Ten konwój nie eskortuje ukraińskiego zboża przez Polskę

Zdjęcie konwoju policyjnego było udostępnione w mediach społecznościowych w kwietniu 2023 roku z twierdzeniem, że pokazuje policję, która eskortuje ukraińskie zboże przez Korczową, miejscowość położoną przy granicy z Ukrainą. Nie jest to jednak informacja prawdziwa. Analiza AFP pozwoliła wykazać, że zdjęcie zostało wykonane w 2011 roku w Łodzi i nie ma żadnego związku z transportem ukraińskiego zboża przez Polskę. W ostatnich miesiącach, kwestia zboża ukraińskiego wywołuje niezadowolenie wśród polskich rolników.

Ukraina musiała zacząć eksportować zboże drogą lądową po tym jak tradycyjne dla niej szlaki morskie, przez Morze Czarne, zostały mocno ograniczone w wyniku inwazji Rosji na ten kraj w lutym 2022 roku. Jak twierdzą rolnicy, część zboża pozostała w Polsce i doprowadziła do spadku cen zbóż lokalnych, dużo mniej konkurencyjnych niż produkty ukraińskie.

Aby chronić polskich rolników rząd wprowadził 15 kwietnia zakaz przywozu zbóż z Ukrainy. 18 kwietnia osiągnięto porozumienie w sprawie tranzytu ukraińskich produktów rolnych przez Polskę pod warunkiem że „żadna tona zboża” z Ukrainy nie pozostanie w Polsce. Następnego dnia w sieci pojawiło się zdjęcie z opisem, iż pokazuje eksport ukraińskiego zboża pod eskortą polskiej policji w pobliżu granicy z Ukrainą.

„Korczowa: Pierwsze ciężarówki pełne spleśniałego zboża z Ukrainy nad ranem przekroczyły polską granicę. Od tego momentu transport jest eskortowany przez policyjne radiowozy i helikoptery. W akcji bierze udział ponad 200 polskich funkcjonariuszy, w tym 40 antyterrorystów.” – czytamy w tweecie ze zdjęciem, opublikowanym 19 kwietnia 2023 roku.

To samo zdjęcie z podobną treścią pojawiło się również na Facebooku (tutaj, tutaj).

Wyszukaliśmy zdjęcie w internecie. Okazało się, że zostało ono opublikowane kilkanaście lat wcześniej.  Zrobiono je w centrum Łodzi, mieście oddalonym od Korczowej o około 370 kilometrów.

Ani z Korczowej, ani z 2023 roku

Jedna z pierwszych rzeczy, która wzbudziła u nas wątpliwości, to wielkość pojazdów widocznych na zdjęciu. Zboże zwykle transportowane jest w dużo większych ciężarówkach (o ładowności powyżej 20 ton), niż te pokazane na zdjęciu. Typowe ciężarówki ze zbożem możemy m.in. zobaczyć na zdjęciach z przejścia granicznego Hrebenne  – Rawa Ruska, na granicy ukraińsko-polskiej, zrobione pod koniec kwietnia przez AFP(link archiwalny).

Zdjęcie odszukaliśmy przy pomocy odwrotnego wyszukiwania obrazem. Identyczna fotografia została opublikowana w serwisie informacyjnym na temat  Łodzi i okolic Lodz.naszemiasto.pl jeszcze w lutym 2011 roku. Opublikowała ją również tego samego dnia gazeta expressilustrowany.pl pod tym samym tytułem: „Konwój groźnych przestępców”. Artykuły cytowały Grzegorza Wawryszuka z biura prasowego Komendy Wojewódzkiej Policji w Łodzi, który informował o „więźniarkach (specjalne pojazdy do transportu osadzonych  – przyp. red.) eskortowanych przez policyjne radiowozy na sygnale”.

Dzięki szczegółom w artykule, w którym napisano,  że pojazdy „skręciły w lewo z al. Kościuszki w al. Mickiewicza” bez trudu zlokalizowaliśmy miejsce gdzie zdjęcie zostało zrobione. To potwierdziło nasze przypuszczenia, że nie zostało ono zrobione w Korczowej, ale w Łodzi, czwartym co do wielkości mieście w Polsce.

Na zestawieniu poniżej, ten sam budynek widoczny jest zarówno na udostępnianym w sieci zdjęciu (po lewej) oraz na zrzucie z Google Maps ze skrzyżowania w Łodzi.

Korczowa to wieś licząca zaledwie kilkuset mieszkańców. Jej najwyższym budynkiem jest niewielki kościół. Patrząc na wieś przy użyciu Google Maps nie znajdziemy tam żadnego wielokondygnacyjnego budynku, jaki widoczny jest na analizowanym zdjęciu.

Rolnicy wzburzeni. Zła jakość ukraińskiego zboża?

Wraz z niezadowoleniem i wzburzeniem rolników z powodu sprowadzania zboża z Ukrainy, w mediach społecznościowych pojawiły się zarzuty o jego rzekomo złej jakości. Liczne były twierdzenia, nie poparte dowodami, że np. jest „zarażone robakami” lub „spleśniałe”.

Formułowano również obawy dotyczące bezpieczeństwa żywności, wynikajace z faktu, iż Ukraina nie będąc członkiem Unii Europejskiej, nie musi stosować europejskich zaleceń dotyczących pestycydów i toksyn w zbożach i produktach zbożowych.

Informacje podawane na początku 2023 roku w mediach społecznościowych, iż „zboże techniczne” z Ukrainy, przeznaczone na cele przemysłowe, trafia do konsumpcji dla ludzi, skłoniły polski rząd do publikacji komunikatu, w którym określono tego typu informacje„ fake newsem”. Rząd zapewnił w nim, że „każde zboże wwożone do Polski podlega na granicy kontroli prowadzonej przez odpowiednie służby”.

Polska zezwala na tranzyt, ale zakazuje importu

Pod naciskiem rolników, polski rząd wprowadził 15 kwietnia całkowity zakaz przywózu zboża z Ukrainy i innych towarów, by chronić własnych producentów.  Bułgaria, Węgry, Rumunia i Słowacja postąpiły podobnie.

Po tym jak osiągnięto porozumienie (link zarchiwizowany) pozwalające wznowić tranzyt przez Polskę ukraińskich produktów rolnych, w tym zboża, ale nie zezwalające na jego import, 21 kwietnia(zarchiwizowany link) ruszyły transporty drogowe ze zbożem. Warunkiem porozumienia były gwarancje, iż towar nie pozostanie na polskim rynku.

W celu zabezpieczenia tranzytu przez Polskę, pojazdy z towarem muszą być plombowane elektronicznymi plombami z GPS i nadzorowane przez funkcjonariuszy Krajowej Administracji Skarbowej (KAS)(link zarchiwizowany). Pierwszy zabezpieczany przez KAS transport z Oddziału Celnego w Medyce opuścił przejście graniczne tego samego dnia.

Przepisy zakazujące importu produktów rolnych w tym zbóż, cukru, jaj i innych produktów z Ukrainy mają obowiązywać do 30 czerwca 2023 roku. Kijów skłożył oficjalny protest w sprawie zboża. Polska i UE dostały noty w tej sprawie.

Pierwotnie opublikowane tutaj.