Nie, Szwajcaria nie apeluje do swoich obywateli by donosili na sasiądów nadmiernie ogrzewających mieszkania, ten plakat to fotomontaż

Szwajcaria nie zwróciła się do obywateli, by donosili na swoich sąsiadów, u których w mieszkaniach temperatura przekracza 19 stopni Celsjusza, wbrew temu co głoszą krążące od 10 września 2022 roku publikacje w mediach społecznościowych w różnych językach, również i po polsku. Przekaz ten jest fałszywy. „Konfederacja szwajcarska nie ma nic wspólnego z tymi wiadomościami” – przekazały AFP jej władze. Plakat dołączony do postów na poparcie rzekomego apelu władz o „donosy” to fotomontaż wykonany z darmowych zdjęć stockowych.

„Szwajcaria. Plakat z napisem donieś na sąsiada – zarób 200 franków . Na sąsiada, który ma na termostacie więcej niż 19 stopni” –  czytamy w publikacji udostępnionej na Facebooku 11 września 2022 roku. Podobne publikacje pojawiły się po francusku, hiszpańsku, serbsku, grecku, rumuńsku, bułgarsku a także po niemiecku. Plakat z tym samym opisem był również udostępniany na Twitterze i Telegramie.

 

Plakat wywołał wiele krytycznych komentarzy. „Czyli kolejna teoria z której większość ludzi szydziła około 1-2 lata temu wdrażana jest obecnie w życie” – napisał pod postem użytkownik. „A to nie dotyczy tylko instytucji publicznych?” – pytał inny. 

Posty z plakatem pojawiły się w sieci w czasie, gdy Europa przeżywa poważny kryzys energetyczny w wyniku rosyjskiej napaści na Ukrainę.

Podczas nadzwyczajnego spotkania 9 września 2022 r., w Brukseli ministrowie ds. energii państw Unii Europejskiej (UE) poparli szereg propozycji szefowej Komisji Europejskiej mających złagodzić gwałtownie rosnące ceny energii w Europie, w tym wprowadzenie limitu cenowego na rosyjski gaz.

W związku z tym kilka rządów europejskich wezwało do europejskiej solidarności i oszczędności energetycznej. Wśród nich Szwajcaria, która 31 sierpnia 2022 r. rozpoczęła „kampanię oszczędzania energii”, mającą na celu zachęcenie przedsiębiorstw i gospodarstw domowych do podjęcia nawet drobnych działań w celu uniknięcia niedoborów energetycznych podczas nadchodzącej zimy.

W Szwajcarii trwają konsultacje na temat środków mających na celu ograniczenie a nawet zakaz zużycia energii, które mogłyby zostać wprowadzone w przypadku ewentualnego niedoboru gazu i energii elektrycznej – poinformowały szwajcarskie władze. Grafika dołączona do postów w mediach społecznościowych nie jest jednak częścią kampanii informacyjnej Rady Federalnej, zapewnił AFP 12 września 2022 roku Federalny Departament Gospodarki, Edukacji i Badań (DEFR). W rzeczywistości jest to fotomontaż wykonany na podstawie zdjęcia z internetowej bazy fotografii stockowych.

Fotomontaż 

Zdjęcie plakatu wyszukaliśmy w wyszukiwarce TinEye, które oferuje możliwość odwróconego wyszukiwania obrazem.  Znaleźliśmy je w darmowej bazie zdjęć Adobe Stock. (Poniżej wyniki wyszukiwania).

Aby przekaz wyglądał na oficjalną kampanię informacyjną, do obrazu doklejono logo Konfederacji Szwajcarskiej oraz numer telefonu federalnego departamentu środowiska, transportu, energii i komunikacji (DETEC), a także napis w języku niemieckim: „Twój sąsiad ogrzewa swoje mieszkanie powyżej 19 stopni? Proszę dać nam znać.”  

W prawym dolnym rogu plakatu widnieje ponadto napis, że dla osoby która doniesie na sąsiada z tego typu informację czeka „nagroda w wysokości 200 franków szwajcarskich”, co stanowi około 208 euro.

Brytyjska dziennikarka śledcza Katherine Denkinson w tweecie z 12 września 2022 r. również zauważyła, że zdjęcie plakatu pochodzi z bazy  fotografii  stockowych. Przeprowadzone przez nią wyszukiwanie prowadzi do bazy zdjęć  Freepik. Odbicia światła na plakacie i ścianie pokazują, że mamy do czynienia z tym samym obrazem.

Zdjęcie pustej ramy na nośniku reklamy zewnętrznej wykorzystuje wielu grafików, aby pokazać, jak ich projekt plakatu wyglądałby w rzeczywistości  tutaj , tutaj i tutaj .

AFP poprosiła DETEC o komentarz: „Logo Konfederacji i numer telefonu na zdjęciu zostały wykorzystane w sposób nielegalny. Konfederacja nie stworzyła takich plakatów ani nie wystosowała takiego apelu, jest to ewidentna manipulacja”.

„Fałszywe apele o potępianie postaw sąsiadów, którzy mieliby rzekomo zbytnio ogrzewać swoje mieszkania, krążą od soboty w mediach społecznościowych. Konfederacja nie ma nic wspólnego z tymi wiadomościami i formalnie się od nich dystansuje – napisał  rząd, precyzując, że “zostało wszczęte dochodzenie w sprawie nadużycia”.

Konsultacje na temat środków w razie braku gazu 

Według analizowanych przez nas postów, w Szwajcarii rzekomo „zabronione jest ogrzewanie pomieszczeń w domach prywatnych powyżej 19 stopni”.

W tej kwestii Federalny Departament Spraw Gospodarczych, Edukacji i Badań (DEFR) przekazał agencji AFP 8 września 2022 r., że „w chwili obecnej w Szwajcarii nie występuje niedobór ani energii elektrycznej, ani gazu, dlatego też nie obowiązują żadne ograniczenia, ani zakazy użytkowania. Nie można zatem mówić o naruszeniu takich przepisów. Administracja przygotowuje obecnie środki ograniczające i zakazujące w przypadku poważnych niedoborów.”

W rzeczy samej ten sam resort prowadzi do 22 września 2022 r. konsultacje z poszczególnymi kantonami w sprawie dwóch projektów rozporządzeń, a mianowicie rozporządzenia w sprawie zakazów i ograniczeń w korzystaniu z gazu oraz rozporządzenia w sprawie kontyngentów gazu. 

Pierwsze z nich przewiduje m.in. zakazy używania gazu w niektórych budynkach oraz ograniczenia używania gazu w pomieszczeniach zamkniętych, które nie mogły być ogrzewane powyżej 19°C w przypadku silnego niedoboru.

„Działania te polegają przede wszystkim na obniżeniu temperatury pomieszczeń i ciepłej wody. Początkowo działania te dotyczyłyby głównie miejsc pracy, ale mogłyby zostać rozszerzone również na domy. Ponieważ gospodarstwa domowe zużywają ponad 40% gazu, znaczne zmniejszenie zużycia gazu w Szwajcarii nie jest możliwe bez ich pomocy ” – czytamy na stronie rządowej.

„Oczywiście niezbędne jest konkretne określenie sposobu wprowadzenia ograniczeń i zakazów oraz ich egzekwowania, gdyby miały zostać przyjęte. Ustawa o zaopatrzeniu kraju (LAP), na której miałyby się one opierać, nie przewiduje kar grzywny z tego tytułu. Ściganie naruszeń ustawy byłoby więc bardziej skomplikowane, ale wysokość kar grzywny nie byłaby wyższa niż w przypadku zwykłych mandatów.”

Warto dodać, że maksymalna wysokość grzywny wynosi 300 franków szwajcarskich (około 312 euro).

W przypadku poważnego niedoboru energii elektrycznej lub gazu ziemnego Szwajcaria może nałożyć ograniczenia i zakazy dla użytkowania. Do tej pory tak się jednak nie stało. Ponieważ obecnie zakazów nie ma, nie można ich łamać ani zgłaszać za to sąsiada. W przypadku wprowadzenia ograniczeń podstawą będzie federalna ustawa o zaopatrzeniu gospodarczym kraju (LVG).

Markus Spörndli, zastępca dyrektora ds. komunikacji w Departamencie Spraw Gospodarczych, Edukacji i Nauki (WBF/DEFR) przekazał 14 września AFP, że „ścisła kontrola nie jest ani wykonalna, ani pożądana”. Dodał, że Szwajcaria polega na tym, że jej mieszkańcy będą przestrzegać prawa.

Kampania promująca oszczędzanie energii

Obecnie jedyne działania, jakie podejmowane są przez Konfederację w zw. z kryzysem energetycznym, polegają na zmniejszeniu dostaw gazu ziemnego oraz rozpoczęciu kampanii społecznej promującej drobne odruchy służące oszczędzaniu energii.

Kampania pod hasłem „Energia jest ograniczona. Nie marnujemy jej”, zachęca zarówno firmy jak i gospodarstwa domowe do oszczędzania energii począwszy od czyszczenie kaloryferów po gotowanie potraw pod przykrywką.

„Celem jej jest dotarcie z przekazem do jak najliczniejszej rzeszy odbiorców, aby Szwajcaria nie znalazła się w sytuacji niedoboru” – czytamy na stronie rządowej.

Na specjalnej stronie,  rząd Szwajcarii radzi  firmom, stowarzyszeniom i gospodarstwom domowym, jak można praktycznie oszczędzać energię: „zmniejsz ogrzewanie”, „gotuj pod przykrywką”, „gaś światło”.

Szwajcarii grozi niedobór gazu i energii elektrycznej

Pomimo tego, że Szwajcaria jest jednym z najbogatszych krajów na świecie, strach przed brakiem energii elektrycznej w tym kraju w nadchodzących miesiącach jest namacalny.

Obecnie Szwajcaria pokrywa prawie 95% swojego zapotrzebowania na energię bazując na ropie naftowej, elektryczności, gazie ziemnym i drewnie. Jednak 80% tej energii musi być importowane w takiej czy innej formie, wynika z danych federalnego biura do spr. Zamówień Gospodarczych . 

Latem kraj eksportuje energię elektryczną produkowaną w licznych elektrowniach wodnych.

Zimą jednak sytuacja jest odwrotna: Szwajcaria wówczas importuje energię elektryczną z  elektrowni gazowych w Niemczech, które jednak w tym roku borykają się z ograniczonymi dostawami gazu z Rosji.

Aby w jak największym stopniu uniknąć ogólnoeuropejskiego niedoboru gazu, Szwajcaria ogłosiła 24 sierpnia 2022 r., że poprze dobrowolny cel ograniczenia zapotrzebowania na gaz o 15% w półroczu zimowym w stosunku do średniego zużycia z ostatnich pięciu lat.

„Państwa członkowskie UE postawiły sobie za cel dobrowolne zmniejszenie zapotrzebowania na gaz o 15% w okresie od sierpnia 2022 r. do końca marca 2023 r., aby wspólnie uniknąć sytuacji niedoboru i zapewnić wystarczające dostawy na nadchodzącą zimę” –  czytamy na stronie Rady Federalnej.

O fotomontażu pisały również portal Fakehunter.pl,  Demagog.pl, Fakenews.pl. a także 20min,DPA