Pomimo udanych podróży amerykańskich astronautów na Księżyc w latach 1969–1972 oraz dziesięcioleci dokumentowania i badania kosmosu, teoria spiskowa o tym, że nikt nigdy nie wylądował na tym satelicie, wciąż ma się w najlepsze. W publikacjach na Facebooku pojawiła się kompilacja klipów przedstawiających astronautów, z fałszywym przesłaniem, że lądowanie na Księżycu w 1969 roku zostało wymyślone. Jednak to nagranie pokazuje kręcenie filmu „Pierwszy człowiek”, nad którym prace trwały w 2017 roku, oraz materiały archiwalne NASA.
„Pozdrowienia od NASA dla idiotów” – czytamy w publikacji, która została udostępniona 3,1 tys. razy jako relacja na Facebooku 17 września.
„OSZUŚCI!!! A tyle kasy na ten cały szajs idzie…od lat lat okłamują społeczność, te wszystkie loty w kosmos to jedno wielkie łgarstwo!” – pisał ktoś w komentarzach. „NASA, WHO, są stworzone po, to żeby wyłudzać pieniądze od podatników” – pisał kto inny.
Podobne nagranie było także udostępniane w języku słowackim, rumuńskim i angielskim.
Nagranie pasuje do wielu filmów z YouTube’a
Rozpowszechniane na Facebooku wideo rozpoczyna się od trzech różnych scen, które były tworzone na planie filmu „Pierwszy człowiek” z 2018 roku w reżyserii Damiena Chazellego. Następnie ukazane są sceny wzięte z nagrań udostępnionych przez NASA pokazujących misję Apollo 16 w 1972 roku.
Zdjęcia do filmu „Pierwszy Człowiek” miały miejsce w Atlancie w 2017 roku.
Film z Ryanem Goslingiem w roli amerykańskiego astronauty Neila Armstronga zawiera rekonstrukcję lądowania na Księżycu zarejestrowaną w kamieniołomie niedaleko Atlanty.
Armstrong był pierwszym człowiekiem, który postawił stopę na Księżycu w ramach misji Apollo 11 w 1969 roku. NASA szacuje, że pierwsze kroki tego astronauty na Księżycu, kiedy to wypowiedział słynne słowa: „to mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości”, oglądało 650 milionów ludzi.
Film „Pierwszy Człowiek” został oparty na biografii Armstronga napisanej w 2005 roku przez Jamesa R. Hansena.
Sceny zawarte w fałszywych publikacjach porównujemy po kolei z ujęciami, które występują w wyreżyserowanym filmie z 2018 roku i w materiałach pochodzących od NASA
Na ujęciach porównawczych, sceny z fałszywych publikacji umieściliśmy po lewej stronie, a oryginalne po prawej.
Materiał z kanału IMAX
Sceny widoczne na początku filmu wykorzystanego w fałszywych postach pochodzą z kanału IMAX na YouTubie. Kanał promuje zastosowanie technologii IMAX w przemyśle filmowym. Technologia ta została wykorzystana przy kręceniu niektórych ujęć w filmie „Pierwszy człowiek”, co zostało omówione przez twórców w filmie „First Man IMAX® Behind the Frame” (zarchiwizowany link), opublikowanym 11 października 2018 roku.
W pierwszej scenie (czas oryginału: 3:11) aktor przebrany za astronautę stoi na drabinie przymocowanej do modułu księżycowego, a wokół niego przechadza się ekipa filmowa.
Z kolei poniżej (oryginał: 3:42) widzimy dwóch astronautów i członków ekipy filmowej.
Później (oryginał: 3:14) widać aktora w kostiumie astronauty, który stoi na drabinie.
W następnych scenach (oryginał: 2:05) wyraźnie widoczna jest twarz Ryana Goslinga w oryginalnym materiale, ale mniej zauważalna w nagraniu wykorzystanym w fałszywych twierdzeniach.
Następnie aktor wspina się po drabinie (oryginał: 2:25).
Następnie (oryginał: 1:58) kamera przesuwa się, aby pokazać aktora za kosmicznym modułem.
Materiały z YouTube’a
Inne części nagrania rozpowszechnianego w fałszywych postach pochodzą z kanału na YouTubie należącego do magazynu Insider. Wideo o tytule: „How The First-Ever Moon Landing Was Re-Created In ‘First Man‘” (link zarchiwizowany), (tłum. Jak odtworzono pierwsze w historii lądowanie na Księżycu w filmie „Pierwszy człowiek”) zostało opublikowane 11 października 2018 roku. W nagraniu omawiane są kulisy rejestrowania filmu, a konkretnie sposób, w jaki reżyser „wykorzystuje efekty oraz technologię CGI (ang. computer generated images), aby ożywić podróż Neila Armstronga na Księżyc”, jak wspomniano w podpisie filmu.
W następnej sekundzie fałszywego wideo (1:57 w oryginalnym filmie) widzimy dwóch aktorów w kostiumach astronautów stojących przy kosmicznym module.
Następnie (3:06) widzimy moduł z góry.
W następnej scenie (1:00) widać aktora wspinającego się do modułu.
Kanał Hollywood Streams
Pozostałe dwie sceny z nagrania krążącego w mediach społecznościowych pochodzą z kanału YouTube Hollywood Streams, który publikuje filmy i produkcje z Broadwayu. Wideo zatytułowane „First Man Behind The Scenes” (link zarchiwizowany) zostało opublikowane 12 października 2018 roku. W podpisie czytamy: „Ryan Gosling, Claire Foy, Kyle Chandler, Corey Still i reżyser Damien Chazelle zabierają nas za kulisy i w kosmos do swojego filmu «Pierwszy Człowiek»”.
Następnie (3:54 w oryginalnym filmie) widzimy aktora w skafandrze astronauty stojącego przy kosmicznym module.
Następnie (3:49) pojawia się scena z aktorem w skafandrze astronauty, którego widać z tyłu.
Nagrania NASA pokazuje potknięcia astronautów
Następnie w filmie z fałszywych postów pojawiają się fragmenty, w których widać amerykańskich astronautów spacerujących po Księżycu w 1972 roku. Jak wskazali inni weryfikatorzy faktów (np. Factcheck Lab w tym artykule), te fragmenty można znaleźć na stronie NASA. Widać na nich potykających się astronautów.
W pierwszym fragmencie zaczerpniętym z NASA, astronauta próbuje trzy razy wstać po upadku. Nagranie pochodzi z misji Apollo 16 na Księżyc w 1972 roku i można je pobrać pod tym linkiem. W filmie wykorzystanym w fałszywych twierdzeniach oryginalny materiał został przyspieszony.
Nagranie przedstawia Charlesa Duke’a, pilota modułu księżycowego, który wbija sondę w ziemię, aby zbadać grunt – jak dowiadujemy się ze strony NASA (zarchiwizowany link i notatki). Kiedy sonda jest w pełni złożona, ten upada razem z nią. Przy trzeciej próbie udaje mu się stanąć na nogi.
Księżyc ma tylko jedną szóstą siły grawitacji w porównaniu do Ziemi, co sprawia, że astronauci mają problemy z poruszaniem się po jego powierzchni.
Mimo intensywnych miesięcy treningów, astronauci misji Apollo często borykali się z trudnościami podczas noszenia swoich ciężkich, sztywnych i nieporęcznych skafandrów kosmicznych. „W wielu przypadkach noszenie takiego skafandra jest jak pracowanie w nadmiernie napompowanym, sztywnym balonie” – czytamy w artykule Business Insider z 2019 roku, po przeprowadzeniu wywiadu z astronautami, w tym z Charlesem Duke’em, który pilotował moduł lądownika księżycowego Apollo 16.
„Pochylenie się, aby podnieść przedmiot rękawicami, było praktycznie niemożliwe, więc astronauci musieli polegać na innych narzędziach. Musieli również skakać, aby przykucnąć, wykorzystując ruchy związane z lądowaniem, aby skompresować swoje napompowane i sprężyste kombinezony, które utrudniały normalne poruszanie się” – dodano w artykule.
Teorie spiskowe negujące lądowanie na Księżycu rozpowszechniane są na całym świecie
Sześć misji na Księżyc zorganizowała NASA w latach 1969-1972. Pierwsza z nich, Apollo 11, miała miejsce w lipcu 1969 roku. Tylko jedna z misji zakończyła się niepowodzeniem – Apollo 13. Podczas tego lotu doszło do poważnej awarii zasilania i tlenu, co zmusiło astronautów do okrążenia Księżyca bez lądowania. Ostatnią załogą, która dotarła na Księżyc, była załoga Apollo 17 w grudniu 1972 roku.
Eugene Cernan, którego ojciec pochodził ze Słowacji, był częścią tej misji i obecnie jest ostatnim człowiekiem, który chodził po Księżycu.
Od czasu pierwszego lądowania na Księżycu, istnieją wciąż tacy, którzy twierdzą, że to historyczne osiągnięcie było fałszywe.
Miliony ludzi na całym świecie wciąż wierzą, że nikt nigdy nie wylądował na Księżycu, a zdjęcia, które NASA opublikowała w lipcu 1969 roku, zostały zarejestrowane w hollywoodzkim studiu, pisała agencja AFP w 2019 roku z okazji 50. rocznicy pierwszego lądowania na Księżycu (link zarchiwizowany tutaj).
W reakcji na niczym nieuzasadnione teorie spiskowe, AFP obaliła wiele z nich, m.in. twierdzenie, że Buzz Aldrin, przyznał, że lądowanie na Księżycu zostało wymyślone, lub że zdjęcia astronautów trenujących na Ziemi są dowodem na to, że żadne z lądowań na Księżycu nie miało miejsca.
Dodaliśmy komentarze użytkowników w trzecim akapicie.
