Przez dwanaście dni Iran i Izrael wymieniały niszczycielskie ciosy nim zgodziły się na zawieszenie broni zaproponowane przez Stany Zjednoczone 24 czerwca 2025 r. W kontekście najintensywniejszej w historii obu krajów konfrontacji, w sieci pojawiło się wiele fałszywych treści. Viralowe stało się nagranie rzekomo przedstawiające kłótnię między ministrem bezpieczeństwa narodowego Itamarem Ben-Gwirem a dyrektorem Mossadu, którego minister oskarża o niedocenianie skali odwetu ze strony Iranu. Agencja AFP ustaliła jednak, że nagranie pochodzi z 2022 roku a także to, że jednym z dwóch mężczyzn nie jest szef wywiadu, ale ówczesny minister Omer Bar-Lew. Kłótnia nie ma związku z irańskimi nalotami na Izrael po 13 czerwca 2025 roku.
„Minister bezpieczeństwa narodowego Izraela i szef Mossadu publicznie pokłócili się.” – czytamy w poście na Facebooku zamieszczonym 20 czerwca 2025 roku na profilu „Aldona z Podlasia” niedoszłej kandydatki w wyborach prezydenckich wraz krótkim filmem, na którym słychać jak dwaj mężczyźni sprzeczają się w języku hebrajskim. Dalej, użytkowniczka pisze, że minister Ben-Gwir ostro zażądał „wyjaśnień” od szefa Mossadu i przytacza ich rzekomy dialog: „’Kto dał ci prawo prowokować Iran i narażać kraj na taki cios? To twoja wina, że Iran zbombardował Tel Awiw!’ – oświadczył gniewnie polityk. – 'Moce rakietowe Iranu były dla mniea zaskoczeniem. Nie miałem pojęcia, że dysponują tak zaawansowaną technologią’ – odpowiedział szef Mossadu.” Post zyskał cztery tysiące udostępnień i blisko dziesięć tysięcy reakcji.
Ten sam film z tym samym opisem udostępniali również użytkownicy TikToka, platformy X i Telegrama, między innymi na kanale Pravda.pl, który przypomina portal informacyjny a w rzeczywistości, według francuskiej służby wyspecjalizowanej w śledzeniu dezinformacji i ingerencji cyfrowej we francuskich mediach społecznościowych Viginum, jest rosyjską siecią dezinformacji wymierzoną w kraje UE i USA. AFP Sprawdzam obaliła już szereg publikacji portalu (tutaj, tutaj, tutaj i tutaj).
Film z tym samym twierdzeniem, pojawił się również w wielu językach, m.in. po czesku, francusku, hiszpańsku oraz angielsku.
Z nieco innym opisem – identyfikującym obu mężczyzn z imienia i nazwiska, ale bez podania ich funkcji – był publikowany na Facebooku po polsku oraz w języku greckim, angielskim i serbskim.
We wszystkich przypadkach posty sugerują, że film pokazuje kłótnię izraelskich polityków w związku z ostatnią eskalacją konfliktu między Iranem a Izraelem po ataku 13 czerwca na irańskie cele wojskowe i nuklearne.
W nocy z 12 na 13 czerwca, Izrael zaatakował Iran celując w jego obiekty nuklearne uzasadniając swój atak jako działania „wyprzedzające”. Iran, który zaprzecza, że dąży do zdobycia broni atomowej, odpowiedział odwetowymi atakami na Izrael, zabijając 28 osób i raniąc blisko 3 tysięcy innych. Izraelskie ataki na Iran zabiły co najmniej 610 cywilów i raniły ponad 4 700 osób, według irańskiego ministerstwa zdrowia.
Do konfliktu włączyły się Stany Zjednoczone, dokonując 22 czerwca ataku na trzy obiekty nuklearne w Iranie, w tym na zakład wzbogacania uranu w Fordo, umocniony podziemny obiekt znajdujący się na głębokości około 90 metrów. USA poinformowały, że w ramach operacji zrzuciły 14 bomb GBU-57 MOP (Massive Ordnance Penetrator, zwanych po angielsku „bunker buster”) – potężnej broni o masie 13 600 kilogramów (zarchiwizowane linki tutaj, tutaj).
23 czerwca Teheran zaatakował bazy USA w Katarze, po czym Trump ogłosił zawieszenie broni 24 czerwca.
Jednakże nagranie, które stało się viralem, nie ma nic wspólnego z obecną sytuacją. Zostało opublikowane co najmniej trzy lata temu, a ponadto w niektórych postach błędnie zidentyfikowano jednego z dwóch mężczyzn.
Film jest z 2022 roku
Poszczególne kadry z nagrania wyszukaliśmy przy pomocy techniki wstecznego wyszukiwania obrazów, co doprowadziło nas do posta na Facebooku na fanpage’u izraelskiej gazety Israel Hayom z 27 marca 2022 r. Opis filmu odnosi się do sprzeczki, która miała miejsce tego samego dnia po ataku „terrorystycznym” w mieście Hadera, w którym zginęło dwóch izraelskich funkcjonariuszy (zarchiwizowany link), a zatem nie jest ona związana z działaniami zbrojnymi między Iranem i Izraelem w czerwcu 2025 r.
O ostrej wymianie zdań donosiły izraelskie media, w tym Times of Israel i Israel Hayom (zarchiwizowane linki tutaj i tutaj). Napisy z kłótni zostały dołączone do relacji publicznej stacji telewizyjnej IPBC zamieszczonej na jej kanale na YouTube.
Materiały identyfikują jednego z mężczyzn jako Itamara Ben-Gwira, skrajnie prawicowego izraelskiego polityka, a wówczas członka Knesetu, parlamentu Izraela. Jednak drugi mężczyzna, Omer Bar-Lew, był wówczas ministrem bezpieczeństwa publicznego, podczas gdy w omawianych przez nas postach jest błędnie przedstawiany jako Dawid Barnea, dyrektor izraelskiego wywiadu.
Trzy lata temu Ben-Gwir rzeczywiście starł się z Omerem Bar-Lewem. Według zapisu rozmowy opublikowanego przez Times of Israel i stronę Maariv.co.il, Ben-Gwir krzyknął do ministra: „Stój! Powinieneś się wstydzić! Jesteś najgorszym ministrem… Wzięli najbardziej lewicowego człowieka, jakiego mogli znaleźć, i zrobili z niego ministra bezpieczeństwa publicznego! Nie wstydzisz się?”
Zanim policja rozdzieliła obu mężczyzn, Bar-Lew odpowiedział: „Nie, nie wstydzę się. To ty powinieneś się wstydzić! Jesteś nikim!”
Strona internetowa Srugim.co.il przytacza kolejne zdanie z wypowiedzi Ben-Gwira (zarchiwizowany link): „Czy się nie wstydzisz? Mówisz o przemocy osadników, gdy Żydzi są mordowani”.
Według doniesień izraelskich mediów, poza osobistymi obelgami, podczas sprzeczki nie padło ani jedno słowo na temat Iranu.
Bar-Lew nigdy nie był szefem Mossadu
Omer Bar-Lew, który pojawia się w omawianych przez nas postach, jest błędnie identyfikowany jako szef izraelskiej agencji wywiadowczej Mossad. Ten były wojskowy po raz pierwszy wszedł do Knesetu w 2013 roku z ramienia izraelskiej Partii Pracy. Pełnił funkcję ministra bezpieczeństwa publicznego od 2021 roku, a w wyborach w 2022 roku nie wszedł do Knessetu.
Szefem Mossadu jest obecnie inny człowiek, Dawid Barnea, który pracuje w służbach wywiadowczych od 1996 roku, a od 1 czerwca 2021 roku nimi kieruje. Był nim w czasie publikacji viralowych postów z wyrwanym z kontekstu filmem.
Lider skrajnie prawicowej partii Żydowska Siła Itamar Ben-Gwir, który od 2022 roku w rządzie Benjamina Netanjahu pełni funkcję ministra bezpieczeństwa narodowego Izraela (z krótką przerwą wiosną 2025 r.), znany jest z prowokacyjnej retoryki poparcia dla osadnictwa na Zachodnim Brzegu i częstych kontrowersyjnych działań.
Po irańskich atakach rakietowych na Izrael, Ben-Gwir odwiedził miejscu ataków i wyraził swoje silne poparcie dla działań militarnych Izraela, stwierdzając, że Izrael był „zmuszony” do uderzenia w program nuklearny Teheranu i że rząd jest „spokojny” jeżeli chodzi o konsekwencje odwetu Iranu (zarchiwizowany link ). Według Times of Israel, Ben-Gwir pochwalił służby bezpieczeństwa podczas wizyty.
W czasie czerwcowej eskalacji konfliktu w sieci pojawiło się wiele fałszywych treści, miedzy innymi film wyrwany z pierwotnego kontekstu rzekomo przedstawiający atak Stanów Zjednoczonych na Iran, czy też wygenerowane przez AI wideo mające przedstawiać zniszczony irańskim atakiem Tel Awiw.
