Ilość dwutlenku węgla emitowanego podczas wybuchów wulkanów co prawda jest spora, ale stanowi jedynie niewielki ułamek emisji generowanych przez ludzką działalność – jak mówią eksperci cytowani przez agencję AFP. Treści w mediach społecznościowych sugerujące, że erupcja Etny na Sycylii wyrzuca do atmosfery więcej dwutlenku węgla niż „cała działalność człowieka”, są błędne. Według badania przeprowadzonego w 2019 roku przez Deep Carbon Observatory, projekt skupiający zespół 500 naukowców z całego świata, emisja dwutlenku węgla spowodowana działalnością człowieka wynosi od 40 do 100 razy więcej niż emisja spowodowana aktywnością wszystkich wulkanów na naszej planecie.
„Dzisiaj, w ciągu 12 godzin, Etna wyrzuciła do atmosfery więcej CO² niż cała działalność człowieka” – czytamy w treści publikacji na Facebooku z nagraniem wideo czynnego wulkanu, która była udostępniana kilkadziesiąt razy przez polskich użytkowników m.in. tutaj i tutaj. Treści te pojawiły się w maju 2023 roku, tuż po ostatniej dużej erupcji Etny.
Podobne twierdzenia pojawiały się w języku angielskim, niemieckim, francuskim i słowackim. Od 2021 roku w internecie krążą posty z podobnymi obrazami wybuchu Etny, kiedy to, jak donosi agencja AFP, miała miejsce duża erupcja tego włoskiego wulkanu.
Etna to najwyższy czynny wulkan w Europie, który wybuchał wielokrotnie w ciągu ostatnich 500 tys. lat.
Jednak twierdzenia, że pojedyncza erupcja Etny emituje do atmosfery więcej CO2 – jednego z gazów odpowiedzialnych za globalne ocieplenie – niż cała działalność człowieka, są nieprawdziwe. Zapytani przez agencję AFP eksperci wytłumaczyli, że globalne roczne emisje CO2 pochodzące z Etny i wszystkich innych wulkanów są właściwie znacznie niższe niż emisje spowodowane działalnością człowieka.
Podobne przekłamania na temat emisji CO2 uwalnianej przez wulkany krążą w mediach społecznościowych od lat. Próbują one tworzyć przekonanie, że obawy o emisje CO2 spowodowane działalnością człowieka są nieuzasadnione, ponieważ są niczym w porównaniu z naturalnym cyklem węglowym.
Tego typu treści już wcześniej obaliliśmy w języku niemieckim i francuskim w kontekście erupcji Etny w maju 2023 roku.
Emisje spowodowane działalnością człowieka są kilkakrotnie większe
„Roczne emisje dwutlenku węgla związane z paliwami kopalnymi i pożarami lasów są od 40 do 100 razy wyższe (w zależności od roku) niż wszystkie emisje ze wszystkich wulkanów razem wzięte” – powiedziała agencji AFP Cathy Clerbaux, dyrektor ds. badań w Narodowym Centrum Badań Naukowych (CNRS) w Paryżu, 26 maja 2023 roku.
Naukowcy, z którymi kontaktowała się agencja AFP wykorzystali dane Deep Carbon Observatory (DCO), zespołu 500 naukowców specjalizujących się w globalnych emisjach dwutlenku węgla, który szczegółowo opracował to, jak węgiel jest przechowywany, emitowany i ponownie wchłaniany w naturalnych i ludzkich procesach.
W badaniu z 2019 roku Deep Carbon Obserwatory wskazuje, że chociaż wulkany przyczyniają się do globalnej emisji CO2, to jednak emisje wulkaniczne są znacznie mniejsze niż emisje spowodowane działalnością człowieka.
Według tych danych roczna ilość CO2 uwalnianego przez wulkany (zarówno aktywne, jak i uśpione) wynosi średnio od 280 do 360 milionów ton.
Jednak w 2022 roku w wyniku działalności człowieka (transport, przemysł, rolnictwo, ogrzewanie) do atmosfery uwolniono 40,6 gigaton dwutlenku węgla (40,6 miliarda ton) – jak wynika z danych udostępnionych przez Global Carbon Project, organizacji, która zajmuje się określaniem globalnych emisji gazów cieplarnianych oraz ich przyczyn.
Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej, globalna emisja dwutlenku węgla związana z energią wzrosła do 36,3 gigaton CO2 w 2021 roku, co stanowi najwyższy jak dotąd poziom.
Porównania są zgodne z tym, co podają amerykańskie agencje badawcze NOAA (National Oceanic and Atmospherci Administration) i NASA. „Działalność człowieka prowadzi rocznie do 60 razy (lub więcej) wyższej emisji dwutlenku węgla niż wszystkie wulkany na świecie” – czytamy w artykule NOAA.
According to the International Energy Agency, global energy-related carbon dioxide emissions rose to 36.3 gigatons of CO2 in 2021, their highest level yet.
„Wszystko, co uwalnia CO2, metan czy inne gazy cieplarniane, może przyczynić się do globalnego ocieplenia” – powiedział AFP w marcu 2023 roku Jacob Lowenstern, dyrektor USGS-USAID Volcano Disaster Assistance Program, amerykańskiej organizacji koncentrującej się na zapewnieniu międzynarodowej pomocy zagrożonym erupcjami wulkanicznymi krajom. „Ale nawet duże erupcje wulkaniczne są zaledwie drobnostką pod względem ilości emitowanego dwutlenku węgla w porównaniu z ludzką działalnością człowieka”.
„Sceptycy klimatyczni wykorzystują wulkany i określają je jako największych emitentów dwutlenku węgla, ale się mylą” – wyjaśniła agencji AFP w 2019 roku Marie Edmonds, współautorka badania Deep Carbon Observatory i dyrektorka ds. badań na Wydziale Nauk o Ziemi na Uniwersytecie w Cambridge.
„Poziom emisji dwutlenku węgla z takiego wulkanu jakim jest Etna wynosi średnio około 5 tys. ton na dobę” – przekazał agencji AFP 26 maja 2023 roku Patrick Allard, dyrektor ds. badań w CNRS w Instytucie Fizyki Ziemi (IPGP) w Paryżu, który również jest współautorem badania Deep Carbon Observatory z 2019 roku. Dodał, że podczas „aktywnej erupcji wulkanów emisje CO2 gwałtownie wzrastają”.
Naukowiec, który przyglądał się Etnie wielokrotnie, powiedział AFP, że „erupcja tego typu wulkanu jak Etna, z wyjątkowo bogatą w CO2 magmą, może generować około 30 tys. ton CO2 na dobę”. Co więcej – jak dodał – erupcja taka nie musi trwać długo.
Taka ilość jest wciąż znacznie niższa rocznie niż około 40 miliardów ton CO2 – co daje około 110 milionów ton na dobę – związanych z działalnością ludzką.
Wideo erupcji Etny w 2021 roku
Aby prześledzić erupcję przedstawioną w polskich mediach społecznościowych oraz w innych językach, wykonaliśmy metodę odwrotnego wyszukiwania obrazów, dzięki której odnaleźliśmy identyczne wideo opublikowane na Facebooku (zarchiwizowany link) 16 lutego 2021 roku.
Po skontaktowaniu się z agencją AFP, autor nagrania potwierdził nam, że to wideo przedstawia erupcję Etny w 2021 roku.
Również TinEye, program do rozpoznawania obrazów, pokazuje, że film pojawił się online w 2021 roku.
W ostatnich latach agencja AFP zweryfikowała kilka podobnych treści dotyczących erupcji w Indonezji lub należącej do Hiszpanii La Palmie w archipelagu Wysp Kanaryjskich.
W przeszłości agencja AFP wielokrotnie weryfikowała inne wiralne treści udostępniane w języku polskim, które kwestionują wpływ człowieka na zmiany klimatyczne, na przykład tutaj, tutaj lub tutaj.
Opublikowane w ostatnich latach trzy różne opracowania wykazały, że naukowcy zajmujący się klimatem są zgodni co to tego, że ludzie napędzają globalne ocieplenie poprzez spalanie paliw kopalnych w blisko 100 procentach (więcej: tutaj, tutaj i tutaj).
Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu ONZ (IPCC) oświadczył w swoim raporcie z 2021 roku, że „nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że to wpływ człowieka spowodował ocieplenie atmosfery, oceanów i ziemi”.
