Nie, to nagranie nie pokazuje wysadzenia palestyńskiego parlamentu w Gazie

Izraelska armia poinformowała 14 listopada 2023 roku, że zajęła zarządzane przez Hamas budynki instytucji państwowych w Gazie, między innymi budynek parlamentu, budynki rządowe i komendę główną policji. W tym kontekście w sieci pojawiło się nagranie opisywane przez użytkowników jako przedstawiające wysadzenie parlamentu palestyńskiego w Gazie. Budynek ten został rzeczywiście uszkodzony pomiędzy 14 – 15 listopada, co widać na zdjęciach satelitarnych. Jednak budynek pokazany na filmie nie jest palestyńskim parlamentem w Gazie, ale znajduje się ponad 6 kilometrów od niego, w wiosce Juhor ad Dik. 

W sieci, 15 listopada pojawiło się nagranie przedstawiające wysadzenie budynku, który polscy użytkownicy opisywali jako „budynek parlamentu palestyńskiego w Gazie”, a czasem jako „budynek parlamentu Hamasu w Strefie Gazy”,  m.in. na Facebooku, Telegramie oraz na platformie X (dawny Twitter), ta ostatnia publikacja zyskała 45 udostępnień.

To samo nagranie krążyło także w innych językach między innymi po francusku (1, 2 ), angielsku, portugalsku oraz hiszpańsku.  Posty zweryfikowaliśmy wcześniej na naszym blogu po francusku. 

Dzień wcześniej, 14 listopada (zarchiwizowany link), izraelska armia, która od miesiąca prowadzi masową kontrofensywę w Strefie Gazy w odwecie na atak Hamasu na Izrael 7 października 2023 roku, poinformowała, że zajęła „Parlament Hamasu, budynki rządowe i komendę główną policji Hamasu oraz szkołę inżynierską wykorzystywaną do produkcji i rozwoju broni”.

W ataku Hamasu przeprowadzonego ze Strefy Gazy zginęło około 1,2 tys. osób, głównie cywilów, według danych  izraelskich, a 240 zostało wziętych jako zakładnicy. W odwecie Izrael zapowiedział „unicestwienie”  Hamasu, prowadził nieustanne bombardowania palestyńskiego terytorium, aż do zawarcia rozejmu 24 listopada.

Rozejm wynegocjonowany z udziałem między innymi Egiptu i USA, pozwolił na uwolnienie do 29 listopada 60 zakładników izraelskich oraz zwolenienie 180 Palestyńczyków z więzień izraelskich.

Według rządu Hamasu, od początku izraelskiej ofensywy 14 854 Palestyńczyków, w tym 6 150 osób poniżej 18 roku życia, zostało zabitych w wyniku bombardowań.

To niewielkie i przeludnione terytorium, które już od 2007 roku podlega blokadzie lądowej, morskiej i powietrznej Izraela, od 9 października znalazło się pod jego całkowitym oblężeniem.

Według ONZ, około 1,7 miliona z 2,4 miliona Palestyńczyków zostało przesiedlonych w wyniku wojny. Ponad połowa domów w Strefie Gazy została uszkodzona lub zniszczona.

Budynek palestyńskiego parlamentu rzeczywiście zniszczony  

Wymieniony powyżej „Parlament Hamasu to rzeczywiście budynek palestyńskiego parlamentu (po angielsku „Parliament Legislative Council”) w Gazie.

Parlement ten, który powinien znajdować się w Ramallah, na Zachodnim Brzegu, gdzie mają siedzibę władze Autonomii Palestyńskiej, znajduje się od kilku lat w stanie uśpienia, po tym jak został oficjalnie rozwiązany w 2018 roku.

Hamas używał tego budynku od czasu kiedy w 2007 roku przejął kontrolę nad Strefą Gazy i wyparł z niej Autonomię Palestyńską.

Na terytoriach palestyńskich od kilkunastu lat panuje dwuwładza: Hamas rządzi w Strefie Gazy, a Autonomia Palestyńska na Zachodnim Brzegu.

Jak wykazał New York Times, analizując zdjęcia satelitarne po ogłoszeniu przez izraelską armię przejęcia kontroli tej części Gazy, budynek palestyńskiego parlamentu w Strefie Gazy został częściowo zniszczony.

W dniu 16 listopada amerykańska gazeta opublikowała (zarchiwizowany link) zdjęcia satelitarne pokazujące, że budynek parlamentu został częściowo zniszczony dzień lub dwa dni wcześniej, czyli kilka godzin po zajęciu tej części miasta przez siły izraelskie.

„Zdjęcie opublikowane we wtorek pokazuje budynek i przylegający do niego park w stanie nienaruszonym. Zdjęcie zrobione dzień później pokazuje zniszczone budynki, zawalone dachy i gruzowisko wokół budynków. Park został zaorany przez buldożery” – czytamy na stronie internetowego wydania gazety.

Nagranie wysadzanego budynku

Nagranie było również udostępnione w artykule na izraelskiej stronie i24 News i przez izraelskiego dyplomatę Ofira Gendelmana na platformie X z opisem:  „Dzisiaj nasze siły lądowe wysadziły siedzibę Rady Legislacyjnej Hamasu w Strefie Gazy w ramach niszczenia terorystycznego i opresyjnego reżimu Hamasu”.

Niektórzy internauci i serwisy informacyjne (tutaj, tutaj, tutaj, tutaj) publikowali wideo wraz ze zdjęciem izraelskich żołnierzy rozwijających w sali obrad niebiesko-białe flagi Izraela oraz żółto-zielone flagi Pierwszej Brygady Golani. Według izraelskich mediów zdjęcie to (poniżej po prawej) „pokazuje żołnierzy Brygady Golani IDF wewnątrz budynku parlamentu w Gazie po przejęciu kontroli nad tym miejscem”. Dzięki zdjęciom AFP byliśmy w stanie potwierdzić, że była to rzeczywiście sala posiedzeń Rady Legislacyjnej w parlamencie Strefy Gazy.

Zlokalizowaliśmy budynek parlamentu w Gazie

Budynek parlamentu znajduje się przy ulicy Omer El Mokhtar, w Gazie ( zarchiwizowany link). Budynek ma charakterystyczną architekturę, łatwo go rozpoznać po białej kopule.

Tymczasem wysadzony budynek, pokazany w filmie udostępnianym w sieci, nie ma kopuły.

Próbowaliśmy dowiedzieć się czegoś więcej o tym budynku. Zauważyliśmy, że w nagraniu pojawia się znak wodny, który rozszyfrowaliśmy i przetłumaczyliśmy z hebrajskiego. Brzmi „Pilne wiadomości na Telegramie”. Na kanale o tej nazwie na Telegramie znaleźliśmy to samo wideo opublikowane 15 listopada o 14:08 z tym samym stwierdzeniem: „Budynek parlamentu Hamasu, w którym żołnierze Golani robili zdjęcia, został wysadzony”.

Jest to najstarsza wersja wideo jaką udało się odnaleźć AFP. Nagranie jest również dłuższe (trwa 1:28 min) niż większość filmów opublikowanych w mediach społecznościowych, niektóre z nich trwają zaledwie 13 sekund, niektóre opublikowane są w zwolnionym tempie, ze zniekształconym dźwiękiem. W dłuższej wersji z Telegrama słyszymy ludzi w mundurach  mówiących po hebrajsku.

Budynek publiczny w wiosce Juhor ad Dik

Analizując film możemy zidentyfikować szereg elementów budynku i wokół niego, w tym sześć wieżyczek na dachu. Obok budynku widoczne jest drzewo.

Dzięki informacjom w komentarzach zamieszczonych przez użytkowników  (zarchiwizowany link), którzy rozpoznali budynek i miejsce, gdzie film został nakręcony, AFP zlokalizowała jego położenie na Mapach Google. Budynek położony jest w palestyńskiej wiosce rolniczej Juhor ad Dik, w  środkowej części Strefy Gazy. Znajduje się kilkadziesiąt metrów obok szkoły, której boisko sportowe dobrze widać na zdjęciu satelitarnym (zarchiwizowany link).

Funkcja Street View w Mapach Google nie jest dostępna w tej lokalizacji, wyszukaliśmy zatem więcej zdjęć wioski Juhor ad Dik. Na jednym ze zdjęć na Mapach Googlez lipca 2020 r. widać w tle budynek ukazany w udostępnianym filmie (zarchiwizowany link). Powiększając zdjęcie widać sześć tych samych wieżyczek.

Z powodu wojny, AFP nie była w stanie skontaktować się z lokalnymi władzami wioski, aby dowiedzieć się jaką funkcję pełnił budynek, jednak jest rzeczą oczywistą, że nie był to budynek palestyńskiego parlamentu w Gazie, jak błędnie twierdzi się w publikacjach.

Wioska Juhor ad Dik oddalona jest od parlamentu o ponad 6 kilometrów w linii prostej.

Podczas izraelskiej ofensywy w 2009 roku doznała ona rozległych zniszczeń (zarchiwizowany link). Ta rolnicza osada znana jest też z wyścigów konnych (zarchiwizowany link) odbywających się na jej terenach oraz pobliskiego wysypiska śmieci, które paliło się we wrześniu 2023 roku (zarchiwizowany link).

Walki w Juhor ad Dik

To właśnie w pobliżu wioski Juhor ad Dik izraelska armia rozpoczęła pod koniec października operację lądową w Strefie Gazy.

Gazeta New York Times, napisała 28 października (zarchiwizowany link) po przeanalizowaniu nagrania armii izraelskiej z poprzedniego dnia, że „kolumna czołgów” skierowała się „na zachód w kierunku wioski Juhor ad Dik” położonej na południowym wschodzie od miasta Gazy.

„Bombardowane są różne zabudowania, m.in. jak się wydaje, domy i bloki mieszkalne, na linii około jednej mili  [1,6 km, przyp.red.] w Juhor ad Dik. Wioska ta znajduje się na północ od linii ewakuacyjnej, którą Izrael ustanowił 13 października, kiedy to nakazał wszystkim mieszkańcom północnej Gazy ewakuację na południe” –  czytamy w relacji na żywo z wojny między Izraelem a Hamasem.

Amerykański Instytut Studiów nad Wojną Institute for the Study of War (ISW) napisał 30 października „siły izraelskie przeprowadziły operację oczyszczania drogi prowadzącej z Juhor ad Dik do drogi Salah al Din w Strefie Gazy, po czym się wycofały” (zarchiwizowany link).

Według tureckiej agencji prasowej, bojownicy Brygady Al-Qassam, (zarchiwizowany link), zbrojnego skrzydła Hamasu, przeprowadziły atak na izraelską armię w pobliżu Juhor ad Dik, na południowy wschód od miasta Gazy, zabijając sześciu izraelskich żołnierzy.

Konflikt między Hamasem a Izraelem wywołał lawinę dezinformacji w Internecie. Szereg fałszywych treści AFP już obaliła w artykułach po polsku oraz w innych językach, po angielsku, niemiecku.