Nagranie, które miało setki tysięcy udostępnień w mediach społecznościowych i które zostało podchwycone przez media na całym świecie, z fałszywym przesłaniem, że pokazuje ono „deszcz robaków”, który spadł w Pekinie, w rzeczywistości zostało nakręcone w północno-wschodniej prowincji Chin Liaoning i pokazuje kwiatostany topoli, które są powszechnym zjawiskiem w tej części kraju.
Zdjęcia i nagranie przedstawiające rzekomy „deszcz robaków” stały się popularne w mediach społecznościowych od początku marca. Nagranie przedstawia zaparkowane na ulicy – rzekomo w Pekinie – samochody, które pokryte są małymi obiektami przypominającymi robaki.
Zdjęcia były udostępniane w różnych językach m.in. w języku angielskim, francuskim i bułgarskim.
Jak udało nam się wyśledzić, jednym z pierwszych użytkowników, który wspomniał o tzw. „deszczu robaków”, było użytkownik konta na Twitterze o nazwie Rio Times. Tweet został opublikowany 8 marca 2023 roku.
Dwa dni później nagranie pojawiło się w artykule na stronie amerykańskiego tabloidu New York Post oraz na platformie India.com.
To samo wideo nadal pojawia się w różnych językach m.in. na YouTubie, Twitterze, Facebooku i w amerykańskiej sieci społecznościowej Gettr.
W Polsce zdjęcia z fałszywym przesłaniem były udostępniane na Facebooku, tutaj, ale również udostępniały je przeróżne media (1, 2, 3), które pomimo wspominania o kwiatach topoli, informują głównie o rzekomym deszczu robaków.
Jak potwierdzają doniesienia wiarygodnych źródeł, takich jak BBC i National Geographic, rzeczywiście istnieje zjawisko przenoszenia miałych zwierząt przez wiatr. Należy jednak zauważyć, że obrazy, które analizujemy, nie wpisują się w tę konkretną kategorię przenoszenia zwierząt przez wiatr.
Wirusowe wideo tak naprawdę przedstawia kwiaty topoli, tzw. kotki, które są kwiatostanami tych drzew. Pełną definicję można przeczytać tutaj: kotka to „kwiatostan podobny do kłosa (…), zwykle zwisający i opadający w całości (wierzby, topole, brzozy, olsze, leszczyny i orzechy mają w postaci kotki przeważnie tylko kwiaty pręcikowe)”.
Kwiaty topoli
Jeśli przyjrzeć się dokładnie tablicom rejestracyjnym zaparkowanych samochodów widocznych na filmie, można zauważyć, że pochodzą one z miasta Shenyang w prowincji Liaoning, na północnym-wschodzie Chin.
Wyszukiwanie słów kluczowych w chińskiej wyszukiwarce o nazwie Baidu poprzez wpisanie widocznych w filmie nazw sklepów wskazuje, że film został nakręcony w Shenyang, na ulicy Wenhua, a nie w Pekinie.
Poniżej publikujemy zrzuty ekranu porównujące obrazy z filmu (z lewej strony) z obrazami znalezionymi dzięki mapom Baidu (z prawej strony).
Agencja AFP skontaktowała się pracownikiem restauracji, o imieniu Zhang, który pracuje w pobliżu miejsca, gdzie nagrano wideo. Zhang potwierdził AFP, że faktycznie na ulicy Wenhua Road znajdują się topole i że co roku, wiosną, zrzucają swoje kwiaty.
„Co roku obserwuję, jak kwiaty topoli spadają na ulicę w Shenyang” – powiedział Zhang agencji AFP 28 marca 2023 roku.
Zhang nawet zrobił zdjęcia topoli i ich kwiatostanów przed restauracją wzdłuż ulicy Wenhua Road. Zdjęcia stanowią jasne dowody na obecność topoli i ich kwiatostanów.
Topole są częścią rodziny wierzbowatych i występują naturalnie na półkuli północnej. Ich kwiaty kwitną w zwisających kotkach, czyli cylindrycznych skupiskach kwiatów, jeszcze przed rozwojem liści, aby ułatwić zapylenie przez wiatr.
Według Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa ONZ, Chiny posiadają „wyjątkowo bogatą” różnorodność drzew z rodziny topolowatych, zwłaszcza w północnych prowincjach kraju.
Biuro Porządku Publicznego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego Chin stwierdziło także 12 marca, że udostępniane w fałszywych postach wideo w rzeczywistości pokazuje kwiaty topoli.
Shi Jun, członek Komitetu Komunikacji Naukowej Chińskiego Towarzystwa Botanicznego, opublikował 12 marca kilka zdjęć podobnych kwiatostanów razem z hasztagiem dotyczącym tego samego nagrania.
Poniżej porównanie zrzutów ekranu: z lewej strony wideo w fałszywych postach, z prawej strony zdjęcia opublikowane przez Shiego.
Lewis J. Feldman, profesor biologii roślin na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, powiedział 4 kwietnia, że według niego “najbardziej prawdopodobne” było to, że wideo w fałszywych postach pokazuje kwiatostany topoli.
