Fałszywe twierdzenia, że Sąd Najwyższy USA nakazał Instytutowi Smithsonian ujawnić tajne dokumenty świadczące o współudziale w niszczeniu gigantycznych ludzkich szkieletów, by „bronić” teorii ewolucji, krążyły wśród polskich internautów z początkiem 2023 roku. Jednak pochodzą one z satyrycznego artykułu z 2014 roku, w którym występują fikcyjne postacie, a dołączone zdjęcie do publikacji w mediach społecznościowych zostało wygenerowane na konkurs Photoshopa w 2012 roku. AFP nie znalazła żadnego orzeczenia wydanego przez Sąd Najwyższy USA w tej kwestii. Antropolodzy, z którymi AFP rozmawiała, potwierdzili, że nie ma wiarygodnych dowodów na istnienie gigantycznych ludzi.
„Smithsonian Institution przyznaje się do zniszczenia tysięcy gigantycznych szkieletów.” – czytamy w publikacji na Telegramie z 31 stycznia 2023 roku. Na zdjęciu dołączonym do posta widać ogromną na wpół zakopaną czaszkę ludzką, obok koparkę i trzy osoby kopiące w ziemi.
„Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych nakazał Smithsonian Institution ujawnienie tajnych dokumentów datowanych na początek XX wieku, dowodzących, że organizacja uczestniczyła w poważnym historycznym tuszowaniu dowodów wskazujących, że gigantyczne szczątki ludzkie w dziesiątkach tysięcy zostały znalezione w całej Ameryce i zniszczone na polecenie wysokich rangą urzędników w celu ochrony obowiązującej wówczas chronologii ewolucji człowieka.” – czytamy dalej w poście.
Podobna publikacja była udostępniana również na Facebooku (tutaj i tutaj) czy na TikToku (tutaj). Krążyła w innych językach m.in. po angielsku. Jeśli chodzi o dołączone zdjęcie, to również nie jest ono nowe: było udostępniane w ostatnich latach na przykład w po arabsku w 2021 roku, a najstarsza publikacja zdjęcia, jaką znaleźliśmy, pochodzi z 2012 roku.
Podobne twierdzenia, ale do których dołączone były inne zdjęcia z gigantycznymi kośćmi krążyły w innych językach na przykład po bośniacku 2019, 2015 czy 2014 roku a także z początkiem tego roku ( tutaj czy tutaj).
Zdjęcie z konkursu Photoshopa w 2012 roku
Zdjęcie wyszukaliśmy przy pomocy odwrotnego wyszukiwania obrazem, które doprowadziło nas do strony designcrowd.com, a dokładnie do organizowanego przez nią konkursu dla grafików o nazwie „Anomalie Archeologiczne 13”. Jak wyjaśniono na stronie „ W tym konkursie możesz stworzyć wymyślone odkrycie archeologiczne, może Atlantydę, 2000-letnią puszkę Coca-Coli lub czaszkę giganta. Bądźcie kreatywni, ziemia kryje wiele tajemnic”.
Na swojej stronie, Design Crowd przestawia się jako „kreatywna platforma internetowa, która pomaga start-upom, firmom i przedsiębiorcom nawiązywać kontakty z projektantami na całym świecie”.
Grafika wykonana przy użycia Photoshopa otrzymała drugą nagrodę, wykonał ją użytkownik o pseudonimie „ufurgger”, opisany na stronie jako designer ze Stanów Zjednoczonych. Autor grafiki otrzymał wiele gratulacji za swoją pracę, które zamieszczono w komentarzach na stronie w czerwcu 2012 roku.
Twierdzenie pochodzi z satyrycznego artykułu z 2014 roku
Wyszukiwanie w Google frazy po angielsku „Smithsonian destroyed giant human skeletons”. Doprowadziło to nas do kilku artykułów fact-checkingowych obalających to samo twierdzenie. Najstarszym z nich jest artykuł z 17 grudnia 2014 roku napisany przez dziennikarzy portalu Snopes, w którym obalone jest, jak się zdaje pierwotne twierdzenie o gigantycznych szkieletach ujęte w formie imitujacej artykuł prasowy. „Artykuł” ten został opublikowany 3 grudnia 2014 roku na stronie World News Daily Report, (nie jest już dostępna w internecie). PolitiFact, organizacja fact-checkingowa Instytutu Poyntera, określiła ją jako „satyryczną stronę internetową z fake newsami”.
W ostrzeżeniu strona informuje, że „bierze wszelką odpowiedzialność za satyryczny charakter swoich artykułów oraz za fikcyjność ich treści”.
„Wszystkie postacie pojawiające się w artykułach na tej stronie – nawet te oparte na prawdziwych osobach – są całkowicie fikcyjne, a wszelkie podobieństwo między nimi a jakimikolwiek innymi osobami, żywymi, martwymi lub nieumarłymi jest wyłącznie cudem” – czytamy w nim.
Mimo że publikacje, uporczywie udostępniane w mediach społecznościowych w ciągu ostatnich lat bez pełnego kontekstu, pochodzą z satyrycznej strony, AFP sprawdziła zawarte w nich tezy i potwierdziła, że są całkowicie bezpodstawne.
Linda St.Thomas, rzeczniczka Instytutu Smithsonian, przekazała w mailu do AFP z 13 marca 2022 roku, że „jest to stara teoria spiskowa” i że Smithsonian wielokrotnie ją już obalał. Amerykański Instytut Smithsona jest największą na świecie siecią muzeów i ośrodków badawczych, powstały jako fundacja w roku 1846 na podstawie testamentu Jamesa Smithsona, brytyjskiego chemika i mineraloga.
„To nie jest prawda” – napisała w mailu odpowiadając na pytanie AFP, czy w twierdzeniu zawartym w omawianych przez nas publikacjach jest jakakolwiek prawda.
Na stronie Sądu Najwyższego USA, w zakładce „case documents” szukaliśmy dokumentów ze słowem „Smithsonian”. Nie znaleźliśmy ich w wykazie spraw rozpatrywanych w 2014 roku (tutaj i tutaj), wyszukaliśmy ich też w monitorze sądowym z 2013 roku i 2014 roku, który zawiera oficjalne protokoły Sądu, publikowane chronologicznie dla każdego dnia, w którym Sąd wydaje postanowienia lub opinie, bądź wygłasza ustne argumenty.
Wreszcie w polu „ wyszukiwanie akt”, które pokazuje informacje o toczących się i rozstrzygniętych sprawach wniesionych do Sądu od 2001 roku, wpisaliśmy hasło „Smithsonian”.
W wynikach wyszukiwania spraw Sądu Najwyższego wstecz do 2001 roku (poniżej) hasło to pojawia się jedynie w pięciu sprawach, ostatnia z nich pod względem chronologicznym pochodzi z 2012 roku, (dotyczy spraw pracowniczych), żadna z nich nie ma związku z twierdzeniem o zniszczeniu gigantycznych ludzkich szkieletów lub tuszowaniu tego typu działań.
Sprawdziliśmy również w wykazie spraw na blogu Sądu Najwyższego, również i tu nie znaleźliśmy niczego, co miało związek z Instytutem Smithsonian.
Antropolodzy: brak dowodów naukowych na istnienie gigantów
AFP zapytała antropologów, czy w twierdzeniu o istnieniu ludzkich gigantów jest element prawdy.
„Nie ma wiarygodnych dowodów naukowych na istnienie jakiejkolwiek populacji olbrzymich ludzi żywych lub martwych” – przekazał AFP 13 marca 2023 roku profesor John Polk, dyrektor antropologii biologii człowieka na Uniwersytecie w Albany (USA) oraz sekretarz Amerykańskiego Towarzystwa Paleoantropologicznego.
„Gdyby istniały jakiekolwiek dowody na istnienie takiej populacji lub grupy osobników, mielibyśmy publikacje naukowe na ten temat, ponieważ od ponad 150 lat jest duże zainteresowanie różnorodnością anatomiczną człowieka” – napisał Polk w mailu do AFP.
Susan Cachel, antropolog i paleontolog z Rutgers University (USA), przekazała AFP, 8 marca, że „myślenie, że ludzkie olbrzymy kiedyś stąpały po ziemi, można przypisać dwóm rzeczom – biblijnym lub folklorystycznym opowieściom o olbrzymach oraz narracji o starożytnych kosmitach.”
„Myślę, że legenda o starożytnych gigantach i kosmitach napędza tę uporczywą narrację o gigantycznych ludzkich kościach. Teoretycy spiskowi twierdzą, że dowody zostały zniszczone, aby wspierać «oficjalną» wersję historii ludzkości” – powiedziała, odnosząc się do teorii ewolucji, kontestowanej przez kreacjonistów.
Antropolog Andy White również zauważa, że fascynacja „gigantami” ma na ogół „podłoże religijne, i trafia do ludzi, którzy chcą udowodnić, że Stary Testament jest prawdziwy, a ewolucja fałszywa” – przekazał w mailu do AFP z 24 marca. „Niektóre rzekome kości olbrzymów znalezione w Europie i Stanach Zjednoczonych okazały się pochodzić od dużych zwierząt, takich jak wieloryby lub wymarłe ssaki, jak mamuty” – dodał.
