Niemcy nie zmuszają ukraińskich uchodźców do zgłaszania własnego majątku i sprzedaży swoich samochodów

Setki udostępnień miały na Facebooku publikacje, których autorzy twierdzili, że wraz z początkiem czerwca ukraińscy uchodźcy przestaną żyć „za darmo” w Niemczech i będą musieli zgłosić wysokość swojego majątku niemieckim urzędom pod groźbą odpowiedzialności karnej. Twierdzenia te nie są jednak prawdziwe. Sprawdziliśmy to w niezależnych źródłach i skontaktowaliśmy się z niemieckim Ministerstwem Pracy i Spraw Socjalnych, które zaprzeczyło tym teoriom. Od 1 czerwca 2022 r. uchodźcy z Ukrainy będą mogli ubiegać się w Niemczech o większe świadczenia socjalne niż dotychczas.

Ponad stu użytkowników udostępniło na Facebooku publikację zawierającą twierdzenie, że od 1 czerwca w Niemczech kończy się „darmówka” dla ukraińskich uchodźców.

Według udostępnionej treści, ukraińscy uchodźcy będą musieli od tego dnia „zadeklarować wszystkie swoje fundusze i całą własność osobistą”. Dodatkowo „jeśli chodzi o samochody, których wartość przekracza 7,5 tys. euro, to właściciel zobowiązany jest go sprzedać i żyć z tych środków”. W przypadku oszustwa lub zatajenia środków „będą narażeni na odpowiedzialność karną”.

Podobne publikacje były udostępniane w języku słowackim, czeskimi bułgarskim.

Treści sprawiają wrażenie, że od 1 czerwca wszyscy uchodźcy, którzy uciekli przed wojną w Ukrainie, a przebywają w Niemczech, będą musieli zgłosić tamtejszym władzom wartość swojego mienia. W przeciwnym razie mieliby zostać postawieni przed sądem.

Te twierdzenia są nieprawdziwe. Od 1 czerwca Niemcy umożliwią wręcz przybywającymz Ukrainy uchodźcom, którzy ubiegają się o świadczenia socjalne i spełnią odpowiednie warunki, dostęp do tych samych programów pomocy społecznej, co inni obywatele Niemiec lub osoby ubiegające się o azyl. Dzięki temu będą oni mogli otrzymać większą pomoc finansową niż dotychczas. Oświadczenie o poziomie dochodów i wielkości majątku jest jednym z kryteriów ubiegania się o świadczenia socjalne, ale nie jest obowiązkowe dla wszystkich uchodźców.

Dziennikarze AFP skontaktowali się z przedstawicielami władz Niemiec, którzy potwierdzili nam, że obowiązek składania oświadczeń majątkowych dotyczy tylko tych, którzy są zainteresowani pomocą finansową, i którzy mogą udowodnić, że znajdują się w potrzebie materialnej, ale podkreślili, że obowiązek ten nie dotyczy wszystkich uchodźców uciekających przed wojną.

Jakie jest źródło tych plotek

Jak udało się ustalić dziennikarzom AFP, źródłem tych twierdzeń jest wideo, które zostało opublikowane w języku rosyjskimi było udostępniane także na portalu społecznościowym „VKontakte”, ale początkowo pojawiło się na TikToku.

Zostało ono udostępnione 3 maja 2022 r. przez użytkownika o nazwie „martirosov8”, który mówi o tym, o czym piszą użytkownicy na Facebooku.

„Gra się skończyła dla uchodźców z Ukrainy, którzy przebywają w Niemczech i mają pieniądze. Od 1 czerwca wszyscy ukraińscy uchodźcy zostaną przeniesieni do obiektów socjalnych w urzędach pracy. Tam będą zobowiązani do zadeklarowania swojego majątku ruchomego i nieruchomego” – mówi mężczyzna w nagraniu w samochodzie.

Posty z tym filmem były także udostępniane przez polskich użytkowników Facebooka.

Mężczyzna twierdzi też, że ukraińscy uchodźcy będą musieli sprzedać swój samochód osobowy, jeśli będzie miał wysoką wartość.

„Co do samochodów, to chciałbym zauważyć, że jeśli wartość auta nie przekracza 7,5 tys. euro, to masz prawo zatrzymać je dla siebie i otrzymywać świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Jeśli jest wart więcej niż 7,5 tys. euro, to musisz je sprzedać i żyć z tych pieniędzy”.

Według autora wspomnianego przez nas nagrania, w przypadku „wykrycia oszustwa lub ukrycia majątku czy nieruchomości”, uchodźcy z Ukrainy również zostaną pociągnięci do odpowiedzialności karnej, ponieważ władze Niemiec będą podobno „żądać od Ukrainy raportu na temat majątku wszystkich obywateli pozostających w tym kraju”.

Według „StopFake”, ukraińskiego portalu weryfikującego treści w sieci, użytkownik ten już wcześniej udostępniał fałszywe treści. Treści zawarte w publikacji weryfikował także czeski portal Manipulators, a w Polsce Konkret 24.

Uchodźcy z Ukrainy w Niemczech

Jak czytamy na niemieckiej stronie „Germany4Ukraine”, która została specjalnie utworzona w celu pomocy uchodźcom z Ukrainy, nasz sąsiad przyjmuje wszystkich uchodźców uciekających przed wojną z Ukrainy, a dzięki rozporządzeniu Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznychz 9 marca 2022 r., by przyjechać i pozostać w tym kraju, nie muszą mieć ani ważnej wizy, ani wniosku o azyl, ani paszportu biometrycznego – przynajmniej do 31 sierpnia 2022 r.

Jednak osoby, które chcą zostać dłużej, muszą się zarejestrować i złożyć wniosek o ochronę tymczasową – jak mówi art. 24 Ustawyo pobycie w Niemczech. Dzięki temu osoby te nie muszą ubiegać się o azyl. Jest to też powszechna praktykapaństw członkowskich UE uzgodniona przez Radę Unii Europejskiej 4 marca,zgodnie z którą ochrona tymczasowa trwa co najmniej rok, a maksymalnie trzy lata.

Wniosek o wydanie pozwolenia na pobyt jest wymagany, jeśli osoby ubiegające się o niego są zainteresowane uzyskaniem zakwaterowania, zatrudnienia, bezpłatnej opieki zdrowotnej, świadczeń socjalnych lub pomocą materialną.

Większa pomoc dla uchodźców z Ukrainy od 1 czerwca

Jak czytamy na stronie Federalnego Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych, uchodźcy z Ukrainy mają prawo do świadczeń socjalnych, jeśli spełniają warunki lub ubiegają się o ochronę tymczasową (lub azyl).

Do 1 czerwca 2022 r. pomoc ta udzielana jest wyłącznie na podstawie ustawy o świadczeniach ds. azylowych.

Jednak już na początku kwietniarząd Niemiec oraz poszczególne landy uzgodniły, że uchodźcy z Ukrainy będą mieli prawo od 1 czerwca do większej podstawy pomocy socjalnej.

Jak wynika z przepisów niemieckiego Kodeksu Socjalnego (zawartych w Księdze IIi XII), od tego dnia uchodźcy z Ukrainy będą mogli otrzymywać większe świadczenia. Dzięki temu będą mogli ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych w ramach programu „Hartz IV” i będą mieli lepszy dostęp do opieki zdrowotnej. Jeśli chodzi o świadczenia socjalne, będą traktowani tak samo jak osoby już uznane za uchodźców czy inni obywatele Niemiec.

Jak czytamy na stronie „Germany4Ukraine”, warunkiem uzyskania tego rodzaju pomocy jest „pobranie odcisków palców i zrobienie zdjęć przez władze, złożenie wniosku o ochronę tymczasową, uzyskanie zezwolenia na pobyt tymczasowy lub tymczasowe zezwolenie na pobyt, a także spełnienie innych warunków otrzymania podstawowego zasiłku dochodowego na podstawie Księgi II lub Księgi XII Kodeksu Socjalnego”.

„Świadczenia uzyskane na podstawie Kodeksu Socjalnego zapewnią w przyszłości kompleksową pomoc w zakresie kosztów utrzymania, opieki zdrowotnej i integracji” – czytamy na stronie „Germany4Ukraine”.

I dalej: „By ułatwić uchodźcom integrację w państwie, będą mogli oni natychmiast rozpocząć pracę, a ograniczenia dotyczące dalszego ich pobytu zostaną złagodzone”.

Jak czytamy na stronie „HandbookGermany” finansowanej przez Federalny Urząd Komisarza ds. Migracji, Uchodźców oraz Integracji, „nowe rozwiązania oznaczają, że wysokość zasiłku wzrośnie od 1 czerwca 2022 r. (Uchodźcy) będą również uprawnieni do ubezpieczenia zdrowotnego i otrzymają dodatkowo pomoc, jeśli chodzi o integrację na rynku pracy”.

W związku z toczącą się wojną, wielu przebywających w Niemczech Ukraińców ma prawo do pomocy, nawet jeśli ich majątek pozostał w ich kraju.

„Przy ocenie zapotrzebowania na pomoc brane są pod uwagę dochody i majątek osoby, o ile są one rzeczywiście dostępne. Nie wszystkie dochody są brane pod uwagę, zdarzają się wyjątki. Obecnie przyjmuje się, że majątek w Ukrainie jest niedostępny (dla tych osób). Dlatego są one zwolnione z podatku” – czytamy na stronie ministerstwai portalu „Germany4Ukraine”.

Z powyższego wynika, że nie wszyscy uchodźcy z Ukrainy, którzy przybyli do Niemiec muszą zgłaszać swoje dochody i to, jaki mają majątek. Tego typu informacje zgłaszają ci, którzy znajdują się w trudnej sytuacji materialnej.

Władze Niemiec: Jeśli nie złożysz wniosku o świadczenie, nie będziesz musiał zgłaszać wysokości swoich dochodów

„Wysokość świadczeń jest ustalana zgodnie z tymi samymi wymogami prawnymi, co w przypadku innych osób potrzebujących pomocy, a przebywających w Niemczech niezależnie od narodowści czy pochodzenia” – przekazał w emailu dziennikarzom AFP, Dominik Ehrentraut, rzecznik Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych.

Ehrentraut: „To, czy i w jakim stopniu ktoś potrzebuje pomocy, zależy głównie od jego dochodów i posiadanego majątku. Zasada ta dotyczy również ustawy o świadczeniach azylowych, tzw. „AsylbLG”.

Dziennikarze AFP zapytali również o szczegóły sprzedaży własnej nieruchomości lub samochodów w kontekście twierdzeń zawartych w postach na Facebooku.

Jak wyjaśnił Ehrentraut, oprócz ogólnych zasad obowiązuje obecnie uproszczone podejście do świadczeń zawartych w Księdze II i XII, a ma to związek z pandemią Covid-19.

„Przez okres sześciu miesięcy brane są pod uwagę tylko znaczące wartości majątku – dla osób fizycznych od wartości 60 tys. euro. Oznacza to, że recykling pojazdów mechanicznych nie powinien być brany pod uwagę, a wszystkie aktywa poniżej tego progu będą pominięte w ocenie” – stwierdził Ehrentraut.

Rzecznik ministerstwa potwierdził również AFP, że oświadczenie o dochodach lub majątku dotyczy tylko osób ubiegających się o pomoc społeczną lub zasiłki z tytułu trudnej sytuacji materialnej.

„Jeśli nie ubiegasz się o świadczenie państwowe, nikt nie będzie wymagał od ciebie deklaracji o wysokości dochodów i majątku. To samo dotyczy ustawy „AsylbLG” – tłumaczy rzecznik.

Twierdzenia na Facebooku wpisują się w fałszywą narrację, której celem jest wzbudzenie wrogości wobec uchodźców z Ukrainy. W przeszłości weryfikowaliśmy fałszywe treści dotyczące osób uciekających przed wojną, na przykład tutaji tutaj.

Wniosek: Niemcy nie zmuszają uchodźców z Ukrainy do zgłaszania własnego majątku i sprzedaży swoich samochodów. W związku z toczącą się wojną w Ukrainie, osoby uciekające z tego państwa mają prawo do pomocy materialnej. Oświadczenie o dochodach obowiązuje tylko tych, którzy ubiegają się o pomoc społeczną.