Wyrwane z kontekstu nagranie z 2017 roku pokazujące potężne fale rozbijające się na plaży w Republice Południowej Afryki zostało udostępnione z fałszywym przesłaniem, że pokazuje ono skutki trzęsienia ziemi, które wstrząsnęło Turcją i Syrią 6 lutego 2023 roku, w wyniku którego zginęło tysiące osób. Jednak film nie ma nic wspólnego z niedawnym trzęsieniem ziemi, które według Światowej Organizacji Zdrowia mogło dotknąć nawet 23 mln ludzi.
„Trzęsienie ziemi w Turcji wywołało wysokie fale na morzu, przed którymi próbują uciec wczasowicze w hotelach” – czytamy w publikacji udostępnionej na Facebooku 6 lutego 2023 roku.
Nagranie, które wydaje się być nakręcone z dachu lub wysokiego budynku, pokazuje potężne fale rozbijające się na egzotycznej plaży. Słyszane w filmie osoby wypowiadają się w języku angielskim z akcentem, który brzmi jak południowoafrykański.
Podobne publikacje były również udostępniane w języku ukraińskim, arabskim, hiszpańskim, portugalskim, chińskim, angielskim oraz przez użytkowników z Serbii, Czarnogóry i Bośni.
Te twierdzenia są jednak fałszywe. Nagranie nie pokazuje tsunami po trzęsieniu ziemi z 6 lutego.
Trzęsienie ziemi o magnitudzie 7,8 wstrząsnęło Turcją i północną Syrią we wczesnych godzinach porannych w poniedziałek 6 lutego 2023 roku. Według informacji z 8 lutego, liczba ofiar śmiertelnych przekroczyła 11 tys., a wstrząsy zrujnowały budynki, powodując ogromne szkody materialne. Drgania były odczuwalne nawet w Grenlandii.
Poniedziałkowe trzęsienie ziemi to największy kataklizm jaki do tej pory nawiedził Turcję od 17 sierpnia 1999 roku, kiedy to zginęło 17 tys. osób, a w stolicy tego kraju Stambule liczba ofiar śmiertelnych wyniosła 1000 osób.
Fale w RPA
Dzięki metodzie odwrotnego wyszukiwania, agencja AFP odnalazła na YouTubie film opublikowany 12 marca 2017 roku przez brytyjski tabloid The Sun. W opisie filmu można przeczytać: „Plaża w Durbanie zamknięta z powodu wysokich fal”. Durban to nadmorskie miasto w południowo-wschodniej części RPA. Wideo na YouTubie jest tym samym, które użytkownicy udostępniali na Facebooku.
Nasze kolejne poszukiwania doprowadziły nas do artykułu opublikowanego na afrykańskim portalu streamingowym eNCA 13 marca 2017 roku. W artykule wyjaśniono, że fale były prawdopodobnie spodowodowane cyklonem u wybrzeży Madagaskaru. Z tego też powodu Durban zamknął dostęp do swoich plaż.
W artykule można odnaleźć zestawienie filmów, które były nagrywane z różnych miejsc. Widać na nich potężną falę rozbijającą się o piasek i linię brzegową. Wśród nagrań odnaleźliśmy wiralne wideo obecnie udostępniane w mediach społecznościowych z przesłaniem, że przedstawia trzęsienie ziemi w Turcji w 2023 roku.
Sprawdzając teren przy pomocy Google Maps, agencja AFP zweryfikowała, że film nagrano z balkonu jednego z budynków po drugiej stronie utwardzonego wybrzeża w pobliżu plaży Durban. Podobne szczegóły można dostrzec w filmie udostępnionym na Facebooku oraz na zdjęciach satelitarnych Google Maps.
Widoczne w nagraniu z lewej strony baseny, jak również linia drzew kokosowych wyraźnie są widoczne na zdjęciach satelitarnych Durbanu w Google Maps.
Agencja AFP zweryfikowała także inne twierdzenia związane z trzesięniem ziemi w Turcji w lutym 2023 roku m.in. tutaj i tutaj.
Doniesienia o małym tsunami na Cyprze
Trzęsienie ziemi było silnie odczuwalne również na Cyprze, gdzie ludzie wyszli ze swoich biur oraz domów, gdy nastąpił drugi wstrząs o magnitudzie 7,5 stopnia.
Artykuły wskazywały również, że na cypryjskim wybrzeżu, w Famaguście, odnotowano niewielkie tsunami, które nie spowodowało jednak żadnych szkód.