Nagrania i doniesienia mediów pokazują w jak entuzjastyczny sposób mieszkańcy Chersonia witali prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego podczas jego pierwszej wizyty w wyzwolonym spod rosyjskiej okupacji mieście. Jednak tysiące użytkowników mediów społecznościowych udostępniało również nagranie z fałszywym przekazem, pokazujące jak część mieszkańców miasta obrzuca prezydenta wyzwiskami. Film z wyzwiskami to jednak przeróbka: do oryginalnego nagrania z prezydentem dodano ścieżkę dźwiękową ze starego filmiku bez związku w wizytą, w którym jakaś osoba wypowiada szereg obelg.
Prezydent Ukrainy przybył z wizytą do wyzwolonego Chersonia 14 listopada aby wesprzeć mieszkańców miasta i podtrzymać morale całego narodu. AFP i inne media, takie jak BBC czy Washington Post, relacjonowały wizytę, pokazując jak mieszkańcy miasta witają prezydenta, dziękują żołnierzom i świętują na ulicach.
Jednak część użytkowników mediów społecznościowych udostępniała również przerobione nagranie, pokazujące jak rzekomo niektóre osoby obrzucają prezydenta Zełenskiego wyzwiskami, wraz z fałszywym przekazem, że mieszkańcy przywitali go w sposób obelżywy. W złej jakości nagraniu widać i słychać przez 9 sekund obelgi w języku rosyjskim padające ze strony osób stojących na balkonie budynku w pobliżu prezydenta: „Spie*****j ped**le” – słyszymy w nagraniu.
Film był udostępniany po polsku,czesku, słowacku i rosyjsku.
Po polsku film był udostępniany od 15 listopada na Facebooku i Twitterze z opisem jak na poniższym zrzucie ekranu.
Zrzut ekranu z Facebooka wykonany przez AFP 18.11.2022 r.Gdzie powstało nagranie?
Z doniesień mediów i oficjalnej strony prezydenta wiemy, że Zełenski pojawił się 14 listopada w wyzwolonym mieście gdzie uczestniczył, na centralnym placu, w uroczystości podniesienia flagi państwowej i odśpiewania hymnu narodowego wraz z żołnierzami i mieszkańcami.
Porównując budynki z nagrań z tej uroczystości ze zdjęciami na Google Maps AFP ustaliła, że prezydent przebywał tego dnia na jednym z centralnych placów miasta, placu Wolności.
Poniżej zestawiliśmy zrzuty ekranu ze zdjęcia Washington Post (po lewej) na którym prezydent stoi przed głównym budynkiem Chersońskiej Obwodowej Administracji Państwowej na placu Wolności wraz z widokiem w tle na czteropiętrowy budynek. Na parterze budynku znajduje się optyk, na co wyraźnie wskazuje szyld sklepu, a na dachu logo banku Nadra. Budynek na zdjęciu pasuje do budynku, który widać na zrzutach ekranu z przerobionego filmu. Identyczne elementy zaznaczyliśmy czerwonymi kółeczkami. Ten sam budynek znajduje się również na nagraniu z konferencji prasowej Zełenskiego udzielonej tego dnia.
Porównanie zdjęcia z Washington Post (po lewej) ze zrzutem ekranu z Facebooka (po prawej) zrobione 21.11.2022 r. przez AFP. Czerwone kółeczka pochodzą od AFP. Plac Wolności możemy obejrzeć na mapach Google’a i Yandex.
Kto stoi na balkonie?
Na początku nagrania BBC, które jest znacznie lepszej jakości niż przerobione nagranie, widać rodzinę stojącą na balkonie mieszkania na pierwszym piętrze budynku, pod którym stoi prezydent Zełenski. Członkowie rodziny rozentuzjazmowani machają w kierunku prezydenta. Poniżej zrzut ekranu rodziny pokazanej na nagraniu BBC (po lewej) oraz ujęcie balkonu (zablurowane) z przerobionego nagrania:
Zrzut ekranu z BBC (po lewej), zrzut ekranu z Facebooka zrobione przez AFP 18.11. 2022 r
To samo krótkie ujęcie sprzed budynku co w mylących publikacjach, w których słychać było wyzwiska, znaleźliśmy w publikacjach na Telegramie i Twitterze opublikowanych dzień wcześniej niż przerobione wideo. Było też na Facebooku. Materiał w tej wersji pokazuje rodzinę na balkonie, która macha z radością do prezydenta stojącego na placu. Nagranie ma inną ścieżkę dźwiękową niż tę, którą słychać w przerobionej wersji.
Krzyczą oni : “Sława Ukrainie” (Chwała Ukrainie), na co prezydent i jego świta odpowiadają “Gierojom sława” (Chwała bohaterom). Następnie słyszymy, jak prezydent pyta “Budiemy poczynać?” (Będziemy zaczynać?” uroczystość).
President #Zelenskyy arrived in liberated #Kherson. pic.twitter.com/PQwe7EyPDy
— NEXTA (@nexta_tv)
November 14, 2022
Skąd pochodzi ścieżka dźwiękowa z wyzwiskami?
Postanowiliśmy wyszukać dodany do nagrania dźwięk. W tym celu wpisaliśmy w wyszukiwarce w serwisie YouTube obraźliwe słowa kluczowe w języku rosyjskim z przerobionego nagrania. Znaleźliśmy m.in. krótkie wideo z tytułem zawierającym te same obraźliwe słowa (Пошёл Нахуй Пидор) oraz dłuższą wersję z 2013 roku. W 0:05 sekundzie słychać jak jakaś osoba wykrzykuje dokładnie te same wyzwiska, które słyszymy w przerobionym nagraniu.
W najświeższych komentarzach pod tym filmem jeden z użytkowników zapytał: „Kto tu jest w tym filmiku po wizycie Zełenskiego w Chersoniu?” – dając do zrozumienia, że zauważył manipulację.
Zrzut ekranu z komentarzy na YouTube 21.11.2022 r.Wyszukaliśmy nagranie w wyszukiwarce Yandex i znaleźliśmy jeszcze starszą publikację zamieszczoną w 2008 roku pod tytułem „Durna Babcia”.
Dziennikarze portalu Konkret-24 również dotarli do popularnego w Rosji nagrania z wulgaryzmami, które dodano do oryginalnego nagrania z wizyty prezydenta w Chersoniu.
