzić i jednocześnie przyspieszyć śmierć.
Ignatios Ikonomidis, profesor nadzwyczajny kardiologii Uniwersytetu w Atenach, powiedział AFP 22 lipca 2022 r., że kaszel może również pomóc w przypadku „częstoskurczu nadkomorowego”, stanu, który zwykle nie jest groźny, ale „nie w ostrym zespole wieńcowym”, do którego należy zawał serca.
Jak podkreślają eksperci, kaszel nie sprawdza się jako przydatna technika podczas zawału serca. Według lekarzy kaszleć należy „kiedy się dusisz, gdy prawie utonąłeś lub jeśli coś wdychałeś. Ale jeśli podejrzewasz u siebie zawał serca lub zatrzymanie krążenia krwi, to niekorzystaj z tej porady” – podsumował Lamblin.
