Tysiące udostępnień w mediach społecznościowych na całym świecie miały publikacje z twierdzeniem, że „Rosja aresztowała na Ukrainie amerykańskiego generała Rogera Cloutiera”. Do rzekomego zatrzymania dowódcy lądowych sił NATO miało dojść w pierwszej połowie kwietnia 2022 roku w oblężonym Mariupolu, we wschodniej Ukrainie. NATO zaprzeczyło tym doniesieniom. Jak przekazało agencji AFP twierdzenia te są „całkowicie fałszywe”. Publikowane w sieci zdjęcia dowódcy jak i jego aktywność w mediach społecznościowych, dowodzą ponadto, że dowódca Połączonego Dowództwa Wojsk Lądowych NATO gen. broni Roger L. Cloutier uczestniczył w kilku wydarzeniach w Turcji już po dacie rzekomego aresztowania w Mariupolu.
„Amerykański generał złapany przez Rosjan dowodził w Mariupolu ” – napisał 11 kwietnia 2022 roku m.in. ten użytkownik Facebooka. Na zdjęciu dołączonym do posta widać amerykańskiego wojskowego na tle oznaczeń Pentagonu.
Inny użytkownik Facebooka twierdził 13 kwietnia, że informacje o „schwytaniu Generała armii USA” się potwierdziły. „Rosyjskie siły zbrojne w pobliżu Mariupola schwytały dowódcę NATO, amerykańskiego generała. Generał major USA Roger L. Cloutie został schwytany przez Rosję podczas próby ucieczki z Mariupola. Jego obecność w Mariupolu i fakt szkoleń jakich „udzielał” m.in. neonazistom z batalionów AZOW to otwarty akt wojny. Stany Zjednoczone oczekiwały, że pozostanie bezkarny.” – czytamy (Pozostawiliśmy oryginalną pisownię posta. przyp. red.).
Twierdzi także, że w „podziemnych tunelach fabryki liczących ponad 24 km ukrywa się ponda 3 tys (!) ludzi w tym oficerowie NATO i naukowcy z biolaboratorium ze Stanów Zjednoczonych, Kanady, Niemiec, Francji, Włoch, Turcji, Szwecji, POLSKI (!) i Grecji, którzy są teraz zablokowani w Azowstalu”.
Do niektórych postów dołączone było krótie nagranie. Widać na nim mężczyznę, w cywilnym ubraniu, zatrzymywanego przez dwóch funkcjonariuszy rosyjskich sił specjalnych FSB. Mężczyzna ma kajdanki na rękach. Jego twarz została zablurowana. Jest przewożony samochodem do budynku SFR. W lewym górnym rogu kadru widnieje zdjęcie portretowe amerykańskiego wojskowego, a w prawym dolnym rogu znak wodny telewizji RIA Nowości. Post miał ponad 129 udostępnień.
Pogłoska o rzekomym zatrzymaniu wysokiej rango oficera pojawiła się na Twitterze na stronie Nowe Ateny, której fałszywe publikacje wielokrotnie weryfikowaliśmy ( 1 ).
Publikacje o zatrzymaniu ukazały się w tym samym czasie w języku angielskim, francuskim, serbskim i rumunskim. Według internautów miał on nadzorować i koordynować produkcję broni biologicznej w Mariupolu (1, 2). Redakcja AFP Factuel opublikowała już artykuł na ten temat.
Pojawiały się różne pisownie nazwiska z literą „r” na końcu lub bez i różne stopnie wojskowe generała. Sprawdziliśmy, że wizerunek na zdjęciach należy do Dowódcy Połączonego Dowództwa Wojsk Lądowych NATO, generała broni Rogera L. Cloutiera. Jego zadaniem jest dowodzenie siłami lądowymi NATO, które przypomnijmy do tej pory nie przystąpiło do wojny na Ukrainie. Tego roku odwiedził on Polskę.
NATO zdementowało informacje o zatrzymaniu Cloutiera na Ukrainie
W rozmowie z agencją AFP 8 kwietnia 2022 r. przedstawiciel Naczelnego Dowództwa Sił Sojuszniczych NATO w Europie (SHAPE), z siedzibą w Belgii, zdementował informacje o zatrzymaniu Cloutiera w Ukrainie przez wojska rosyjskie.
„W sieci krążą pogłoski, że generał broni Roger Cloutier, dowódca Połączonego Dowództwa Wojsk Lądowych NATO, został schwytany w trakcie działań wojskowych na Ukrainie, a konkretnie w Mariupolu” – przyznał rzecznik prasowy SHAPE. „Twierdzenia te są całkowicie fałszywe” – stwierdził. Dodał, że Cloutier ostatni raz odwiedził Ukrainę „w lipcu 2021 roku, kiedy przeprowadzał rozmowy w Kijowie ze sztabem ukraińskim na temat współpracy w celu wzmocnienia partnerstwa NATO z odważnymi i walecznymi siłami zbrojnymi Ukrainy”.
Relacje z pobytu generała w Kijowie można znaleźć na Facebooku.
Ostatnie zdjęcia i posty Cloutiera w sieci
Dysponujemy ponadto śladami aktywności w sieci, które wskazują na to że generał broni Roger L. Cloutier, dowódca Połączonego Dowództwa Wojsk Lądowych NATO nie przebywał w Ukrainie w tym czasie ale uczestniczył w spotkaniach w Izmirze, w Turcji gdzie znajduje się siedziba Dowództwa Połączonego Dowództwa Wojsk Lądowych NATO. Generał opublikował np. 5 kwietnia 2022 roku na swoim koncie LinkedIn relację z wykładu jaki wygłosił podczas spotkania natowskiego w Izmirze. Miało ono miejsce już po tym jak pojawiły się pogłoski o jego rzekomym aresztowaniu w publikacjach w innych językach np. jak w tym tweecie .
Następnego dnia zareagował on na pogłoski o rzekomym zatrzymaniu odpowiadając jednemu z użytkowników (poniżej zrzut ekranu z dyskusji pod wpisem). Roger Cloutier napisał do niego:„te pogłoski są całkowicie fałszywe”.
Zdjęcia generała zrobione w Turcji można również znaleźć w poście z 5 kwietnia 2022 roku opublikowanym na stronie Nato Allied Land Command (z charakterystycznym niebieskim oznaczeniem potwierdzający weryfikację).
Cloutier przewodniczył również uroczystości przyznania nagród „wyróżniających 27 wybitnych żołnierzy i cywilów Połączonego Dowództwa Wojsk Lądowych NATO”, o czym można przeczytać we wpisie opublikowanym 13 kwietnia 2022 roku na jego profilu LinkedIn. Nagranie z ceremonii, która odbyła się w Turcji, zostało również udostępnione na kanale Youtube Dowództwa Sił Lądowych NATO. Wyróżniony oficer armii kanadyjskiej Alexander Landry, również opublikował swoje zdjęcie z generałem Cloutierem 13 kwietnia 2022 r. na swoim profilu LinkedIn.
14 kwietnia 2022 roku gen. Cloutier zamieścił kolejne nagranie. Widać na nim jak wita dowódcę Wielonarodowego Korpusu Południowo-Wschodniego, generała dywizji Dragoşa-Dumitru Iacoba, który przybył do siedziby dowództwa LANDCOMU-u w Izmirze, w Turcji.
Postanowiliśmy wyszukać innych publikacji na temat generała w serwisie rosyjskiej agencji prasowej TASS jednak nie znaleźliśmy żadnej depeszy na jego temat z kwietnia br. Ostatnia wzmianka na jego temat na stronie agencji pochodzi z marca 2021 roku. AFP nie znalazła również wzmianki o Cloutierze na oficjalnym kanale przywódcy czeczeńskiego Ramzana Kadyrowa na Telegramie. Siły Kadyrowa walczą w Mariupolu i to tam miało dojść, według niektórych twierdzeń, do aresztowania amerykańskiego dowódcy. Używając słów kluczy szukaliśmy w różnych wyszukiwarkach publikacji o tym, że jakoby Cloutier „nadzorował i koordynował produkcję broni biologicznej w Mariupolu” –, ale również niczego nie znaleźliśmy na ten temat.
W mediach społecznościowych popularna jest teoria spiskowa o amerykańskich tajnych laboratoriach z bronią biologiczną w Ukrainie, których obecność miała być jednym z prawdziwych powodów ataku Rosji. Jednak teorie te nie znajdują potwierdzenia w faktach, o czym pisały portale fact-checkingowe AFP, the New York Times, the Guardian czy też the Washington.
Kim jest mężczyzna na nagraniu?
Za pomocą odwrotnego wyszukiwania obrazem wyszkaliśmy nagranie z zatrzymania mężczyzny, który, według omawianych przez nas publikacji, ma być wysokiej rangi amerykańskim oficerem Rogerem Cloutierem. Okazało się, że to samo nagranie zostało opublikowane przez kilka rosyjskich mediów (tutaj, tutaj, tutaj, tutaj) w artykułach z 7 kwietnia 2022 r. na temat mężczyzny zatrzymanego w marcu 2022 r. na Krymie przez Federalną Służbę Bezpieczeństwa Rosji za rzekome członkostwo w nielegalnym batalionie, (mężczyzna miał przedstawiać się jako uchodźca.)
Nagranie zostało również opublikowane przez rosyjską państwową agencję informacyjną TASS (tutaj), a także przez rosyjską państwową ogólnokrajową telewizję prowadzoną przez rosyjskie ministerstwo obrony Zvezda (tutaj) w artykułach opisujących to samo zatrzymanie.
Jednak w materiale opublikowanym przez rosyjskie media nie pojawia się, w lewym górnym rogu, wizerunek generała Cloutiera, który, jak się wydaje, został dodany przez użytkowników mediów społecznościowych. Jest za to znak wodny agencji informacyjnej RIA Novosti, ten sam który figuruje w omawianym przez nas nagraniu na Facebooku. AFP znalazła ponadto artykuł RIA Novosti z tym samym nagraniem p.t. „Żołnierz krymskotatarskiego batalionu został zatrzymany na Krymie”.
Jak podają wszystkie źródła medialne – w tym RIA Novosti, TASS i Zvezda – powołując się na służby prasowe FSB Krymu i Sewastopola, rosyjscy funkcjonariusze zatrzymali wówczas na Krymie obywatela Ukrainy, w związku z podejrzeniem o przynależność do nielegalnej formacji zbrojnej Krymsko-Tatarskiego Batalionu Ochotniczego.
Stosunki NATO-Ukraina
NATO zdecydowanie potępiło inwazję, jednak nie włączyło się bezpośrednio w konflikt. Poszczególne państwa członkowskie wysłały jednak indywidualnie sprzęt wojskowy dla armii ukraińskiej.
Stosunki pomiędzy NATO i Ukrainą zostały nawiązane na początku lat 90, kiedy kraj ten uzyskał niepodległość, ale Ukraina nie jest członkiem NATO i nie jest objęta gwarancjami bezpieczeństwa w ramach porozumienia sojuszu – czytamy na stronie internetowej NATO. Dążenie Kijowa do pogłębienia współpracy z NATO i Unią Europejską wielokrotnie wywoływało sprzeciw Moskwy, która postrzega to jako zagrożenie dla swoich interesów.
Pułk Azow i oskażenia Rosji o „nazizm”
Pułk „Azow” którego baza w Mariupolu miała być miejscem aresztowania Cloutiera, stał się obiektem zainteresowania kremlowskiej propagandy, która twierdzi, że Ukrainę należy„zdenazyfikować”.
Batalion Azow (później pułk) został utworzony w 2014 roku przez skrajnie prawicowych aktywistów, którzy posługiwali się symbolami nawiązującymi do nazistowskiej idelogii. Został włączony do Gwardii Narodowej Ukrainy jako samodzielny oddział specjalny. Jednak eksperci twierdzą, że wpływ skrajnie prawicowych grup został wyolbrzymiony przez Moskwę i że pułk został od-ideologizowany. Na Ukrainie istnieje co prawda radykalna skrajna prawica, jednak nigdy nie odniosła znaczącego zwycięstwa wyborczego. Obecny prezydent kraju, Wołodymyr Zeleński, jest żydem.
