Od maja 2023 roku w mediach społecznościowych krąży zdjęcie przedstawiające obywateli Ukrainy, którzy rzekomo świętują „decyzję prezesa PiS” o rozszerzeniu świadczenia Rodzina 500+ do 800 zł. Jednek tego typu posty są nieprawdziwe – jak wynika z naszego śledztwa zdjęcia przedstawiają demonstrację w Odessie osób świętujących wyzwolenie Chersonia od Rosjan w 2022 roku. Fotografie te nie mogą więc mieć nic wspólnego z zapowiedzią PiS dotyczącą świadczenia 500+, która została ogłoszona kilka miesięcy później.
„Zdjęcie przedstawia tysiące Ukraińców, którzy mieszkają na Ukrainie i biorą socjal z Polski wyszło na ulice Kijowa świętować decyzję prezesa PiS podwyższającą 500+ do kwoty 800 zł” – czytamy w poście udostępnionym na Facebooku 15 maja 2023 roku. Do publikacji dołączono zdjęcie, na którym widać demonstrację. Na pierwszym planie stoją dwie młode kobiety wymachujące niebiesko-żółtymi imi flagami.
Zdjęcie wraz z fałszywym przesłaniem było także udostępniane na Twitterze, np. ten tweet udostępniono 74 razy, oraz na kilku kanałach na Telegramie, gdzie miał około 1,4 tys. wyświetleń.
Niektórzy wierzyli przesłaniu udostępnianemu wraz ze zdjęciem i pisali w komentarzach: „Najgorszy rząd pod słońcem finansuje Ukrainę, a Polacy biedę klepią” i „może dlatego właśnie zrewaloryzowano 500+, żeby im pomóc!!! Raczej wątpię, by chodziło im o polskie rodziny!!!!”.
Jednak zdjęcie to nie zostało zrobione w 2023 roku w Kijowie, a w Odessie w listopadzie 2022 roku, zatem nie może być ono związane z zapowiedzią Prawa i Sprawiedliwości 14 maja 2023 roku o podniesieniu kwoty świadczenia 500 plus.
Podobne zdjęcia przedstawiające te same kobiety uczestniczące w demonstracji, agencja AFP była w stanie znaleźć dzięki metodzie odwrotnego wyszukiwania obrazów w Google Images. Zdjęcia udało się odnaleźć na kilku stronach, na przykład tutaj i tutaj. Oba artykuły opublikowano 12 listopada 2022 roku. Pierwsze z nich, opublikowane na stronie „Odessa Online”. W tytule artykułu możemy przeczytać: „Pieśni, łzy i wesele: w Odessie mieszkańcy Chersonia świętują wyzwolenie swojego rodzinnego miasta od rosyjskich okupantów”.
Drugi artykuł, o tytule: „Ukraina pracuje nad ustabilizowaniem sytuacji w Chersoniu po wycofaniu się Rosjan” pokazuje te same kobiety z nieco innej perspektywy. Zdjęcie zostało zrobione przez fotografa agencji AFP i można je zobaczyć tutaj. „Tymczasowo zamieszkujący w Odessie mieszkańcy Chersonia trzymający ukraińskie flagi, świętują wyzwolenie swojego rodzinnego miasta przed Narodowym Akademickim Teatrem Opery i Baletu w Odessie 12 listopada 2022 roku po inwazji Rosji na Ukrainę – czytamy w podpisie do zdjęcia.
Niektóre publikacje, tak jak ten tweet, oprócz zdjęcia z dwiema dziewczynami, zawierały również fotografię przedstawiającą grupę ludzi protestującą na ulicach miasta. Oryginalne zdjęcie udało nam się znaleźć na stronie telewizji CNBC. Okazuje się, że ono również zostało zrobione przez agencję AFP. „Ukraińcy otaczają ukraińskich żołnierzy, świętując wyzwolenie Chersonia 13 listopada 2022 roku w czasie rosyjskiej inwazji na Ukrainę” – czytamy w podpisie do zdjęcia. Fotografię również znaleźliśmy na stronie AFP forum.
Chersoń na południu Ukrainy został wyzwolony 11 listopada 2022 roku po tym, jak Rosja ogłosiła, że wycofała się ze stolicy regionu – jedynej zdobytej przez Moskwę od czasu inwazji rozpoczętej 24 lutego.
Program 500 plus
Program 500 plus, wprowadzony przez rząd w kwietniu 2016 roku, zapewnia rodzinom z dziećmi miesięcznie 500 zł na każde dziecko. Jego celem jest wsparcie polskich rodzin. Na początku dodatek był przekazywany na drugie i każde kolejne dziecko, aż do osiągnięcia przez nie 18 lat. W 2019 roku program rozszerzono równiez na pierwsze dziecko. Nie ma progu dochodowego ani majątkowego dla rodziców kwalifikujących się do tego świadczenia.
Oficjalnie kampania wyborcza w Polsce jeszcze się nie rozpoczęła, jednak PiS ogłosił 14 maja, że kwota programu 500+ (który pomógł partii dojść do władzy w 2015 roku) zostanie zwiększona w przyszłym roku po raz pierwszy. Prawo i Sprawiedliwość chce, by świadczenie było dostępne od stycznia 2024 roku. Projekt nowelizacji ustawy został opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji.
Program 500 plus cieszy się dużym zainteresowaniem i jednocześnie miał pomóc w podniesieniu liczby urodzeń. Jednak wskaźnik ten spada i jest jednym z najniższych w Europie.
Od 2019 roku, po spełnieniu kilku warunków, z programu mogą korzystać także cudzoziemcy, w tym obywatele Ukrainy. Świadczenie 500 plus przysługuje wtedy, gdy rodzic z dzieckiem przebywają w Polsce. Jesienią 2022 roku media informowały, że niektórzy Ukraińcy tracą prawo do tego świadczenia, ponieważ wyjeżdżają z Polski na dłużej niż 30 dni.
