Po ataku Hamasu na Izrael 7 października 2023 roku, podczas którego jego bojownicy zabili 1,4 tysiąca osób, głównie cywili, a ok. 200 uprowadzili, Izrael prowadzi działania odwetowe ostrzeliwując Strefę Gazy i rozmieszczając dziesiątki tysięcy żołnierzy u jej granic w ramach przygotowań do spodziewanego ataku naziemnego. W wyniku tego Strefa Gazy była odcięta od dostaw wody, paliw żywności i lekarstw. W tym kontekście użytkownicy mediów społecznościowych w różnych językach, również po polsku, udostępniali nagranie mające obrazować kolejki karetek i ciężarówek na granicy z Egiptem z twierdzeniem, że „Izrael blokuje pomoc humanitarną dla Strefy Gazy”. AFP ustaliła jednak, że nagranie pochodzi z maja 2021 roku, czyli zostało zarejestrowane na długo przed obecnym konfliktem. Oczekiwana pomoc zaczęła docierać do Strefy Gazy 21 października 2023 r. na mocy porozumienia zawartego przez prezydenta USA Joe Bidena z przywódcami Egiptu i Izraela.
„Izrael zablokował ogromny konwój z pomocą humanitarną dla Strefy Gazy. Pomoc zebrana zarówno przez zwykłych muzułmanów, jak i organizacje międzynarodowe, w tym ONZ i inne zachodnie organizacje charytatywne, a także duży ładunek z Turcji. Jednak Izrael i egipski prezydent El-Sisi zablokowali punkt kontrolny w Rafah na granicy z Gazą.” – czytamy w publikacjach zamieszczonych 15 października 2023 na Facebooku i platformie X, dawniej znanej jako Twitter.
Podobnej treści posty znaleźliśmy w innych językach m.in. po angielsku tutaj, francusku tutaj czy hiszpańsku tutaj.
7 października 2023 roku, Hamas – radykalne palestyńskie ugrupowanie kontrolujące Strefę Gazy – rozpoczął największą od 50 lat operację zbrojną przeciwko Izraelowi. Bojownicy Hamasu wystrzelili tysiące rakiet na Izrael, wtargnęli na jego terytorium pokonując silne fortyfikacje na jego granicach. Według źródeł izraelskich, bojownicy w pierwszych dniach ataku zamordowali 1,4 tys. osób, na ogół cywili, rozstrzeliwując ich, paląc żywcem lub odcinając im głowy. Izrael twierdzi, że w starciach zginęło około 1,5 tys.bojowników Hamasu, nim armia izraelska odzyskała kontrolę nad zaatakowanym obszarem.
Ponad 5 tys. Palestyńczyków, głównie cywilów, zginęło w Strefie Gazy w wyniku izraelskich ostrzałow odwetowych, poinformowało 23 października ministerstwo zdrowia kierowane przez Hamas. W gruzach legła część Gazy, odciętej od wody, żywności i dostaw energii elektrycznej, co zmusiło ponad milion osób do ucieczki z miasta.
Izrael rozmieścił dziesiątki tysięcy żołnierzy przy granicy z Gazą w ramach przygotowań do spodziewanego ataku naziemnego, który ma na celu zniszczenie Hamasu i uwolnienie zakładników izraelskich oraz innych narodowości wziętych do niewoli w czasie ataku, a których liczba, według danych izraelskich wyniosła około 200 osób.
Trzy konwoje z pomocą, w sumie około 50 ciężarówek, wjechały przez przejście graniczne w Rafah między 21 a 23 października, docierając do ludności pilnie potrzebującej pomocy humanitarnej.
Nagranie pochodzi z maja 2021 roku
W nagraniu widać rzędy żółtych karetek pogotowia a za nimi sznur ciężarówek stojących na drodze pośrodku pustyni, vis-a-vis budynku, na którym powiewa flaga Egiptu. Na karetkach widoczne są zielone paski, co pozwoliło nam zidentyfikować pojazdy jako egipskie pojazdy medyczne.
Logo widoczne w prawym górnym rogu ekranu – لنهار Al Nahar (co po arabsku oznacza „dzień”) – należy do egipskiej telewizji Al Nahar. Identyczne logo można zobaczyć na kanałach społecznościowych tej telewizji na Facebooku i YouTube.
Wyszukaliśmy nagranie przy pomocy technik odwrotnego wyszukiwania obrazem i narzędzia Google Lens co doprowadziło nas do artykułu opublikowanego 28 czerwca 2021 r. na izraelskiej stronie internetowej z podobnym obrazem do tego który analizujemy. Publikacja poświecona była wykorzystaniu przez Egipt przejścia granicznego do transportu materiałów do odbudowy Strefy Gazy.
Dalsze wyszukiwanie doprowadziło nas do nagrania opublikowanego na YouTube 31 maja 2021 roku. W opisie w języku arabskim czytamy: „Egipt wysyła pomoc humanitarną dla Palestyńczyków w Strefie Gazy”.
Wyszukując dalej według słów kluczy pochodzących z opisu po arabsku w narzędziu Facebooka Who posted what, po ograniczeniu wyszukiwania do 2021 roku, dotarliśmy do oryginalnego wideo opublikowanego 31 maja 2021 roku na fanpage’u telewizji Al Nahar tv, tej samej telewizji której logo zidentyfikowaliśmy powyżej (w czerwonej ramce poniżej).
W opisie czytamy: „Egipt, po raz trzeci, wysyła największe konwoje z pomocą i wsparciem dla Palestyńczyków w Strefie Gazy…” .
W maju 2021 roku kiedy doszło do jedenastodniowego konfliktu (zarchiwizowany link) między Izraelem a Hamasem, zamknięto granicę pomiędzy Egiptem a Izraelem. Zawieszenie broni z 21 maja 2021 r. umożliwiło wznowienie dostarczania pomocy humanitarnej do zablokowanej przez Izrael strefy.
Na zdjęciach AFP z czerwca 2021 r. widzimy ciężarówki z pomocą humanitarną na przejściu granicznym w Rafah czekające na wjazd do Strefy Gazy po zawieszeniu broni między obiema stronami.
Geolokalizacja
AFP udało się zlokalizować obszar widoczny na filmie na podstawie zdjęć satelitarnych Google i wykazać, że pokazuje on przejście graniczne w Rafah, od strony Egiptu.
Rafah jest najbardziej wysuniętym na południe przejściem granicznym ze Strefy Gazy, położonym na granicy z Egiptem na półwyspie Synaj i jedynej drodze do lub z Gazy, która nie jest kontrolowana przez Izrael. Istnieją tylko dwa inne przejścia graniczne z i do Strefy Gazy: Erez w północnej części i Kerem Szalom na południu. Oba zostały zamknięte po atakach Hamasu 7 października (zarchiwizowany link).
Przejście Rafah również zostało zamknięte 10 października 2023 roku.
Droga, którą widzimy na nagraniu, to Al-Arish Rafah Road prowadząca do przejścia granicznego. Oznaczyliśmy kolorowymi kółeczkami pasujące do siebie detale: ten sam mały biały budynek (czerwone kółko), latarnia uliczna (fioletowe) i dach budynku wjazdu (zielone).
W drugim zestawieniu zaznaczyliśmy czerwonymi i zielonymi kółeczkami identyczne fragmenty zaokrąglonego ogrodzenia wzłuż drogi oraz na fioletowo duży parking, które pojawiają się w 0:51 filmu.
W trzecim zestawieniu zaznaczyliśmy czerwonym kółeczkiem zaokrąglony fragment ogrodzenia wzdłuż drogi, zielonym kółeczkiem kolejny budynek kontrolny oraz na fioletowo mur ogrodzenia idący pod kątem prostym.
Przerobiona ścieżka dźwiękowa
Ścieżka dźwiękowa oryginalnego nagrania wykorzystuje popularną melodię śpiewaną przez egipską piosenkarkę Amal Maher. Jednak w ścieżce dźwiękowej nagrania rozpowszechnianego z fałszywym twierdzeniem słychać głos mężczyzny, który odczytuje święte teksty w klasycznym języku arabskim.
Słychać między innymi jak wymienia historyczne postacie: kalifa Umara Ibn al-Chattabę oraz arabskiego wodza Amrę Ibn al-Asę, żyjących w VII wieku naszej ery w czasach podboju Egiptu. (zarchiwizowany link) Mężczyzna mówi: „ Wyślę ci konwój towarów z Egiptu… Egipt ma coś do powiedzenia i Egipt ma swoją historię. Jest obecny w świecie islamu i taki pozostanie”.
Słowa te stanowią kronikarski zapis wymiany między dwoma wodzami z 639 roku, podczas panującego wówczas wielkiego głodu na Półwyspie Arabskim. Nie mają one nic wspólnego z obecnym konfliktem między Hamasem a Izraelem.
Konflikt między Hamasem a Izraelem w 2023 roku
Kiedy wprowadzające w błąd wideo zaczęło krążyć w sieci w połowie października 2023 r., pomoc humanitarna rzeczywiście czekała na granicy między (zarchiwizowany link) Egiptem a Strefą Gazy, na przejściu w Rafah.
15 października 2023 roku Sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres zaapelował (zarchiwizowany link) do Hamasu o uwolnienie zakładników a do Izraela o dopuszczenie pomocy humanitarnej do Strefy Gazy, stwierdzając, że Bliski Wschód znajduje się „na skraju przepaści”.
W wyniku porozumienia, które ogłosił prezydent Joe Biden po bezpośrednich spotkaniach z przywódcami Izraela i intensywnych rozmowach telefonicznych z przywódcą Egiptu przejście w Rafah miało być ponownie otwarte od piątku 20 października 2023 roku (zarchiwizowany link) i przepuszczać 20 ciężarówek na dobę .
Opóźniona oczekiwaniem na granicy pomoc zaczęła napływać 21 października.
