Film nakręcony w Paryżu, na którym widać mężczyznę łamiącego wycieraczki kabiny motorniczego, krąży od początku lipca 2024 roku w polskich mediach społecznościowych z fałszywym przesłaniem, że pokazuje on migranta niszczącego tramwaj w Warszawie. Nasze dochodzenie wykazało jednak, że filmik został nakręcony na przedmieściach Paryża w 2019 roku i że przez ostatnie lata był błędnie wykorzystywany w Internecie do szerzenia ksenofobicznych twierdzeń w różnych krajach Europy.
Nagranie pojawiło się w języku polskim na początku lipca na Facebooku (tutaj i tutaj) i serwisie X tutaj, i pokazuje czarnoskórego mężczyznę jadącego rowerem między torami tramwajowymi, który w pewnym momencie zsiada z roweru, podchodzi do kabiny motorniczego i łamie wycieraczki przedniej szyby. Podpis w języku polskim brzmi: „Subsaharyjski specjalista ds. torów, podczas kontrolowania stanu technicznego infrastruktury torowej na Warszawskim Mokotowie” – czytamy we wpisach.
W rasistowskich wpisach pojawiających się w polskich mediach społecznościowych migranci i osoby innego niż biały koloru skóry określani są prześmiewczo jako „inżynierowie” lub „specjaliści”.
Jednak korzystając z narzędzi geolokalizacyjnych i potwierdzając doniesienia francuskich mediów, udało nam się ustalić, że wideo zostało nakręcone w Villeneuve-la-Garenne, na północ od Paryża, we wrześniu 2019 roku, na trasie linii tramwajowej T1.
Migracja była jednym z dominujących tematów w wyborach do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2024 roku. Po śmierci polskiego żołnierza ranionego tuż przed wyborami na granicy z Białorusią przez usiłującego wtargnąć do Polski mężczyznę, anty-imigranckie wpisy zalały polskie media społecznościowe, (o czym pisały polskie media tutaj, tutaj).
To samo nagranie było również rozpowszechniane w języku rumuńskim z pytaniem w opisie „Co o tym myślisz?”.
Użytkownik serwisu X pod tweetem pozostawił ostrzeżenie wskazujące, że wideo pochodzi z 2019 roku z Francji.
Korzystając z metody odwrotnego wyszukiwania obrazów mogliśmy stwierdzić, że wideo krążyło już w 2019 roku na Facebooku z twierdzeniem, że pokazuje „Marokańczyka we Włoszech”. Przesłanie zostało wówczas obalone przez włoską stronę fact-checkingową (link do archiwum tutaj ). Twierdzono również, że scena wydarzyła się w Czechach, co zostało obalone przez czeskich dziennikarzy (link do archiwum tutaj ), w Hiszpanii i to również zostało obalone (link do archiwum tutaj). Najstarsza wersja filmu, jaką udało nam się znaleźć, pochodzi z 14 września 2019 r.
Wyszukiwanie według słów kluczy w języku francuskim (cycliste T1 Villeneuve-la-Garenne) przekierowało nas do kilku artykułów we francuskich mediach tutaj, tutaj, tutaj), ostatni z nich nosi tytuł: „Po odmowie wpuszczenia do pojazdu mężczyzna blokuje tramwaj i niszczy go w Villeneuve-la-Garenne”. (linki do archiwum tutaj, tutaj, tutaj)
Geolokalizacja
Gazeta Le Parisien (link do archiwum tutaj ) i inne redakcje podają szczegółowe informacje na temat miejsca zdarzenia: „avenue de Verdun w Villeneuve-la-Garenne na linii T1, w pobliżu przystanku Chemin-des-Reniers”. Odnaleźliśmy to miejsce przy pomocy Google Maps i okazało się, że istotnie zajście nie miało miejsca w Warszawie.
Paryskie tramwaje potwierdzają: to Paryż
Poprosiliśmy spółkę transportu miejskiego dla aglomeracji Paryża RATP o potwierdzenie czy film jest z Paryża i czy pochodzi z 2019 roku. „Mogę potwierdzić, że jest to stare nagranie. To zdarzenie miało miejsce na linii tramwajowej obsługiwanej przez RATP w regionie paryskim.” – odpowiedziało biuro prasowe w mailu do AFP z 4 lipca.
Media pisały też, że RATP potępiło agresywne zachowanie mężczyzny i złożyło skargę na niego za zniszczenie mienia, nie podając więcej informacji na temat jego tożsamości.
