Między końcem stycznia a początkiem lutego francuscy rolnicy masowo protestowali przeciwko wzrostom kosztów produkcji i regulacjom ekologicznym. Długie konwoje ciągników zablokowały główne dojazdowe drogi do kilku francuskich miast, w tym Paryża. W tym kontekście tysiące użytkowników mediów społecznościowych udostępniło nagranie, na którym widać dwa traktory przebijające się przez kordon policji, sugerując, że pokazuje ono niedawne francuskie protesty. Nagranie zostało jednak zarejestrowane w 2015 roku w Brukseli.
W ostatnich tygodniach w wielu krajach europejskich można było zobaczyć sceny przedstawiające rolników blokujących drogi traktorami przy dźwiękach klaksonów i migających świateł. Rolnicy protestowali przeciwko zaostrzeniu unijnych przepisów i domagali się większych rekompensat za straty spowodowane tanim importem z ogarniętej wojną Ukrainy.
Lista roszczeń rolników jest długa. Uważają oni, że nie są już w stanie utrzymać się z pracy na roli. Pod naciskiem rolników, Unia Europejska wycofała się w ciągu ostatnich kilku dni z kilku różnych decyzji m.in. dotyczących ugorowania gruntów (patrz tutaj i tutaj), które stało się punktem zapalnym dla protestujących w całym regionie, czy stosowania pestycydów (patrz tutaj).
W zeszłym tygodniu Polscy rolnicy wysypali na drogę zboże z ukraińskich ciężarówek podczas blokady trzech różnych przejść granicznych, wyrażając tym samym sprzeciw wobec tego, co uważają za nieuczciwą konkurencję ze strony ukraińskich importerów zboża do UE. Czesław Siekierski, minister rolnictwa przeprosił za ten incydent, który zaostrzył napięcie między sojusznikami.
Zdesperowani rolnicy licznie protestowali z powodu warunków pracy, dochodów i polityki środowiskowej, także we Francji w drugiej połowie stycznia 2024 roku. 29 stycznia zablokowali główne autostrady wokół Paryża i zagrozili zablokowaniem stolicy.
Protesty zaczęły się uspokajać 2 lutego 2024 roku, kiedy to premier Francji Gabriel Attal obiecał im dopłaty, złagodzenie przepisów oraz ochronę przed nieuczciwą konkurencją.
W tym kontekście, tysiące internautów zaczęło rozpowszechniać nagranie opublikowane na Facebooku 4 lutego 2024 roku. Widać na nim dwa traktory przedzierające się przez kordon policji. Film był udostępniany wraz z fałszywym przesłaniem, że pokazuje ostatnie protesty rolników we Francji.
„Z francuskimi rolnikami się nie żartuje. Podziwiam odwagę tych farmerów, którzy nie zatrzymują się nawet na książęcych tronach” – czytamy w publikacji, która miała ponad 19 tys. udostępnień.
Wielu użytkowników wierzyło, że nagranie rzeczywiście pochodzi z Francji i zostało nagrane w ostatnim czasie: „Tak właśnie strajkują francuscy rolnicy” – pisali niektórzy. „Gdzie podziały się żółte kamizelki?” – pytał jeden z użytkowników w komentarzach.
Protesty rolników były wielokrotnie tematem wprowadzających w błąd i fałszywych twierdzeń rozpowszechnianych w internecie. Na przykład w niemieckich mediach społecznościowych krążyło wideo z fałszywym przesłaniem, że pokazuje kierowców ciężarówek wspierających protest niemieckich rolników, a w języku polskim udostępniono wygenerowany przez sztuczną inteligencję obraz Wieży Eiffla z twierdzeniem, że jest to prawdziwe zdjęcie protestów rolników.
Nagranie zarejestrowane w Brukseli w 2015 roku
Weryfikowane przez nas nagranie nie jest nowe i też nie jest to pierwszy raz, gdy jest rozpowszechniane wraz z fałszywym twierdzeniem. Krążyło ono już w 2021 roku z przesłaniem, że pokazuje protest francuskich rolników przeciwko paszportom Covid-19. Wtedy tę publikację agencja AFP zweryfikowała w języku angielskim.
Już po wstępnej analizie wideo, uwagę zwraca logo policyjnego pojazdu. Wyszukiwanie informacji zawartych w internecie pokazuje, że czerwone i niebieskie paski na samochodach używane są przez belgijską policję.
Dzięki metodzie odwrotnego wyszukiwania obrazów w Google, udało nam się odnaleźć zrzut ekranu nagrania w artykule opublikowanym przez irlandzki serwis informacyjny TheJournal.ie 7 września 2015 roku.
„Jeszcze dzisiaj o wczesnych godzinach porannych zamieszki były tłumione przez policję armatkami wodnymi, po tym jak podpalono bele siana podczas protestów rolników w Bruskeli” – czytamy częściowo w raporcie.
„W zamieszkach brało udział 6 tys. rolników z wielu krajów Europy, w tym z Irlandii, którzy utrzymywali, że zagrożone są ich źródła utrzymania przez sprzedaż po zaniżonych cenach przez sprzedawców detalicznych” – czytamy dalej.
Wideo zostało opublikowane przez Jacobo de Regoyos – dziennikarza hiszpańskiej stacji radiowej Onda Cero 7 września 2015 roku na platformie X. „Znajomy przekazał to wideo brukselskim korespondentom na okoliczność dzisiejszej demonstracji rolników w stolicy UE” – czytamy w treści wiadomości.
Porównanie detali obu filmów pokazuje, że jest to ta sama scena. Poniżej publikujemy zrzuty ekranu porównujące widoczne we wprowadzającym w błąd poście nagranie na Facebooku (L) i klip opublikowany na portalu X (P).
Ten film został również opublikowany 7 września 2015 roku na kanale hiszpańskiej gazety internetowej elDiario.es na YouTubie (patrz tutaj).
Tego dnia rolnicy tłumnie protestowali w 2015 roku w Brukseli, jak pisała agencja AFP (zarchiwizowany link). Według tamtejszej policji, w protestach wzięło wtedy udział 7 tys. rolników, którzy z powodu spadających cen ich produktów blokowali ulice Brukseli setkami traktorów, gromadząc się przed pilnie strzeżoną siedzibą Unii Europejskiej. Belgijska policja użyła wtedy gazu łazwiącego i armatek wodnych. Tego samego dnia, przedstawiciele Unii Europejskiej ogłosili, że przeznaczą 500 mln euro, z funduszy kryzysowych, by złagodzić napiętą sytuację.
Nagranie z innej perspektywy
W 2022 dziennikarze AFP w Niemczech przeprowadzili odwrotne wyszukiwanie obrazów z użyciem podobnego nagrania zarejestrowanego pod innym kątem. Wideo zostało również opublikowane przez RTBF – publicznego nadawcę dla francuskojęzycznych mieszkańców Belgii 7 września 2015 roku.
Nagranie z Facebooka i wideo RTBF pokazują te same wydarzenia. Na obu filmach widać tuż za przejściem dla pieszych białą tkaninę (oznaczyliśmy ją kolorem żółtym). W tle widać fragment stacji rowerowej (oznaczona kolorem czerwonym). Osoba w białej koszuli (oznaczona kolorem niebieskim) również pojawia się w obu ujęciach.
Korzystając z tych informacji i porównując szczegóły z obu filmów, agencja AFP była w stanie znaleźć dokładną lokalizację nagrania. Wideo zarejestrowano na placu Jean-Rey-Platz w Brukseli, który znajduje się około sześciu minut spacerem od ronda Schumanna, gdzie protestowali w 2015 roku rolnicy.
Podobnie jak w filmie zawartym w poście na Facebooku, na placu widoczne jest przejście dla pieszych (oznaczone kolorem zielonym) oraz sygnalizacja świetlna dla pieszych (oznaczona kolorem fioletowym). Znajduje się tam również stacja rowerowa (zaznaczona na czerwono). Wpisuje się również w to kształt krzewów otaczających to miejsce.
W nagraniu stacji RTBF w lepszej rozdzielczości widać również czerwony w tle budynek, który znajduje się w pobliżu Jean-Rey-Platz. To budynek Jacquesa Delorsa w Brukseli, w którym swoją siedzibę ma między innymi Europejski Komitet Regionów.
Wniosek: Wideo ma prawie dziewięć lat i zostało nagrane w Brukseli w Belgii, a nie we Francji.
