Hodowane w laboratoriach mięso z komóek zwierzęcych nie jest obecnie dozwolonew Unii Europejskiej. Mimo to w mediach społecznościowych pojawiły się fałszywe informacje, jakoby pewna firma dostarczała niemieckim restauracjom steki wyprodukowane z komórek zwierzęcych przy użyciu drukarek 3D. Okazuje się, że produkty tej firmy są wytwarzane wyłącznie ze składników roślinnych, co zostało potwierdzone przez eksperta, jak i firmę Redefine Meat.
„Fabryka w Holandii drukuje 3D 500 ton steków miesięcznie. Firma Redefine Meat będzie zaopatrywać niemieckie restauracje w drukowane filety” – czytamy w poście opublikowanym na Facebooku, który od 13 stycznia 2024 roku miał ponad 5,6 tys. udostępnień. „Aby rozpocząć proces drukowania mięsa w drukarce 3D, naukowcy biopsują partię zwierzęcych komórek macierzystych w zależności od pożądanego rodzaju mięsa – wołowiny, wieprzowiny, drobiu, a nawet ryb” – czytamy dalej.
Podobne publikacje były udostępniane w języku węgierskim, słowackim, angielskim i czeskim.
Jak pisała agencja AFP w czerwcu 2023 roku, spożycie mięsa w Niemczech spadło w ciągu ostatnich kilku lat. Niektórzy ludzie zwracają się ku substytutom mięsa (link zarchiwizowany). Bezmięsne produkty zawierają często białko roślinne z soi, grochu lub pszenicy. Czasami tego rodzaju produkty są produkowane przez drukarki 3D.
Mięso laboratoryjne, to coś zupełnie innego: jest ono produkowane przy użyciu komórek zwierzęcych, które można pobrać bez ich zabijania. Druk 3D w takim przypadku może być wykorzystany do nadania formy produktowi.
Jednak wspomniana w poście firma „Redefine Meat” produkuje i sprzedaje mięso pochodzenia roślinnego, a nie mięso z komórek zwierzęcych. Produkcja tego ostatniego nie jest dozwolona w Unii Europejskiej.
Firma potwierdza, że nie produkuje mięsa produkowanego w laboratoriach
Publikacje w sieci powołują się na izraelską firmę „Redefine Meat”, która rzeko,o zaopatruje w mięso wytwarzane z komórek zwierzęcych „110 niemieckich restauracji”.
Na stronie firmy możemy jednak przeczytać, że jej produkty są wytwarzane wyłącznie ze składników roślinnych i nie zawierają składników pochodzenia zwierzęcego. Zostało to również potwierdzone przez „Redefine Meat” 12 lutego 2024 roku. W odpowiedzi na pytanie agencji AFP, firma stwierdziła, że twierdzenie w mediach społecznościowych jest „fałszywe”.
„Redefine Meat” to „firma, która opiera się na produktach pochodzeni roślinnego, nie wykorzystuje ani zwierzęcych komórek, ani składników pochodzenia zwierzęcego” – przekazali jej przedstawiciele agencji AFP. Jej produkty, tzw. „New Meat” są produkowane w holenderskiej fabryce firmy.
W jednym z raportów opublikowanycb w niemieckim magazynie Wirtschaftswoche w styczniu 2023 roku założyciel Redefine Meat, Eshchar Ben-Shitrit, wyjaśnił, że drukarki 3D w jednej z fabryk w Holandii mogą produkować miesięcznie do 500 ton substytutów mięsa wytwarzanych ze składników roślinnych. Liczby w udostępnionych postach najprawdopodobniej można przypisać temu lub podobnemu stwierdzeniu.
Firma przekazała agencji AFP, że jej produkty „są dostępne w 4 tys. restauracji na całym świecie”. W Niemczech jest około 700 placówek gastronomicznych z tymi produktami i można je również nabyć w sklepach. Tego typu produkty są również oferowane w Austrii.
Mięso laboratoryjne wyprodukowane przy użyciu komórek zwierzęcych nie jest jeszcze dozwolone w UE
Ekspertka ds. żywności Annett Reinke z Brandenburskiego Centrum Doradztwa Konsumenckiego przekazała agencji AFP 12 lutego 2024 roku, że „Redefine Meat” jest producentem substytutów mięsa, takich jak burgery czy substytuty kiełbasek, które są sprzedawane w Niemczech głównie w restauracjach – m.in. w Berlinie i Brandenburgii. Lokalizacje te są wymienione w mediach społecznościowych.
Jak wyjaśniła Reinke, produkty te „są wytwarzane ze zwykłych składników roślinnych, takich jak groch, soja, pszenica, ryż czy kokos”.
Z drugiej strony, tak zwane mięso hodowlane lub laboratoryjne, którego „Redefine Meat” nie produkuje, wytwarzane jest przy użyciu komórek zwierzęcych. Zdaniem ekspertki są to wtedy „reprodukcje mięsa, które są tworzone z komórek zwierzęcych i składników odżywczych”.
Jednak mięso wyhodowane z komórek zwierzęcych w laboratorium nie jest obecnie zatwierdzone w UE.
W Unii Europejskiej reprodukcje mięsa wytworzone z komórek zwierzęcych podlegają tzw. rozporządzeniu w sprawie nowej żywności (tutaj w języku polskim). Gdyby ktoś chciał takie produkty sprzedawać, musiałby przed wprowadzeniem ich na rynek przejść kontrolę sanitarną, powiedziała AFP Annette Reinke.
„Zasadniczo hodowle komórek i tkanek mogą pochodzić od zwierząt, roślin, mikroorganizmów, grzybów lub alg. Hodowane mięso i ryby z laboratorium są zatem uważane za nową żywność i muszą przejść przez serię niezbędnych testów i ocen, zanim zostaną dopuszczone do obrotu” – mówi Reinke.
Kiedy składany jest wniosek o zezwolenie, Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) sprawdza, czy nowe produkty są bezpieczne. Mogą one być wprowadzane na rynek wyłącznie po uzyskaniu wyraźnego zezwolenia, a następnie są umieszczane w unijnym wykazie nowej żywności (zarchiwizowane tutaj).
Określone są również warunki spożycia, szczególne wymagania dotyczące etykietowania czy informacje o alergiach. „Tylko nowa żywność, która uzyskała zezwolenie i znajduje się w wykazie, może być wprowadzana na rynek zgodnie z warunkami w nim określonymi. Obecnie dla mięsa laboratoryjnego nie ma takich zezwoleń” – dodała Reinke.
I wskazała, że „mięso laboratoryjne jest dozwolone w Singapurze, choć Izrael też jest w czołówce”.
„Spośród prawie 300 nowych wniosków, które otrzymaliśmy do oceny bezpieczeństwa od czasu wdrożenia rozporządzenia w 2018 roku, nie otrzymaliśmy jeszcze żadnych wniosków dotyczących oceny ryzyka żywności pochodzenia zwierzęcego z hodowli komórkowej” – przekazał agencji AFP Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności 13 lutego 2024 roku.
Wyszukiwanie słów kluczowych również nie przyniosło agencji AFP żadnych rezultatów, jeśli chodzi o doniesienia medialne dotyczące rzekomego zezwolenia Unii Europejskiej na mięso hodowane z komórek.
Artykuły prasowe wskazują jedynie, że zależna od tej firmy spółka rozpoczęła wstępne rozmowy z EFSA na temat hodowli takiego mięsa. EFSA przekazała nam 13 lutego 2024 roku, że nie otrzymała jeszcze oficjalnego wniosku od firmy. „Firma ta może mieć zamiary złożenia takiej dokumentacji, ponieważ poprosiła nas o poradę przed jej zgłoszeniem” – napisali przedstawiciele EFSA.
W listopadzie 2023 roku włoski rząd zakazał produkcji mięsa z hodowli laboratoryjnej (link zarchiwizowany). Węgierski minister rolnictwa ogłosił w styczniu 2024 roku, że tamtejszy rząd planuje pójść za przykładem Włoch (link zarchiwizowany). Mięso komórkowe jest taką nowością, że na razie w Polsce nie ma jeszcze regulacji prawnych dotyczących jego sprzedaży.
Brak informacji o rozpoczęciu produkcji w Niemczech
W niektórych postach znajduje się także informacja, że publiczny niemiecki nadawca „Radio BB” promuje rzekomo otwarcie laboratoryjnej fabryki mięsa w Branderburgii, niedaleko Berlina. Jednak te twierdzenia również są nieprawdziwe.
Zastępca kierownika prywatnej rozgłośni radiowej dla Berlina i Brandenburgii, BB Radio, napisał do AFP 12 lutego 2024 r.: „BB Radio nie publikowało reklam na ten temat”. Nie było również żadnych innych doniesień na ten temat.
Możliwe, że posty odnoszą się w rzeczywistości do lokalnego oddziału niemieckiego nadawcy publicznego o nazwie RBB („Rundfunk Berlin-Brandenburg”), a nie do BB Radia. RBB faktycznie informowało o Redefine Meat w maju 2023 roku, ale wyraźnie przy tym stwierdziło, że produkty tej firmy są wykonane ze składników pochodzenia roślinnego (archiwum).
Rzecznik Ministerstwa Spraw Społecznych, Zdrowia, Integracji i Ochrony Konsumentów Brandenburgii przekazał agencji AFP 13 lutego 2024 roku, że „ministerstwo nie ma wiedzy na temat procesu produkcji Redefine Meat opisanego w poście na Facebooku”. Ministerstwo stwierdziło także, że nie wie nic o podobnych planach innych producentów.
Unia Europejska często staje się przedmiotem dezinformacji, zwłaszcza w kontekście żywności. AFP pisała na ten temat m.in. tutaj.
