About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
Użytkownik Facebooka zamieścił 11 marca 2025 r. wprowadzającą w błąd grafikę, przedstawiającą zdjęcia trójki dzieci z wadami rozwojowymi kończyn.
Polityk twierdzi, że niedawne publikacje naukowców potwierdzają „teorię spiskową” o szczepionkach na COVID powodujących problemy z sercem. Pomija przy tym ważne fakty: opisywane przez niego skutki uboczne są znane od dawna i występują bardzo rzadko.
„159 krajów przygotowuje się do przejścia na nowy system płatności BRICS” – czytamy w postach na Facebooku zamieszczonych od 16 sierpnia 2024 (tutaj, tutaj, tutaj, tutaj) powołujących się na artykuł z tego samego dnia na stronie internetowej Watcher.Guru.
Posłanka Maria Kurowska stwierdziła, że polski rząd chce przyjęcia euro i będzie to równoznaczne z oddaniem polskiego złota. Sprawdziliśmy, czy ma rację.
Media obiegła informacja, że rząd rozważa podatek od kapliczek, krasnali, grillów i innej małej architektury. Czy to prawda? Sprawdzamy.
Ukraińskie eldorado za pieniądze polskich podatników, Tusk ściągający migrantów z Afryki i Bliskiego Wschodu oraz nieskończone pokłady polskiego węgla – to tylko kilka tematów, w których politycy podczas kampanii wyborczej mijali się z prawdą. Podsumowujemy dominujące fałszywe narracje, które towarzyszyły prezydenckiemu wyścigowi.
Wróciło zdjęcie helikoptera odmrażającego wiatrak. Politycy pytają, czy wiatraki na pewno są „ekologiczne”, skoro i tak trzeba zużywać spaliny i chemikalia do ich odmrażania. Wyjaśniamy – nie trzeba.
Politycy i niektóre portale informowali, że Unia Europejska chce zakazać bawełnianych ubrań. W rzeczywistości nie ma takich planów.
Polityk twierdzi, że niedawne publikacje naukowców potwierdzają „teorię spiskową” o szczepionkach na COVID powodujących problemy z sercem. Pomija przy tym ważne fakty: opisywane przez niego skutki uboczne są znane od dawna i występują bardzo rzadko.
Polityk Konfederacji sugeruje, że Ministerstwo Zdrowia promuje szczepienia przeciwko HPV, nie mając dowodów na ich skuteczności i bezpieczeństwo. W rzeczywistości skuteczność i bezpieczeństwo tych szczepień są dobrze dowiedzione.
Według części polskich polityków odstąpienie od terapii daremnej jest równoznaczne z eutanazją. To nieprawda – eutanazja to przerwanie życia, a odstąpienie od terapii daremnej to ograniczenie działań, które, zamiast zdrowia, mogłyby przynieść tylko dodatkowe cierpienie.
Antyimmigrancka narracja to jeden z częstszych nurtów dezinformacyjnych na świecie. W Polsce, gdzie debata na temat migracji jest obecna, na początku września pojawiło się nagranie, na którym kibice klubu piłkarskiego Hamburg, głośno dopingując swoich piłkarzy przed meczem z rywalami z St Pauli, z nieprawdziwym przesłaniem, że był to antyimigrancki protest w tym mieście w północnych Niemczech. Agencja AFP ustaliła, że nagranie to oraz inne podobne filmy były publikowane przed pierwszym od 14 lat starciem rywali w ramach Niemieckiej Ligi Piłkarskiej, 29 sierpnia 2025 roku.
W polskim internecie rozpowszechnianych jest wiele treści dezinformacyjnych na temat wojny w Ukrainie i przyjeżdżających do Polski Ukraińców. We wrześniu w mediach społecznościowych pojawił się filmik pokazujący ukraińską drużynę koszykówki w drodze na krajowe rozgrywki młodzieżowe w Ukrainie z fałszywym przekazem, że młodzi Ukraińcy uciekają z Ukrainy do Polski. Agencja AFP odnalazła oryginalny film na stronie klubu koszykarskiego w Łozowej, miasta na wschodzie Ukrainy i mogła stwierdzić, że został on nagrany w lipcu 2025 roku, czyli miesiąc przed wprowadzeniem przez ukraiński rząd przepisów zezwalających mężczyznom w wieku od 18 do 22 lat na opuszczanie kraju. Klub koszykarski potwierdził AFP, że sportowcy jechali na rozgrywki krajowe. Po poluzowaniu przez Ukrainę przepisów, polska Straż Graniczna odnotowała znaczny wzrost liczby młodych Ukraińców wjeżdżających do Polski.
Od początku pełnoskalowej rosyjskiej inwazji rosyjskiej na Ukrainę w lutym 2022 roku ukraińscy mężczyźni w wieku 18–60 lat musieli uzyskać specjalne zezwolenie, by móc wyjechać z kraju. Sytuacja zmieniła się 28 sierpnia 2025 roku, kiedy weszły w życie regulacje zezwalające na wyjazd za granicę mężczyznom w wieku od 18 do 22 lat. Tego samego dnia w mediach społecznościowych zaczęło krążyć nagranie, na którym widać kolejkę samochodów z mężczyznami rzekomo jadącymi do Polski. To jednak nieprawda: agencja AFP ustaliła, że film został w rzeczywistości nagrany w Polsce, na drodze prowadzącej do przejścia granicznego w Medyce i pokazuje samochody jadące do Ukrainy. Chociaż prawdą jest, że więcej młodych Ukraińców w wieku 18 -22 lat przyjeżdża do Polski po zmianie regulacji, polska i ukraińska straż graniczna uważają, że liczby w viralowych postach są przesadzone.
„Mel Gibson:„Mam 3 przyjaciół. Wszyscy troje mieli raka w 4. stadium… i cała trójka… nie ma teraz w ogóle raka…„Co brali…?” Iwermektynę i Fenbendazol” – czytamy w poście zamieszczonym 10 stycznia 2025 roku przez polskiego użytkownika Facebooka wraz z fragmentem rozmowy przeprowadzonej przez Joe Rogana z Melem Gibsonem w podcaście „The Joe Rogan Experience”.
Powodzie wywołane przez niż Borys spowodowały uszkodzenia (m.in. zapory w Stroniu Śląskim) i odcięcie od prądu mieszkańców w Polsce, Austrii, Czechach, na Węgrzech, w Rumunii i na Słowacji (zarchiwizowane linki tutaj, tutaj). Powodzie spowodowały w ciągu tygodnia śmierć ponad dwudziestu osób, kilkanaście osób uznano za zaginione, a tysiące ewakuowano z domów (archiwalny link tutaj).
Przeciwicy zmian klimatu lubią wykorzystywać rzekome dowody zdjęciowe w celu obalenia odkryć naukowych. „A poziom morza rośnie”–, czytamy w ironicznym poście na Facebooku z 3 czerwca 2024 roku, wraz z którym udostępniono trzy zdjęcia tej samej góry znajdującej się na półwyspie z datami „ok. 1880”, „ca. 1910” – i „2020” . Obrazy pokazują, jak zmieniła się linia brzegowa przez pojawienie się nowych zabudowań oraz infrastruktury, podczas gdy nie widać żadnej zmiany poziomu morza. To samo zdjęcie zostało udostępnione z podobnym twierdzeniem tutaj i tutaj.
Od początku roku w mediach społecznościowych, głównie na TikToku, pokazywane są w wielu językach, również i po polsku, produkty rzekomo wytwarzane ręcznie i sprzedawane przez starsze osoby borykające się z różnymi trudnościami. Jednak filmy promujące te artykuły zostały sfabrykowane z wykorzystaniem profili innych użytkowników, a historie ludzi całkowicie zmyślone, aby wzbudzić empatię wśród internautów i zwiększyć sprzedaż. W rzeczywistości masowo produkowane artykuły są po bardzo niskich cenach wysyłane z Chin do nieuczciwych sprzedawców, którzy wykorzystują emocje odbiorców dla osiągnięcia zysków.
Dwunastego lipca 2025 roku niewielki meczet w hiszpańskiej miejscowości Piera, obok Barcelony, został zniszczony przez pożar, który według policji był wynikiem podpalenia. W Torre Pacheco, innym miasteczku w południowo-wschodniej Hiszpanii wybuchły anty-migranckie protesty, po tym jak do sieci trafiło nagranie ukazujące jej mieszkańca napadniętego przez trzech młodych mężczyzn pochodzenia północnoafrykańskiego. W tym kontekście internauci w wielu krajach na świecie, również w Polsce, udostępniali nagranie płonącej potężnej kopuły, twierdząc, że przedstawia pożar meczetu w Piera, sugerując niekiedy, że mógł być wznieciony jako akt odwetu na lokalnej społeczności muzułmańskiej. Przeprowadzona przez AFP weryfikacja pozwala jednak stwierdzić, że nagranie nie ma żadnego związku z ostatnimi wydarzeniami w Hiszpanii i powstało w Indonezji w 2022 roku.
Wbrew twierdzeniu posłanki Konfederacji, ministerstwo nie ukrywa rezultatów konsultacji społecznych dotyczących edukacji zdrowotnej. Krytyczne stanowiska są dostępne do wglądu – jest ich wiele, choć nie stanowią większości.
Artykuł Sky News zawierał błąd na temat godziny o której pierwszy rosyjski dron naruszył polską przestrzeń powietrzną. Twórcom teorii spiskowych dało to powód, by twierdzić, że reagujące wiele godzin wcześniej siły NATO brały udział nie w rzeczywistej operacji defensywnej, lecz w inscenizacji.
Polityk połączył fakt naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez obce drony z wypowiedziami przedstawicieli polskich i niemieckich władz na temat ewentualnego wysłania wojsk NATO do Ukrainy. Stworzyło to pole do domysłów, że drony były elementem ukraińskiej prowokacji.
Poseł Konfederacji Korony Polskiej opublikował zdjęcie trumien w których złożono ekshumowane szczątki ofiar Zbrodni Wołyńskiej. Przez brak wyjaśnienia kontekstu zdjęcia stało się ono powodem do tworzenia teorii podważających fakt ekshumacji oraz oskarżających stronę ukraińską o złe intencje.
Hashtag #Pallywood będącym skrótem od słów „Palestyna” i „Hollywood” pojawia się w treściach internautów, którzy twierdzą, że Palestyńczycy symulują akty przemocy, by wyolbrzymić swoje straty w ludziach.
Nagranie z przylotu amerykańskich żołnierzy do Rumunii w 2022 roku, było udostępniane po ataku Hamasu na Izrael z fałszywym przesłaniem, że pokazuje przybycie amerykańskich żołnierzy do Izraela pod koniec października 2023 roku. W postach znajduje się także informacja, że kraje zachodnie wysyłają w ten rejon swoje oddziały „wojskowe”. Istotnie kilka państw europejskich oraz Australia ogłosiły zwiększoną obecność wojskową we wschodniej części Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie, jednak rządy tych państw podkreśliły, że celem jest pomoc w ewakuacji obywateli lub zapewnienie pomocy humanitarnej dla ludności w Gazie.
W sieci, 15 listopada pojawiło się nagranie przedstawiające wysadzenie budynku, który polscy użytkownicy opisywali jako „budynek parlamentu palestyńskiego w Gazie”, a czasem jako „budynek parlamentu Hamasu w Strefie Gazy”, m.in. na Facebooku, Telegramie oraz na platformie X (dawny Twitter), ta ostatnia publikacja zyskała 45 udostępnień.
