W dniach 14-15 września 2022 r. miał miejsce VII Kongres Przywódców Religii Światowych i Tradycyjnych, podczas którego przedstawiciele m.in. m.in. chrześcijaństwa, islamu i judaizmu apelowali o „pokój i dialog między religiami, kulturami oraz cywilizacjami”. Tysiące użytkowników mediów społecznościowych twierdzi jednak, że wydarzenie zakończyło się ustanowieniem rzekomo nowej religii tzw. „chrislamu” jako „oficjalnej religii światowej”. Co prawda w Nigerii istnieje ruch religijny o takiej nazwie, jednak w dokumentach z Kongresu nie ma o nim mowy.
„Wraz z przyjęciem dokumentu przygotowanego przez papieża Franciszka i Mohameda bin Zayeda na VII Światowy Kongres Religii w tym tygodniu, Chrislam jest teraz oficjalną światową religią” – czytamy w publikacji na Telegramie, która miała ponad 3,5 tys. wyświetleń.
Podobne publikacje były także udostępniane na Facebooku i Twitterze.
Zrzut ekranu z Facebooka wykonany 26 września 2022 rokuTwierdzenia pojawiały się także w języku angielskim, francuskim, portugalskim i hiszpańskim.
Pomylone wydarzenia i dokumenty
Publikacje udostępniane w mediach społecznościowych mylą „Dokument o Ludzkim Braterstwie” z VII Kongresem Przywódców Religii Światowych i Tradycyjnych (1, 2). Posty sugerowały, że rzekoma nowa religia o nazwie „chrislam” powstała za sprawą dokumentu o braterstwie ludzi właśnie podczas tego kongresu.
Tymczasem dokument o Ludzkim Braterstwie został podpisany 4 lutego 2019 r. przez Wielkiego Imama Ahmada Al-Tayyeba oraz papieża Franciszka podczas pierwszej wizyty głowy Kościoła na Półwyspie Arabskim.
W dokumencie możemy przeczytać: „W imię Boga i wszystkiego, co do tej pory zostało powiedziane; Al-Azhar al-Sharif i muzułmanie Wschodu i Zachodu, wraz z Kościołem katolickim i katolikami Wschodu i Zachodu, deklarują akceptację kultury dialogu jako drogi; wzajemnej współpracy jako kodeksu postępowania; wzajemnego porozumienia jako metody i standardu”.
Jak ustaliła agencja AFP, już w 2019 r. po podpisaniu tego dokumentu, niektóre publikacje w mediach społecznościowych pisały o rzekomej „światowej religii” – w języku polskim oraz hiszpańskim (1, 2, 3).
W styczniu 2022 r. sędzia Mohamed Abdel Salam, sekretarz generalny Wyższego Komitetu Braterswa Ludzi opublikował artykuł, w którym obalił plotki dotyczące rzekomej religii o nazwie „chrislam”.
„Niektóre strony i media – świata zachodniego i arabskiego – obrały za cel ten szlachetny projekt (Dokument o Ludzkim Braterstwie, przyp. red.), fałszywie twierdząc, że inicjatywa jest próbą połączenia wszystkich wyznań Abrahama i promowania „jednej światowej religii. Niektórzy nawet nazwali nasz projekt „chrislamem” (idiomem łączącym nazwy chrześcijaństwa oraz islamu w sposób oczerniający obie religie).
Chrislam podczas Kongresu Przywódców Religijnych?
Kongres Przywódców Religii Światowych i Tradycyjnych odbywa się co trzy lata. Jego siódma edycja miała miejsce w Kazachstanie w połowie września 2022 roku, gdzie zgromadzili się przedstawiciele islamu, chrześcijaństwa, judaizmu, buddyzmu, shinto, taoizmu oraz innych religii.
Ani na stronie wydarzenia, ani w archiwach poprzednich spotkań, które rozpoczęły się w 2003 r. nie ma żadnej wzmianki o „chrislamie”.
W oficjalnym dokumencie spotkania nie ma również żadnego odniesienia do rzekomej „religii światowej”. Zamiast tego uczestnicy wydarzenia zobowiązali się do pracy „na rzecz pokoju i dialogu między religiami, kulturami i cywilizacjami”. Wspomnieli również, że pluralizm jest „wyrazem Bożej mądrości”, oraz że „jakikolwiek przymus dotyczący konkretnej religii i doktryny religijnej jest nie do przyjęcia”.
Posiedzenie VII Kongresu Przywódców Religii Światowych i Tradycyjnych w Pałacu Pokoju i Pojednania w Kazachstanie 15 września 2022 rokuChrislam w Nigerii
Ruch religijny o nazwie „chrislam” rzeczywiście istnieje – narodził się w latach siedemdziesiątych w Lagos, dawnej stolicy Nigerii i próbuje łączyć elementy głównych tradycji religijnych tego kraju: islamu oraz chrześcijaństwa.
Nie jest jednak popularny. W artykule z 2016 o tytule: „Unity through Diversity: A case study of chrislam in Lagos”, prof. Marloes Janson ze Szkoły Studiów Orientalnych i Afrykańskich Uniwersytetu Londyńskiego wyjaśnia, że chrislam w Nigerii nie jest tak popularny jak na przykład liczne organizacje muzułmańskie czy ruch zielonoświątkowców.
Janson uważa, że chrislam jest bardziej sposobem na życie niż inicjatywą dialogu międzyreligijnego. „Zamiast dialogu międzyreligijnego misją założycieli chrislamu jest łączenie chrześcijańskich i muzułmańskich obrzędów w celu wywołania tzw. wybawienia u swoich wyznawców, wyrażającego się w sukcesie, bogactwie i dobrym zdrowiu.
Profesor Corey Williams holenderskiego Uniwersytetu w Lejdzie, specjalizujący się w antropologii i naukach o chrześcijaństwie, zauważa, że chrislam zawiera w sobie tradycje afrykańskie.
Rytualnie ta fuzja jest fascynująca, wyraża próbę przeciwstawienia się i ponownego odkrycia tradycyjnych granic religijnych przy jednoczesnym dążeniu do zachowania i budowania porozumienia między tradycjami.
