Od połowy października krąży w sieci film animowany promujący prokremlowską narrację dyskredytującą Ukrainę. Udostępniany jest z informacją, że został wyprodukowany przez „izraelską telewizję”. Jednak widoczne w filmie logo nie należy do izraelskiej telewizji INN Channel, a stacja zaprzeczyła, jakoby wyemitowała kiedykolwiek taki film. W rzeczywistości film pochodzi z rosyjskiego kanału na Telegramie.
„W pigułce o ukrainie, a co najdziwniejsze animacja produkcji izraelskiej” – czytamy w opisie filmu [zachowaliśmy oryginalną pisownię] posta opublikowanego 18 października 2022 r. Ukazał się on też wśród polskojęzycznych użytkowników Twittera i Telegrama, gdzie kreskówkę obejrzało ponad 7 tysięcy użytkowników.
Film był również udostępniany po angielsku, bułgarsku, węgiersku, grecku, słowacku. Został już zweryfikowany przez AFP a wcześniej przez gruziński portal-fact-checkingowy Mythdetector.ge, który dotarł do najwcześniejszych publikacji filmu na rosyjskojęzycznym kanale na Telegramie.
Wpisy te również mylnie informują, że kreskówkę nakręciła lub wyemitowała izraelska telewizja, niektóre z nich piszą, że film miała wyprodować telewizja „INN”.
Głównym bohaterem filmu jest świnka pokryta nazistowskimi symbolami i ukraińską flagą, która dobija się do bram UE oraz niedźwiedź z flagą Federacji rosyjskiej. AFP wielokrotnie obalała ( tu i tu ) oskarżenia, w których Ukraina przedstawiana jest jako kraj „rządzony przez nazistów”, narrację, której używa prezydent Rosji Władimir Putin dla uzasadnienia swojej wojny.
Zrzut ekranu z Facebooka wykonany przez AFP 8.11.2022 r.Kreskówka pochodzi z kanału na Telegramie, a nie izraelskiej telewizji
W prawym górnym rogu widoczne jest czerwone logo z napisem „INN”. Na końcu wideo, pojawia się zaś czerwona plansza z napisem po hebrajsku i angielsku: „INN Kanał na Telegramie Izrael przeciwko nazizmowi.”
Dotarliśmy do kanału na Telegramie z tym samym logo i nazwie „INN: Ukronazism” po hebrajsku, na którym ten sam film pojawił się 12 października 2022 r. Kanał ten publikuje w języku hebrajskim. Wiele treści ma tu charakter antyukraiński i antyamerykański. W informacji o kanale czytamy: „Izrael przeciwko nazizmowi”.
Jednakże, kanał ten na Telegramie nie jest związany z żadną izraelską telewizją, jak fałszywie twierdzi się w publikacjach z kreskówką.
Rzeczywiście istniejący izraelski nadawca Arutz Sheva (Channel 7) używa w języku angielskim skrótu „INN” (od słów Israel National News). Jednak logo tej telewizji jest zupełnie inne od tego, które zostało użyte w kreskówce. Poniżej porównaliśmy zrzuty ekranu z filmu na kanale Arutz Sheva na YouTube (po lewej) oraz z kreskówki (po prawej):
Porównanie obu logotypów: (po lewej) zrzut ekranu z filmu na kanale Arutz Sheva na YouTube, (po prawej) zrzut ekranu z kreskówki na Facebooku. Wykonane 3 listopada przez AFP Kanał Arutz Sheva (Channel 7) ma strony w trzech wersjach językowych: po hebrajsku, angielsku i rosyjsku. Logo na rosyjskojęzycznej stronie jest też inne niż to, które pojawiło się w omawianym przez nas filmie.
Redaktor naczelny i dyrektor generalny telewizji Arutz Sheva Uzi Baruch przekazał AFP w mailu z 24 października 2022 roku, że nigdy kanał ten nie publikował tego rodzaju filmu na żadnej ze swoich stron internetowych, ani nie nadał go w swoim programie, oraz nigdy wcześniej o takiej kreskówce nie słyszał. 24 października Arutz Sheva opublikował artykuł, w którym zaprzecza, że ma cokolwiek wspólnego z kreskówką
10 odcinek z serii na rosyjskim kanale na Telegramie
Przy pomocy wstęcznego wyszukiwania natrafiliśmy na więcej publikacji z tą samą kreskówką, wpisując w wyszukiwarkach słowa kluczowe z opisu filmu w języku rosyjskim. Nagranie znaleźliśmy na kanale na Telegramie w języku rosyjskim. Zostalo ono opublikowane 11 października. Film opatrzono tytułem „Świnka w omdleniu”. Film jest niemal identyczny, nie jest jednak opatrzony czerwonym logo z napisem „INN”, ani napisami po rosyjsku. Jest też informacja, że jest to 10 odcinek z całej serii.
Istotnie, na kanale tym postać świnki pojawia się w wielu innych odcinkach, wszystkie promują prokremlowską narrację o wojnie. Pierwsze odcinki były publikowane tu w sierpniu 2022 r.
Nagranie nosi tutuł: „ХЛЕВРОПА и БЕШЕНЦЫ” (co jest grą słów „Европа/хлев” („Europa”/„chlew”) oraz „бешенцы/беженцы” („dzicy” lub „szaleńcy”/„uchodźcy”).
19 października 2022 roku, na innym kanale na Telegramie w języku rosyjskim, został opublikowany wywiad z graficzką Yevgenią. W wywiadzie kobieta twierdzi, że jest autorką wideo i pokazuje materiał z tego, co wydaje się być oprogramowaniem do edycji wideo. Jej wywiad został również udostępniony na kanale „Świnka w omdleniu”.
Delikatna sztuka dyplomacji
Pojawienie się w sieci kreskówki, z fałszywym twierdzeniem, że wyemitowana została przez telewizję izraelską, zbiegło się w czasie z debatą jaka rozgorzała w Izraelu na temat stanowiska tego kraju wobec wojny w Ukrainie. Izraelski minister ds. diaspory wyraził poparcie dla pomysłu udzielenia Ukrainie pomocy wojskowej przez Izrael. „Nie ma już wątpliwości, po której stronie w tym krwawym konflikcie powinien stanąć Izrael” – stwierdził.
Użytkownicy internetu oglądali film w tym właśnie kontekście. „To w dniu, w którym Izrael ma podjąć decyzję, czy przekazać broń Ukrainie. Temat już został skomentowany przez Miedwiediewa” – napisał jeden z bułgarskich komentujących w dyskusji pod filmem.
19 października izraelski minister obrony Benny Gantz powiedział, że jego kraj nie dostarczy Ukrainie systemów broni. Było to dwa dni po tym, jak Rosja ostrzegła, że takie ewentualne posunięcie Izraela, mające na celu wzmocnienie sił Kijowa, poważnie zaszkodziłoby stosunkom rosyjsko-izraelskim.
Wypowiedź ministra padła po tym, jak Ukraina zwróciła się do Izraela o dostarczenie systemów do obrony przeciwlotniczej, które mogłyby niszczyć irańskie drony i rakiety balistyczne.
Od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę, Izrael poruszają się po cienkiej linii, starając się z jednej strony udzielać pomocy humanitarnej Ukrainie, a z drugiej utrzymywać swoje stosunki dyplomatyczne z Kremlem.
Izrael potrzebuje współpracy z Rosją, która posiada swoje bazy w Syrii, by jego siły powietrzne mogły przeprowadzać naloty na irańskie cele wojskowe w Syrii, jak je określa Izrael.
Inną ważną kwestią są losy licznej diaspory żydowskiej w Rosji. Izrael nie chce powrotu do czasów zimnej wojny, kiedy to rosyjscy Żydzi w czasach Związku radzieckiego byli odcięci od Izraela.
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, który nie kryje rozczarowania niejednoznacznym stanowiskiem Izraela w kwestii wojny, przyznał 26 października, że odczuwalny jest pewien „pozytywny trend” w stosunkach z Izraelem po tym, jak oba kraje podzieliły się informacjami wywiadowczymi na temat wykorzystania przez Rosję setek irańskich dronów w wojnie w Ukrainie.
