Nagranie przedstawia lądowanie amerykańskiego bombowca B-2 w Wielkiej Brytanii, nie w Polsce

Wideo z lądowania w bazie wojskowej Royal Air Force w Fairford w Wielkiej Brytanii było licznie udostępniane na początku września w publikacjach w polskich mediach społecznościowych wraz z twierdzeniem, że przedstawia ono przylot do Polski amerykańskiego bombowca B – 2 Spirit. Nagranie bombowca, który może przenosić broń nuklearną, posłużyło użytkownikom do sformułowania sugestii, że Polska zostanie wciągnięta w wojnę w Ukrainie. AFP dotarła do publikacji z oryginalnym nagraniem lądowania samolotu w marcu 2020 roku w Fairford i stwierdziła, że oryginalne nagranie zostało obrócone w lustrzanym odbiciu, nim pojawiło się w sieci z fałszywym przekazem.

„Bombowiec strategiczny Northrop B-2 Spirit, który został uchwycony na nagraniu w Polsce na lotnisku w Gdańsku. Ok. 2 mld$ w powietrzu.” –  czytamy w opisie do nagrania opublikowanego na Facebooku 6 września 2022 r.

41-sekundowe nagranie nosi napis:„Takie cudo zawitało w Trójmieście dzisiaj. Koniec świata już blisko” .

Zrzut ekranu z Facebooka wykonany 17 października 2022 r. przez AFP

Użytkownicy  podkreślali, że bombowiec jest zdolny do przenoszenia pocisków jądrowych.

„Najwyraźniej PiS zamierza wciągnąć Polaków jako mięso armatnie w nienaszą wojnę. Muszą sobie uświadomić, że jeśli bombowiec wystartuje z terytorium Polski i uderzy w rosyjską infrastrukturę, to uderzenie odwetowe uderzy w Polskę. A ucierpi przede wszystkim ludność cywilna. Jednak nasz rząd, oczywiście, jest mniej zainteresowany tym faktem, główną rzeczą jest służyć swoim przełożonym z USA” –  napisał użytkownik Facebooka.

W komentarzach internauci wyrażali obawę, że konflikt między Rosją a Ukrainą po inwazji Moskwy na ten kraj 24 lutego 2022 roku może przejść w fazę nuklearną. Prezydent Władimir Putin co jakiś czas ponawia groźby użycia broni jądrowej w Ukrainie, jeśli tylko „integralność terytorialna” Rosji – zostanie zagrożona.

We wrześniu i na początku października ten sam filmik był udostępniany na Telegramie, Twitterze, TikToku i w rosyjskiej sieci społecznościowej VKontakte. Pojawił się w języku angielskim (tu, tu, tu), francusku, po rosyjsku  z podobnym twierdzeniem, że przedstawia on niedawne lądowanie samolotu B 2 w Polsce.

Nagranie z lądowania bombowca B 2 ale na lotnisku RAF Fairford 

Oglądając dokładnie filmik na dużym ekranie i w zwolnionym tempie, można zauważyć pierwsze znaki wskazujące na to, że nagranie nie zostało nakręcone w Polsce w ostatnim czasie i że film został przerobiony. Dziwne jest to że wszystkie osoby widoczne w nagraniu filmują lub robią zdjęcia z lądowania samolotu lewą ręką, drzewa nie mają liści – co nie jest typowe dla okresu późnego lata  – a napis na tablicy na ogrodzeniu lotniska (widoczny w prawym dolnym rogu ) ma odwrócone litery.

Zrzut ekranu z Facebooka, z tabliczką na ogrodzeniu lotniska Fairford w czerowej ramce, wykonany 24 października 2022 roku przez AFP.

Postanowiliśmy wyszukać więcej nagrań w mediach społecznościowych, wpisując w wyszukiwarkach wyrażenie „B 2 landing” (lądowanie po angielsku). Ten sam filmik pojawił się na TikTok w wielu postach (tu i tu) z podpisem, że przedstawia „lądowanie B2 Stealth Bomber w Fairford, UK”.

Podobny opis z odniesieniem do miasta Fairford został dodany do filmu zamieszczonego 12 kwietnia 2020 roku na YouTube:„Spirit of Ohio B2 Stealth Bomber ląduje w Fairford (FFD). Rozmieszczenie w marcu 2020 r”,  a także w opisie do wideo zamieszczonego przez użytkownika Facebooka 26 marca 2020 r. (Zapytaliśmy go, czy to on nakręcił film, ale do chwili publikacji tego artykułu nie otrzymaliśmy odpowiedzi).

Kiedy porówna się oba filmy, można zauważyć, że wiralowe nagranie z fałszywym twierdzeniem zostało odwrócone w lustrzanym odbiciu. Biały samochód nadjeżdża z lewej strony na filmiku zamieszczonym w 2020 roku, i z prawej strony w scenie z 2022 roku, która rzekomo miała zostać nakręcona w Polsce. Jedna z osób filmujących samolot – kobieta z wózkiem dziecięcym w różowych butach – w oryginalnym wideo stoi po lewej stronie, podczas gdy w wiralowym wideo ta sama kobieta stoi po prawej stronie.

Zrzuty ekranu z Facebooka wykonane 24 października 2022 roku przez AFP.

Widać, że biały samochód ma brytyjskie tablice rejestracyjne (żółta ramka poniżej), a kierowca w oryginalnym filmie siedzi po prawej stronie, zgodnie z zasadami ruchu lewostronnego, jaki obowiązuje na Wyspach brytyjskich. W Polsce taka sytuacja nie miałaby miejsca.

Zrzuty ekranu z Facebooka wykonane 24 października 2022 roku przez AFP.

Wyszukaliśmy lokalizację miejsca w którym nakręcono film. Znalezienie lotniska w pobliżu  Fairford nie było zbyt trudne przy użyciu Google Maps. Jest ono widoczne na zdjęciach satelitarnych. Miejsce widokowe dla spottersów samolotowych (osoby pasjonujące się lotnictwem) jest też zaznaczone na mapie.

Zrzuty ekranu z Facebooka (po lewej) i Google Maps wykonane 24 października 2022 roku przez AFP.

Budynki widoczne w filmie i te które zobaczyliśmy dzięki narzędziu Google Street View to, jak widać powyżej, te same zabudowania lotniska RAF Fairford.

Powiększając białą tabliczkę na ogrodzeniu widoczną w Google Maps możemy przeczytać w języku angielskim: „Ministry of Defence: This is a prohibited place within the meaning of the official secrets act …”. W przeciwieństwie do Wielkiej Brytanii, w Polsce oznaczenia na lotniskach wojskowych umieszczone są zazwyczaj na żółtych tabliczkach (niebieskie kółko poniżej), a napisy umieszczone na nich są w 4 językach: polskim, angielskim, niemieckim i rosyjskim, tak jak to można zaobserwować na tabliczce na lotnisku wojskowym w Gdyni, gdzie według analizowanego przez nas filmiku miał wylądować bombowiec.

Zrzuty ekranu z Google Maps wykonane 24 października 2022 roku przez AFP

Postanowiliśmy wyszukać więcej nagrań i zdjęć wykonanych przez spottersów, mogących być relacją z tego samego wydarzenia ( 1, 2, 3, 4)  z marca 2020 roku. Lądowanie samolotu opisały brytyjskie media: The Daily Mail  i GloucestershireLive.  „W ostatni piątek trzy samoloty przyleciały do bazy w Cotswolds z Lajes Field w Portugalii – przeprowadzając po drodze treningi bombowe” – czytamy w artykule.

Ponadto Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych w Europie i amerykańskie Siły powietrzne w Afryce na swojej oficjalnej stronie na Facebooku poinformowały 12 marca 2020, że „zespół zadaniowy bombowców przybył do RAF Fairford, Anglia. «W drodze!!! Grupa #BomberTaskForceEurope składająca się z samolotów bombowych B-2 Spirit #stealth, lotników i sprzętu pomocniczego z 509 Pułku Bombowego i 131 Pułku Bombowego, przybyła z bazy Whiteman Air Force, Missouri, do bazy RAF Fairford, w Anglii w celu przeprowadzenia integracji i szkolenia lotniczego. Samoloty przyleciały z Lajes Field w Portugalii i przeprowadziły treningi bombowe nad wyspą Garvi, U.K. nim wylądowały w RAF Fairford.” – czytamy w poście.

W Polsce wylądował amerykański bombowiec ale inny 

Polscy spotterzy zamieścili w sieci wiele filmów z przylotu do Polski 2 września innego amerykańskiego samolotu: bombowca B-52.

O przylocie samolotu poinformował na Twitterze polski minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak. Wydarzenie to relacjonowały polskie media ( 1, 2, 3, 4) 

Polska przystąpiła do NATO w 1996 roku. Amerykańskie wojska zostały po raz pierwszy rozmieszczone w 2017 roku na terenie Polski, w ramach utworzenia czterech wielonarodowych batalionowych grup bojowych w Estonii, Łotwie, Litwie i Polsce, dowodzonych rotacyjnie przez Wielką Brytanię, Kanadę, Niemcy i Stany Zjednoczone. Przed inwazją Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku, USA zwiększyły swoją obecność wojskową w Polsce, niemal podwajając siły z 4,5 tys. do około 9 tys. żołnierzy. 

Polska stała się również jednym z głównych krajów tranzytowych, przez który dostarczana jest broń dla Ukrainy – drogą lotniczą z wykorzystanien lotniska Rzeszów-Jasionka, położonego na południowym wschodzie kraju 80 km od granicy z Ukrainą, oraz transportem kołowym i kolejowym.

Zapytaliśmy eksperta od broni jądrowej o to, czy lądowanie B2 w Polsce z bronią jądrową miałoby sens z punktu widzenia militarnego dla USA.  „W obecnej sytuacji sprowadzenie broni jądrowej do Polski nie miałoby żadnego sensu militarnego” –  przekazał 24 października agencji AFP Pavel Podvig, ekspert z Instytutu Narodów Zjednoczonych ds. Badań nad Rozbrojeniem (UNIDIR).

„Jeszcze mniejszy sens miałoby użycie do tego samolotu B-2, gdyż ten bombowiec może dotrzeć do każdego celu startując z bazy w Stanach Zjednoczonych” –  dodał.

Polska która od północnego-wschodu graniczy z Obwodem Kaliningradzkim a od wschodu z Białorusią, jest postrzegana jako flankowy kraj o dużym znaczeniu strategicznym. Niektórzy polscy politycy uważają, że przystępując do natowskiego programu Nuclear Sharing, (który przewiduje rozmieszczenie broni nuklearnej na terenie kraju przyjętego do programu) Polska zyska większe gwarancje  bezpieczeństwa. Prezydent Andrzej Duda w wywiadzie dla Gazety Polskiej ujawnił, że rozmawiał w Waszyngtonie o możliwości przystąpienia Polski do tego programu.

Do tej pory przedstawiciele USA i NATO, w publicznych deklaracjach nie wyrażali poparcia dla idei rozmieszczenia broni jądrowej w krajach, które przystąpiły do sojuszu po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991 roku.

Wniosek: Mimo że nie dotarliśmy do autora oryginalnego nagrania z Fairford, możemy stwierdzić z całą pewnością, że wiralowy film nie został nagrany w Polsce, w rejonie Trójmieścia. Przeprowadzona przez AFP geolokalizacja dowodzi, że wideo zostało nagrane podczas lądowania samolotu w bazie wojskowej Royal Air Force w Fairford w Wielkiej Brytanii, z punktu spotterskiego położonego blisko lotniska. Oryginalne nagranie zostało obrócone w lustrzanym odbiciu, nim pojawiło się w sieci z fałszywym przekazem.

Pierwotnie opublikowane tutaj.