Katar jest jednym z największych na świecie eksporterów skroplonego gazu, również na polski rynek. Kilka dni po ataku Hamasu na Izrael, użytkownicy mediów społecznościowych na świecie, w tym polscy, udostępniali krótki film, na którym emir Kataru ma rzekomo zapowiadać wstrzymanie dostaw gazu ziemnego, jeśli Izrael nie przestanie bombardować Strefy Gazy. To jednak nie jest prawdą: w oryginalnym nagraniu, dostępnym w Internecie od ponad sześciu lat, emir Kataru niczego takiego nie powiedział. Urzędnik katarskiego rządu przekazał AFP, że Katar nie zagroził odcięciem eksportu gazu w odpowiedzi na konflikt.
„Władze Kataru grożą stworzeniem światowego niedoboru gazu w ramach wsparcia dla Palestyny” – czytamy w publikacji z 13 października 2023 roku na platformie X (tutaj, dawny Twitter) oraz na Telegramie, do których dołączone było krótkie nagranie. Dalej cytowana jest rzekoma wypowiedź władcy Kataru: „’Jeśli bombardowania Gazy nie ustaną, odetniemy dostawy gazu na świat’ – powiedział Emir Tamim bin Hamad Al Thani.” Ta pierwsza publikacja zyskała ponad 100 udostępnień.
Podobnej treści posty o tym mówiące, że Emir Kataru zapowiedział wstrzymanie dostaw gazu w związku z konfliktem w Strefie Gazy znaleźliśmy na Facebooku (tutaj, tutaj) oraz TikToku. Krążyły również w innych językach w różnych mediach społecznościowych: po angielsku, francusku, portugalsku, koreańsku oraz chińsku.
W nagraniu widzimy obecnie panującego Emira Kataru, szejka Tamima bin Hamada Al Thaniego wygłaszającego oświadczenie.
„Sprawa palestyńska rozpoczęła się jako sprawa ludzi wyrwanych ze swojej ziemi” – mówi on po arabsku.
Na ekranie, po prawej stronie na dole, widoczne jest logo nadającej w języku arabskim telewizji Al Jazeera.
Katar jest jednym z największych na świecie eksporterów gazu ziemnego, zgodnie z danymi US Energy Information Administration z 2021 roku (zarchiwizowany link). Od 2014 roku dostarcza go między innymi do Polski, która od 2018 roku zwiększyła dostawy do ponad 2 mln ton LNG rocznie (zarchiwizowany link).
Konflikt między Izraelem a Hamasem
7 października 2023 roku, Hamas – radykalne palestyńskie ugrupowanie kontrolujące Strefę Gazy – zaatakował Izrael rozpoczynając niszczycielską i krwawą wojnę.
Według źródeł izraelskich, bojownicy w pierwszych dniach ataku zamordowali 1,4 tys. osób, na ogół cywili, rozstrzeliwując ofiary, paląc je żywcem lub zadając im śmiertelne rany. Izrael twierdzi, że w starciach zginęło około 1,5 tys. bojowników Hamasu, nim armia izraelska odzyskała kontrolę nad zaatakowanym obszarem.
Blisko 5,8 tys. Palestyńczyków, głównie cywilów, zginęło w Strefie Gazy w wyniku izraelskich ostrzałów odwetowych, według danych palestyńskiego ministerstwa zdrowia z 24 października. W gruzach legła część Gazy odciętej od wody, żywności i dostaw energii elektrycznej, co zmusiło ponad milion osób do ucieczki z miasta. Od soboty 21 października z pomocą dla mieszkańców strefy docierają pierwsze konwoje humanitarne przez ponownie otwarte przejście w Rafah (zarchiwizowany link) na granicy z Egiptem.
Konflikt wywołał również protesty na Bliskim Wschodzie przeciwko Izraelowi i jego zachodnim sojusznikom (zarchiwizowany link). Emir Kataru 24 października ostro zwrócił się do sojuszników Izraela mówiąc „dość” (zarchiwizowany link).
W Katarze, który jest sojusznikiem Stanów Zjednoczonych w tym regionie i gdzie znajduje się duża amerykańska baza wojskowa, mieści się również biuro Hamasu, które jest jednocześnie główną rezydencją przywódcy tej organizacji na wygnaniu Ismaila Haniyeha.
Katar ma mediować m.in. w sprawie uwolnienia przez Hamas zakładników wziętych 7 października w Izraelu. W poniedziałek 23 października, Hamas uwolnił dwie zakładniczki, obywatelki Izraela spośród blisko 200 przetrzymywanych zakładników, a wcześniej dwie obywatelki USA.
Jednak twierdzenie, że, w nagraniu dołączonym do publikacji, emir Kataru zagroził ograniczeniami dostaw gazu, jest nieprawdziwe.
Nagranie pochodzi z maja 2017 roku
Dziennikarze z francuskojęzycznej redakcji AFP Factuel już wcześniej zweryfikowali to twierdzenie.
Zapisaliśmy kadr z nagrania i zrzut ten wyszukaliśmy przy pomocy technik odwrotnego wyszukiwania obrazem, co doprowadziło do dłuższej wersji filmu z wypowiedzią emira na kanale Al Jazeery na YouTube. Nagranie zostało załadowane ponad sześć lat temu (zarchiwizowany link).
W opisie nagrania czytamy, że zostało ono zarejestrowane podczas 17 Forum w Doha w maju 2017 roku (zarchiwizowany link).
W nagraniu szejk Tamim bin Hamad Al Thani mówi o uchodźcach palestyńskich.
„Kryzys uchodźczy jest wynikiem konfliktów regionalnych, wojen domowych i przesiedleń na tle rasowym, etnicznym, religijnym lub innym. Niektóre z nich sięgają dziesięcioleci wstecz, jak na przykład wysiedlenie palestyńskich uchodźców w 1948 roku w ramach palestyńskiej Nakby, o której aktualnie mowa” – mówi. Nakba oznacza po arabsku katastrofę. Nawiązuje do zdarzeń z 1946 roku, kiedy to w skutek wojny izraelsko-arabskiej 760 tys. Palestyńczyków zmuszonych było opuścić swoje wioski i domy.
Po czym emir wypowiada krótkie zdanie, którego fragment słyszymy w analizowanym przez nas nagraniu dołączonym do wiralowych publikacji: „Można zatem powiedzieć, że kwestia palestyńska rozpoczęła się jako problem ludzi wyrwanych ze swojej ziemi. Co więcej, wśród ostatnich konfliktów i przesiedleń mamy przypadek irackich migrantów, którzy uciekli przed blokadą gospodarczą i wojną” – powiedział wówczas szejk Tamim ben Hamad Al Thani.
AFP nie znalazło żadnych wiarygodnych doniesień mówiących, że al-Thani zagroził odcięciem dostaw gazu. Żadne oświadczenia na ten temat nie zostały zamieszczone na stronach internetowych katarskiego rządu (zarchiwizowany link), ani w serwisach państwowej agencji informacyjnej Kataru (zarchiwizowany link).
Katarski urzędnik potwierdził również w mailu do AFP 16 października 2023 roku, że „jest to kolejny przypadek internetowej dezinformacji przeciwko Katarowi –takie oświadczenie nigdy nie zostało wydane i nigdy nie zostanie wydane. Katar nie upolitycznia swoich dostaw LNG ani żadnych inwestycji gospodarczych”.
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNiG) zapytane przez AFP na temat ewentualnych problemów z dostawami przekazało nam 23 października w emailu, że „dostawy LNG do Polski od Qatargas przebiegają zgodnie z harmonogramem. Najbliższa zaplanowana jest na 26 października. Spółka nie otrzymała żadnych informacji dotyczących ewentualnych zakłóceń w dostawach”.
Od ataku Hamasu na Izrael w październiku 2023 roku, który uważany jest za największą od 50 lat operację zbrojną przeciwko Izraelowi, AFP zweryfikowało wiele fałszywych treści na temat konfliktu (tutaj, tutaj oraz tutaj).
