Ponad tysiąc użytkowników Facebooka udostępniło w połowie kwietnia wideo z eksplodującym statkiem wojennym i twierdzeniem sugerującym, że to rosyjski okręt wojenny. Jednak wideo nie przedstawia rosyjskiego statku i nie ma nic wspólnego z obecną wojną w Ukrainie: to okrojona i zmontowana wersja filmu z 2013 r. Pokazuje jak norweskie siły zbrojne wykorzystują wycofaną z użytku fregatę do ćwiczeń.
Wprowadzające w błąd nagranie z 15 kwietnia przedstawia eksplodujący na środku morza okręt. Film ma ponad 567 tys. wyświetleń.
Wideo opatrzone jest hasłem: „Russkij wojennyj korabl, paszoł na ch** (tłum. Rosyjski statku wojenny. Pie** się, przyp. red.), które stało się słynne za sprawą ukraińskich żołnierzy broniących oddalonej o około 142 km od Odessy Wyspy Węży na Morzu Czarnym.
Wideo było również udostępniane w innych językach. Użytkownicy twierdzili, że przedstawia krążownik Moskwa rosyjskiej marynarki wojennej, który zatonął na Morzu Czarnym 14 kwietnia 2022 r. Według przedstawicieli Ukrainy i Stanów Zjednoczonych eksplozja była spowodowana ukraińskim uderzeniem rakietowym. Zdaniem Kremla – pożar wybuchł z powodu zapalenia się amunicji.
Film nie przedstawia wybuchu rosyjskiego okrętu
Dzięki metodzie wyszukiwania obrazem w Google’u udało nam się odnaleźć film, który został opublikowany na YouTubie przez brytyjską agencję informacyjną „South West News Service” 6 czerwca 2013 r.
Wideo na YouTubie zostało usunięte. Tytuł filmu brzmiał: „Norwegian Navy Test Missile Strike” (tłum. Uderzenie pocisku testowego marynarki norweskiej).
„Norweskie siły zbrojne zwodowały wycofaną z użytku fregatę, aby przeprowadzić ćwiczenia. Następnie wystrzeliły w jej kierunku nowy pocisk «Joint Strike Missile» z precyzyjną dokładnością, powodując potężną eksplozję i poważne uszkodzenia statku” – czytamy w opisie filmu.
Wprowadzające w błąd wideo to fragment dłuższego filmu, który został wykadrowany i odwrócony. Kąt zbliżania się pocisku, kształt początkowej eksplozji i dym oraz eksplodujące odłamki są takie same, ale pokazane w lustrzanym odbiciu.
Poniżej znajduje się zrzut ekranu z porównaniem wprowadzającego w błąd filmu (po lewej) i opublikowanego na YouTubie wideo w 2013 roku (po prawej):
Norweskie ćwiczenia wojskowe były szeroko relacjonowane w czerwcu 2013 r. – m.in. przez amerykańską stację telewizyjną CNN (w materiale zaznaczono, że film został dostarczony przez norweską marynarkę wojenną), Yahoo News i stronę Military.com – przy użyciu tego samego wideo.
Wniosek: wideo użyte w postach na Facebooku to zmontowana przeróbka filmu, który pokazuje ćwiczenia wojskowe norweskiej marynarki. Wideo nie pokazuje zatopienia rosyjskiego okrętu.
