About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
Użytkownik Facebooka zamieścił 11 marca 2025 r. wprowadzającą w błąd grafikę, przedstawiającą zdjęcia trójki dzieci z wadami rozwojowymi kończyn.
Polityk twierdzi, że niedawne publikacje naukowców potwierdzają „teorię spiskową” o szczepionkach na COVID powodujących problemy z sercem. Pomija przy tym ważne fakty: opisywane przez niego skutki uboczne są znane od dawna i występują bardzo rzadko.
„159 krajów przygotowuje się do przejścia na nowy system płatności BRICS” – czytamy w postach na Facebooku zamieszczonych od 16 sierpnia 2024 (tutaj, tutaj, tutaj, tutaj) powołujących się na artykuł z tego samego dnia na stronie internetowej Watcher.Guru.
Posłanka Maria Kurowska stwierdziła, że polski rząd chce przyjęcia euro i będzie to równoznaczne z oddaniem polskiego złota. Sprawdziliśmy, czy ma rację.
Media obiegła informacja, że rząd rozważa podatek od kapliczek, krasnali, grillów i innej małej architektury. Czy to prawda? Sprawdzamy.
Ukraińskie eldorado za pieniądze polskich podatników, Tusk ściągający migrantów z Afryki i Bliskiego Wschodu oraz nieskończone pokłady polskiego węgla – to tylko kilka tematów, w których politycy podczas kampanii wyborczej mijali się z prawdą. Podsumowujemy dominujące fałszywe narracje, które towarzyszyły prezydenckiemu wyścigowi.
Wróciło zdjęcie helikoptera odmrażającego wiatrak. Politycy pytają, czy wiatraki na pewno są „ekologiczne”, skoro i tak trzeba zużywać spaliny i chemikalia do ich odmrażania. Wyjaśniamy – nie trzeba.
Politycy i niektóre portale informowali, że Unia Europejska chce zakazać bawełnianych ubrań. W rzeczywistości nie ma takich planów.
Polityk twierdzi, że niedawne publikacje naukowców potwierdzają „teorię spiskową” o szczepionkach na COVID powodujących problemy z sercem. Pomija przy tym ważne fakty: opisywane przez niego skutki uboczne są znane od dawna i występują bardzo rzadko.
Polityk Konfederacji sugeruje, że Ministerstwo Zdrowia promuje szczepienia przeciwko HPV, nie mając dowodów na ich skuteczności i bezpieczeństwo. W rzeczywistości skuteczność i bezpieczeństwo tych szczepień są dobrze dowiedzione.
Według części polskich polityków odstąpienie od terapii daremnej jest równoznaczne z eutanazją. To nieprawda – eutanazja to przerwanie życia, a odstąpienie od terapii daremnej to ograniczenie działań, które, zamiast zdrowia, mogłyby przynieść tylko dodatkowe cierpienie.
Na początku marca 2025 roku Izrael nałożył blokadę na pomoc humanitarną dla Strefy Gazy, co według ONZ i organizacji pozarządowych doprowadziło do poważnych niedoborów żywności wśród ponad dwóch milionów jej mieszkańców. „W Strefie Gazy rozgrywa się obecnie najgorszy scenariusz, jakim jest głód”, ostrzegli autorzy raportu IPC z 29 lipca 2025 roku, spowodowany wojną, masowymi przesiedleniami ludności i ograniczeniami w dostępie do pomocy humanitarnej. W tym kontekście użytkownicy mediów społecznościowych na świecie, również i w Polsce, publikowali obrazy, z opisem że przedstawiają Egipcjan wrzucających do morza butelki plastikowe wypełnione żywnością w nadziei, że dryfując trafią one do brzegów Gazy. Chociaż takie gesty solidarnościowe rzeczywiście były podejmowane przez Egipcjan, dołączone do postów grafiki nie są prawdziwe, tylko wygenerowane przez sztuczną inteligencję.
Na początku lipca 2025 roku Polska przywróciła kontrole na granicach z Niemcami i Litwą, aby powstrzymać nielegalną migrację w obliczu narastających nastrojów antyimigracyjnych zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Część polskich prawicowych radykałów oskarża władze niemieckie o to, że odsyłają nielegalnych migrantów z Niemiec z powrotem do Polski. W tym kontekście, pod koniec lipca użytkownicy polskich mediów społecznościowych szeroko udostępniali krótki film wraz z twierdzeniem, że pokazuje on „nielegalnych migrantów” wysadzanych przy granicy polsko-niemieckiej z niemieckiego autobusu. Jednak zarówno polska straż graniczna, jak i niemiecki przewoźnik, do którego należy autobus, przekazały AFP, że osoby te były w rzeczywistości grupą turystów podczas jednodniowej wycieczki z Berlina, którzy spędzili w polskim nadmorskim kurorcie kilka godzin, zanim tego samego dnia wrócili do Berlina.
Pod koniec lipca 2025 roku polskie media informowały o możliwym przypadku cholery w Stargardzie, mieście położonym w pobliżu granicy z Niemcami, wzdłuż której prawicowi radykałowie organizują tzw. „patrole obywatelskie” w celu, jak twierdzą, nie wpuszczania migrantów do Polski. Wkrótce po pojawieniu się tej informacji w mediach społecznościowych pojawiły się zdjęcia niemieckich policjantów ubranych w kombinezony ochronne, wraz z fałszywym twierdzeniem, że policjanci przerzucali „nielegalnych uchodźców” do Polski, dodatkowo błędnie łączącym tę scenę z podejrzeniami pojawienia się cholery. W rzeczywistości, jak informowała agencja AFP, obrazy te pochodzą z lutego 2025 roku, kiedy to bezdomny polski obywatel został odwieziony do Polski. Główny Inspektorat Sanitarny w Polsce poinformował AFP, że starsza kobieta podejrzana o zakażenie cholerą w lipcu faktycznie cierpiała na wibriozę, nietoksyczny szczep cholery, a wśród migrantów przybywających do Polski od 2021 roku nie zanotowano żadnych przypadków cholery.
„Mel Gibson:„Mam 3 przyjaciół. Wszyscy troje mieli raka w 4. stadium… i cała trójka… nie ma teraz w ogóle raka…„Co brali…?” Iwermektynę i Fenbendazol” – czytamy w poście zamieszczonym 10 stycznia 2025 roku przez polskiego użytkownika Facebooka wraz z fragmentem rozmowy przeprowadzonej przez Joe Rogana z Melem Gibsonem w podcaście „The Joe Rogan Experience”.
Powodzie wywołane przez niż Borys spowodowały uszkodzenia (m.in. zapory w Stroniu Śląskim) i odcięcie od prądu mieszkańców w Polsce, Austrii, Czechach, na Węgrzech, w Rumunii i na Słowacji (zarchiwizowane linki tutaj, tutaj). Powodzie spowodowały w ciągu tygodnia śmierć ponad dwudziestu osób, kilkanaście osób uznano za zaginione, a tysiące ewakuowano z domów (archiwalny link tutaj).
Przeciwicy zmian klimatu lubią wykorzystywać rzekome dowody zdjęciowe w celu obalenia odkryć naukowych. „A poziom morza rośnie”–, czytamy w ironicznym poście na Facebooku z 3 czerwca 2024 roku, wraz z którym udostępniono trzy zdjęcia tej samej góry znajdującej się na półwyspie z datami „ok. 1880”, „ca. 1910” – i „2020” . Obrazy pokazują, jak zmieniła się linia brzegowa przez pojawienie się nowych zabudowań oraz infrastruktury, podczas gdy nie widać żadnej zmiany poziomu morza. To samo zdjęcie zostało udostępnione z podobnym twierdzeniem tutaj i tutaj.
Rzekomy wniosek o dofinansowanie firmy planującej rozszerzenie działalności o udzielanie chwilówek był żartem. Żartem, który stał się źródłem dezinformacji w gąszczu innych doniesień na temat KPO.
Na początku lipca 2025 roku Polska przywróciła kontrole na granicach z Niemcami i Litwą, aby powstrzymać nielegalną migrację w obliczu narastających nastrojów antyimigracyjnych zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Część polskich prawicowych radykałów oskarża władze niemieckie o to, że odsyłają nielegalnych migrantów z Niemiec z powrotem do Polski. W tym kontekście, pod koniec lipca użytkownicy polskich mediów społecznościowych szeroko udostępniali krótki film wraz z twierdzeniem, że pokazuje on „nielegalnych migrantów” wysadzanych przy granicy polsko-niemieckiej z niemieckiego autobusu. Jednak zarówno polska straż graniczna, jak i niemiecki przewoźnik, do którego należy autobus, przekazały AFP, że osoby te były w rzeczywistości grupą turystów podczas jednodniowej wycieczki z Berlina, którzy spędzili w polskim nadmorskim kurorcie kilka godzin, zanim tego samego dnia wrócili do Berlina.
Pod koniec lipca 2025 roku polskie media informowały o możliwym przypadku cholery w Stargardzie, mieście położonym w pobliżu granicy z Niemcami, wzdłuż której prawicowi radykałowie organizują tzw. „patrole obywatelskie” w celu, jak twierdzą, nie wpuszczania migrantów do Polski. Wkrótce po pojawieniu się tej informacji w mediach społecznościowych pojawiły się zdjęcia niemieckich policjantów ubranych w kombinezony ochronne, wraz z fałszywym twierdzeniem, że policjanci przerzucali „nielegalnych uchodźców” do Polski, dodatkowo błędnie łączącym tę scenę z podejrzeniami pojawienia się cholery. W rzeczywistości, jak informowała agencja AFP, obrazy te pochodzą z lutego 2025 roku, kiedy to bezdomny polski obywatel został odwieziony do Polski. Główny Inspektorat Sanitarny w Polsce poinformował AFP, że starsza kobieta podejrzana o zakażenie cholerą w lipcu faktycznie cierpiała na wibriozę, nietoksyczny szczep cholery, a wśród migrantów przybywających do Polski od 2021 roku nie zanotowano żadnych przypadków cholery.
„Państwowa telewizja Arabii Saudyjskiej Al-Arabija ujawniła, że Zełenski kupił swojej matce apartament w wieżowcu Burdż Chalifa za 3,2 miliona dolarów na urodziny.” – czytamy w poście na Facebooku, zamieszczonym 6 czerwca 2025 roku. Dołączone do posta wideo, w języku arabskim i angielskim, przypomina materiał informacyjny saudyjskiego kanału. Dowiadujemy się z niego, że apartament o powierzchni 2 tys. metrów kwadratowych znajduje się na 11 piętrze wieżowca o wysokości 828 metrów i 163 piętrach, i że ukraiński prezydent kupił go we wrześniu 2024 roku jako prezent na 74. urodziny swojej matki.
„Dziś przed Sądem Apelacyjnym we Wrocławiu zapadł OGROMNIE WAŻNY WYROK DLA POLAKÓW I DLA NASZEJ OJCZYZNY. Sąd ten uznał, że wystarczy 1 osoba, która NIE ŻYCZY SOBIE aby na danym budynku Urzędu Miasta (dowolnym budynku administracji publicznej, np. Urząd Gminy, Urząd Wojewódzki etc.) była inna niż POLSKA FLAGA to TERAZ, KAŻDY Z WAS MA PRAWO BEZ JAKICHKOLWIEK KONSEKWENCJI JĄ ZDJĄĆ” – napisał użytkownik w poście na Facebooku 29 maja 2025 r. Post uzyskał 4 500 udostępnień i setki reakcji.
„Ukraińcy wybierają polskiego prezydenta !! Jak myślicie na kogo głosowali?” – napisał użytkownik Facebooka 19 maja 2025 r. Do posta dołączył jako dowód filmik na którym widać młodą parę opuszczającą lokal wyborczy. Słyszymy, jak kobieta mówi: „Właśnie zagłosowaliśmy na polskiego prezydenta”. Post uzyskał 115 udostępnień i setki reakcji.
Hashtag #Pallywood będącym skrótem od słów „Palestyna” i „Hollywood” pojawia się w treściach internautów, którzy twierdzą, że Palestyńczycy symulują akty przemocy, by wyolbrzymić swoje straty w ludziach.
Nagranie z przylotu amerykańskich żołnierzy do Rumunii w 2022 roku, było udostępniane po ataku Hamasu na Izrael z fałszywym przesłaniem, że pokazuje przybycie amerykańskich żołnierzy do Izraela pod koniec października 2023 roku. W postach znajduje się także informacja, że kraje zachodnie wysyłają w ten rejon swoje oddziały „wojskowe”. Istotnie kilka państw europejskich oraz Australia ogłosiły zwiększoną obecność wojskową we wschodniej części Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie, jednak rządy tych państw podkreśliły, że celem jest pomoc w ewakuacji obywateli lub zapewnienie pomocy humanitarnej dla ludności w Gazie.
W sieci, 15 listopada pojawiło się nagranie przedstawiające wysadzenie budynku, który polscy użytkownicy opisywali jako „budynek parlamentu palestyńskiego w Gazie”, a czasem jako „budynek parlamentu Hamasu w Strefie Gazy”, m.in. na Facebooku, Telegramie oraz na platformie X (dawny Twitter), ta ostatnia publikacja zyskała 45 udostępnień.
