Użytkownicy mediów społecznościowych twierdzą, że śmiertelność spowodowana chorobą Covid-19 wśród Amiszów jest znacznie niższa niż wśród reszty obywateli Stanów Zjednoczonych z tego powodu, że nie przestrzegali oni przepisów związanych z łagodzeniem skutków pandemii. Jest to mylące: według naukowców dostępne dane wskazują, że ta społeczność również została dotknięta pandemią koronawirusa, która doprowadziła do zwiększonej liczby zgonów. Trudno jest zmierzyć skutki ograniczeń, które różne kraje wprowadzały podczas pandemii Covid-19, jednak badania pokazują, że wiele z nich były skutecznych.
Amisze to żyjąca w odosobnieniu społeczność religijna, która nie stosowała się do wielu wytycznych dotyczących zdrowia publicznego podczas pandemii.
Według publikacji na Facebooku udostępnionej 29 maja 2023 roku amisze „umierali 23 razy rzadziej”, bo się nie szczepili, nie nosili maseczek, nie przestrzegali dystansu społecznego, nie stosowali się do blokad i zachodniej opieki medycznej w leczeniu choroby Covid-19. W treści posta udostępnianego ponad 50 razy od końca maja 2023 roku można również przeczytać, że „cała reakcja na pandemię była katastrofą”, że była „niepotrzebna” i spowodowała więcej zgonów.
Jeszcze inne posty jak ten czy ten, twierdziły, że „śmiertelność z powodu Covid-19 w społecznościach Amiszów była czasami 90 razy niższa niż w pozostałej części USA”.
Treści z podobnym przesłaniem pojawiły się również w artykule „People’s Voice” pod koniec maja 2023 roku. Platforma, wcześniej znana jako „News Punch”, ma również na swoim koncie rozpowszechniania teorii spiskowych.
Jednak naukowcy przekazali AFP, że takie twierdzenia są błędne. Wbrew temu, co twierdzi przesłanie publikacji, niektóre badania wykazały, że nadmierna liczba zgonów w społeczności Amiszów utrzymywała się na wysokim poziomie, w czasie gdy spadła w populacji ogólnej społeczeństwa po wdrożeniu szczepień na Covid-19 w 2021 roku.
Treści o tym, że wśród Amiszów wystąpiła mniejsza liczba zgonów z powodu Covid-19 były rozpowszechniane w kilku językach, m.in. w języku francuskim, fińskim, hiszpańskim i niemieckim.
Nie ma jednak definitywnych badań na temat tego, jak pandemia wpłynęła na tę konkretną społeczność, która przebywa w różnych wiejskich osadach wielu stanów USA. Zdaniem ekspertów, medycy w dokumentach nie rejestrują informacji o wyznaniu przyjętych pacjentów, dlatego też dostęp do danych na temat zachorowań na Covid-19 czy zgonów wśród Amiszów jest utrudniony.
Uzyskanie takich danych liczbowych jest w dodatku skomplikowane z powodu niskiej liczby testów na Covid-19 przeprowadzanych w tej grupie, co skutkuje tym, że infekcje te zwykle nie są zgłaszane.
Niemniej jednak, na podstawie wszystkich dostępnych danych można stwierdzić, że odsetek zgonów wśród tej grupy jest równy lub wyższy niż w całej populacji obywateli USA.
Amisze to chrześcijańska wspólnota protestancka, której największe osady znajdują się w Pensylwanii, Ohio oraz Indianie. W 2022 roku społeczność Amiszów w Stanach Zjednoczonych liczyła około 373 850 osób. Społeczność przestrzega kilku przepisów będących przejawem ich izolacji od współczesnego świata m.in. nie korzystają z nowoczesnej technologii, takiej jak oglądanie telewizji czy korzystanie z komputerów, a młodzież nie chodzi do szkoły średniej czy college’u.
W 2021 roku agencja AFP obaliła twierdzenia, że społeczności Amiszów nie zostały dotknięte przez Covid-19.
Nadmierna liczba zgonów
Nie ma „żadnych dowodów na twierdzenie, że w społeczności Amiszów było 30 razy mniej zgonów z powodu Covid niż w pozostałej części populacji USA” – przekazał AFP w emailu 16 czerwca Steven Nolt, profesor historii i studiów anabaptystycznych w Elizabethtown College. „Wręcz przeciwnie, nadmierna liczba zgonów była wyższa w społeczności Amiszów w porównaniu z nadmierną liczbą zgonów w całych Stanach Zjednoczonych” – dodał.
Wyjaśnił, że stopień, w jakim społeczność Amiszów przyjęła środki przeciwko Covid-19 jest trudny do uogólnienia, biorąc pod uwagę fakt, że grupy tych społeczności wahają się od wysoce sekciarskich do bardziej zintegrowanych grup. Również podejście do środków zmieniało się w czasie.
„Wiele grup Amiszów poważnie podchodziło do nakazu pozostania w domu, zamykania szkół czy wstrzymywania nabożeństw kościelnych na kilka miesięcy, ale potem zaprzestały się do tego stosować ze względu na to, że ich wiejscy sąsiedzi niebędący Amiszami również tego zaniechali” – powiedział Nolt i dodał, że jednak „w zasadzie można powiedzieć, że ogólnie i z pewnymi wyjątkami, począwszy od połowy czerwca 2020 roku większość Amiszów nie zwracała uwagi na większość zaleceń, chyba że była do tego zmuszona”.
Ekspert podkreślił także, że nie ma konkretnych danych dotyczących infekcji czy zgonów wśród Amiszów, ponieważ placówki medyczne nie śledzą przynależności religijnej pacjentów.
Braxton Mitchell, epidemiolog genetyczny z University of Maryland School of Medicine, który bada społeczności Amiszów, dodał, że wskaźniki wykonanych testów na Covid-19 w tej grupie są bardzo niskie, a infekcje nie są zgłaszane.
Brak dowodów na niższą śmiertelność
W badaniu opublikowanym w 2021 roku (tutaj wersja zarchiwizowana) naukowcy z Uniwersytetu Wirginii Zachodniej prześledzili dane nadmiernej śmiertelności w grupach Amiszów i Mennonitów na podstawie nekrologów publikowanych w gazetach należących do tych grup w 2020 roku – czyli jeszcze zanim dostępne stały się szczepionki. Zaobserwowali oni podobne do krajowych trendów w USA wskaźniki śmiertelności i zauważyli, że wskaźnik ten wzrósł o 125 proc. w listopadzie 2020 roku.
W kolejnym badaniu opublikowanym w czerwcu 2023 roku (wersja zarchiwizowana) wielu z tych samych badaczy przyjrzało się nadmiernej liczbie zgonów w tych społecznościach w latach 2020 i 2021. Okazało się, że gdy szczepionki stały się dostępne, nadmierna liczba zgonów spadła w populacji ogólnej w USA, z której dwie trzecie zostało zaszczepionych przeciwko Covid-19. Jednak w społecznościach Amiszów i Mennonitów, gdzie zaszczepiono niewiele osób, nadwyżka zgonów pozostała na podwyższonym poziomie.
Mitchell, który rozmawiał z agencją AFP o swoich obserwacjach dotyczących społeczności Amiszów w Lancaster w Pensylwanii, w rejonie z największą osadą Amiszów, nie zaobserwował dowodów na niższą śmiertelność wśród tej społeczności.
„Nie widziałem żadnych danych sugerujących, jakoby to Amisze doświadczyli znacznie niższej śmiertelności związanej z Covid-19 z powodu nabycia odporności zbiorowej” – przekazał.
Amisze ogólnie „są niechętni, by nosić maseczki i praktykować zalecenia dystansu społecznego” – powiedział. „W rzeczywistości byliśmy ciekawi wpływu choroby Covid-19 w tej społeczności i latem 2020 roku próbowaliśmy śledzić tu liczbę zgonów. Tego lata zaobserwowaliśmy trzy- czterokrotny wzrost liczby zgonów w tej grupie w porównaniu z liczbą zgonów w każdym miesiącu w roku poprzednim” – dodał.
I podsumował, że „opierając się na tych oraz innych niepotwierdzonych informacjach, nie widzę podstaw do twierdzenia, że Amisze doświadczyli mniejszej liczby zgonów w porównaniu z osobami spoza tej grupy”.
Wiele podjętych działań w walce z pandemią okazało się skutecznych
Fałszywe treści w mediach społecznościowych twierdzą także, że przypadek Amiszów jest dowodem na to, że wszystkie podjęte środki przeciwko Covid-19 były „całkowicie bezużyteczne”. Badania jednak pokazują, że niektóre podjęte środki były skuteczne w ograniczaniu rozprzestrzeniania się tego wirusa.
Na przykład artykuł opublikowany na stronie „The Conversation” (tutaj wersja zarchiwizowana) w 2022 roku wyjaśnia, że pomimo występowania trudności w ocenie wpływu wprowadzonych ograniczeń to „większość opublikowanych badań wykazała dowody na ich skuteczność”.
Zauważono, że poszczególne działania przyniosły odmienne rezultaty w różnych krajach. „Ograniczenie zgromadzeń, zamykanie firm o wysokim poziomie narażenia oraz zamykanie szkół i uniwersytetów skutecznie zmniejszyło rozprzestrzenianie się wirusa i ograniczyło liczbę zgonów. Miejsca te są związane ze zwiększonymi wskaźnikami transmisji” – jak czytamy w artykule.
Dodano jednak, że nakazy pozostania w domu wydają się mieć jedynie niewielki wpływ na spowolnienie transmisji wirusa, być może dlatego, że ludzie dobrowolnie ograniczyli swoją aktywność przed nałożeniem nakazów.
Badanie opublikowane w czasopiśmie Nature w 2020 roku (tutaj wersja zarchiwizowana), w którym przeanalizowano główne interwencje w 11 krajach europejskich na początku pandemii, wykazało, że „główne interwencje niefarmaceutyczne – a w szczególności blokady – miały duży wpływ na ograniczenie transmisji wirusa”.
Światowa Organizacja Zdrowia w swoim raporcie z 2020 roku (tutaj wersja zarchiwizowana) informuje, że środki dotyczące dystansu fizycznego na szeroką skalę i zastosowane ograniczenia w przemieszczaniu się „mogą spowolnić przenoszenie się wirusa Covid-19 poprzez ograniczenie kontaktu między ludźmi”. Jednak „środki te mogą mieć negatywny wpływ na jednostki i społeczeństwa, prawie zatrzymując życie społeczne i gospodarcze”, stwierdzono, zauważając, że grupy znajdujące się w trudnej sytuacji są szczególnie narażone.
Fałśzywe treści o Amiszach to część większego zjawiska dezinformacji bagatelizującej zagrożenia związane z koronawirusem. AFP obaliła takie twierdzenia tutaj, tutaj i tutaj.
