Nagranie pokazujące tysiące muzułmanów modlących się na ulicach Moskwy krążyło w mediach społecznościowych od połowy grudnia 2022 roku z fałszywym twierdzeniem, że pokazuje ulice Paryża, stolicy Francji. Analizując szczegóły widoczne w nagraniu AFP mogła wykazać, że scenę zarejestrowano w maju 2022 roku w stolicy Rosji Moskwie podczas obchodzonego na koniec ramadanu święta Eid al-Fitr.
„Paryż upada! Muzułmanie pokazują swoją potęgę” – czytamy w publikacjach z nagraniem udostępnianych na Facebooku 28 grudnia 2022 roku. To samo nagranie z tym samym opisem znaleźliśmy na Twitterze, gdzie zyskało 600 podań.
.
Posty tej treści zaczęły się rozprzestrzeniać krótko po tym, jak 23 grudnia 2022 roku w Paryżu 69-letni uzbrojony mężczyzna zastrzelił trzech Kurdów i ranił trzy inne osoby. Mężczyzna podczas aresztowania przyznał się do „patologicznej” nienawiści do cudzoziemców i został oskarżony o morderstwo na tle rasowym, przekazała paryska prokuratura.
Na nagraniu udostępnionym w mediach społecznościowych widać tysiące modlących się na ulicy, na rozłożonych dywanikach, muzułmanów w asyście sił porządkowych. W połowie nagrania widoczne są złote kopuły meczetu i wieże minaretów. Słychać głos prowadzącego modlitwę muezina i modlitwę wiernych.
Niektórzy użytkownicy Facebooka pisali: „Paryż padł…Ubogacenie kulturowe ma swoją cenę.” Użytkownicy Twittera dodawali przypisywane przywódcy libijskiemu Muammarowi Kaddafiemu zdanie że „Europa zostanie podbita bez broni…” i dodawali że się „nie mylił”. Film udostępniali też użytkownicy w innych językach m,in. po angielsku , z tym samym twierdzeniem, iż scena modlitwy miała miejsce w Paryżu.
Jednakże kilka szczegółów widocznych w nagraniu wskazuje, że film został nakręcony w Moskwie, a nie w Paryżu.
Dostrzegliśmy po pierwsze, że różne kolory dachów widocznych w filmie nie przypominają charakterystycznych szarych dachów paryskich kamienic czasów Haussmanna.
Nagranie wyszukaliśmy przy pomocy narzędzia InVID stworzonego przez AFP, które oferuje możliwość odwrotnego wyszukiwania obrazem. Łatwo odnaleźliśmy dużo starsze publikacje tego samego nagrania z 4 maja 2022 na stronie YeniSafak, konserwatywnej gazety tureckiej, z opisem: „W Moskwie, stolicy Rosji, tysiące muzułmanów, którzy nie zmieścili się w meczetach, odprawiło modlitwy Eid al-Fitr na ulicach. Na ulicach, gdzie policja podjęła środki bezpieczeństwa, muzułmanie modlili się na swoich dywanikach modlitewnych w miejscach, które uznali za odpowiednie.”
Wideo zostało również opublikowane tego samego dnia na instagramowym koncie kaznews24 z opisem „Modlitwa Eid al-Fitr w Moskwie”, a także na francuskojęzycznym portalu w Mali na Facebooku, który podkreślił w opisie do filmu, że tego dnia „Putin nakazał policji, by nikt nie przeszkadzał wiernym podczas modlitwy”.
Nie Paryż, a Moskwa
Aby dowiedzieć się, gdzie dokładnie miała miejsce modlitwa, wpisaliśmy w wyszukiwarce słowa ( w różnych językach): „modlitwa”, „muzułmanie”, „Moskwa” i natrafiliśmy na artykuł na anglojęzycznej stronie The Moscow Times z 3 maja 2022 roku z kilkoma zdjęciami, które mogliśmy porównać do ujęć z analizowanego przez nas nagrania.
Jedna fotografia ukazuje tę samą ulicę widoczną na początku filmu – ulicę Szczepkina – z tymi samymi charakterystycznymi budynkami przy tej arterii centralnej dzielnicy Moskwy. W okolicach tej daty wielu użytkowników mediów społecznościowych zamieściło zdjęcia i nagrania pokazujące widok z tej samej ulicy, w tym filmy zrealizowane przed meczetem widocznym w naszym nagraniu.
Zdjęcie z tureckiej agencji prasowej Anadolu Agency z 2 maja 2022 roku to najstarszy obraz tego wydarzenia, jaki udało nam się znaleźć. Tego dnia w kalendarzu muzułmańskim na rok 2022 przypadało ruchome święto Eid al-Fitr, zwane też Ramadan Bajram, obchodzone na koniec miesiąca świętego postu ramadanu. Można przeczytać o nim również na stronie moskiewskiego meczetu, który ten dzień obchodził podobnie jak reszta świata muzułmańskiego.
Porównanie budynku meczetu, widocznego w 20 sekundzie filmiku, do meczetu widocznego na zdjęciu w artykule The Moscow Times (poniżej) pozwoliło nam stwierdzić, że jest to moskiewski meczet katedralny, który znajduje się na mapach Google’a tutaj.
Budowa meczetu została zakończona w 2015 roku. AFP relacjonowała jego inaugurację. Moskiewski meczet to jeden z największych w Europie, jego budowa kosztowała 150 milionów euro i trwała dziesięć lat.
Moskiewski meczet katedralny stanął w tym samym miejscu, w którym wcześniej znajdował się zburzony meczet w stolicy Rosji, Moskwie – czytamy w publikacjach.
Nie ma oficjalnych danych na temat liczby muzułmanów w Rosji. Islam jest w rzeczywistości drugą co do wielkości religią w Rosji, po prawosławiu. Szacuje się, że muzułamanie stanowią 10% populacji Rosji według danych Pew Research Centre.
Film z Moskwy nie pierwszy raz krążył w sieci z fałszywym opisem. Już wcześniej w tym roku, zaledwie kilka dni po modlitwie, został on udostępniony na Twitterze 7 maja 2022 z opisem w języku angielskim: „Wierzcie lub nie, to jest Paryż. Tak, miasto mody Paryż, w świeckiej Francji”. Publikacje zweryfikował w tym czasie francuski portal fact-checkingowy.
Film z fałszywym twierdzeniem powrócił do obiegu krótko po zamordowaniu trzech Kurdów w Paryżu przez mężczyznę oskarżonego o zabójstwo na tle rasowym.
W tym roku, w Paryżu koniec ramadanu obchodzono w La Grande Mosquee w Paryżu oraz na stadionie piłkarskim Auguste-Delaune w Saint Denis, na przedmieściach miasta, gdzie mieszka duża społeczność muzułmanów.
We Francji islam jest drugą religią po wyznaniach chrześcijańskich i liczy 5,43 milionów wyznawców.
Poprawiliśmy literówkę w tytule
