About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
Nagranie, w którym grupa nauczycieli wyśpiewuje swój protest song, pojawiło się w polskich mediach społecznościowych pod koniec stycznia z opisem, że odnosi się do nowego rządu premiera Donalda Tuska. „Nauczyciele wściekli na Tuska, że nie dostało 1500 złotych podwyżki? Przecież powinni wiedzieć, że to była przenośnia” – czytamy w opisie postów na TikToku i Facebooku z 20 stycznia 2024 roku, dołączonych do nagrania razem ze zdjęciem Tuska. „Nauczyciele po przemówieniu Tuska na temat braku podwyżek” – czytamy w poście na Instagramie z tym samym wideo i zdjęciem. Post na TikToku miał 3,6 tys. udostępnień i 14,5 tys. reakcji, zaś tweet na platformie X (dawny Twitter) ponad 400 retweetów. [Pisownie postów oryginalne].
Ponad 490 udostępnień na Facebooku miało nagranie z 17 stycznia, na którym widać mężczyznę przemawiającego z mówinicy przypominającą tę z dorocznych spotkań Światowego Forum Ekonomicznego w Davos w Szwajcarii.
W mediach społecznościowych krąży informacja, jakoby prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz “miała przekazać milion złotych na odbudowę muzeum dowódcy UPA Romana Szuchewycza”. Zdjęcie, które przy okazji jest załączane, jest prawdziwe. Jednak sama informacja – nie.
“To koniec z wymianą silników w samochodach!”, “Unia zakaże napraw aut” – alarmowały internauci i portale branżowe. Źródłem informacji ma być unijne rozporządzenie o samochodach wycofanych z eksploatacji. To nieprawdziwy przekaz. Mamy wyjaśnienie Komisji Europejskiej.
„To włoscy rolnicy też zaczeli swoje protesty!” – czytamy w publikacji z 30 lipca 2022 roku, która miała 364 tys. Wyświetleń na Facebooku. Publikacja była udostępniana również na Twitterze, gdzie zyskała 688 polubień i 30 retweetów. Towarzyszy jej nagranie, w którym widać dziesiątki zaparkowanych obok siebie traktorów, które trąbią i błyskają światłami. W filmie można również wyraźnie zauważyć włoską flagę.
„W Holandii do protestów farmerów przyłączyli się strażacy… ” – czytamy w opisie do filmu opublikowanego 12 lipca 2022 r. w poście na Facebooku. Nagranie udostępnione na Telegramie miało 2,7 tys. wejść. Widać w nim wozy strażackie i stojących na nich strażaków. Słychać syreny alarmowe.
„Więc tak wygląda Glastonbury po. Dumny tłum ludzi, którzy przywitali Gretę, bojowniczą dziewczynkę, która na scenie opiewała ratowanie planety (…). Tak wygląda ratowanie planety. Miłego sprzątania” – czytamy w publikacji z 27 czerwca, która miała 1 tys. udostępnień.
Światowa Organizacja Zdrowia zmieniła rzekomo nazwę małpiej ospy i to ma dowodzić, że epidemia tej choroby jest spiskiem. Ten fałszywy przekaz rozpowszechniany jest w polskim internecie i mediach społecznościowych. Wyjaśniamy, co naprawdę zmieniła WHO.
„Jak przeżyć zawał serca, gdy jesteście sami” – czytamy w publikacji udostępnionej 16 sierpnia 2022 roku na Facebooku. Z treści posta możemy się dowiedzieć, co rzekomo należy robić, gdy doznajemy zawału serca. „Można sobie pomóc poprzez oddech i kaszel, które powinny się powtarzać bez przerwy co dwie sekundy, dopóki nie dotrze pomóc” – czytamy dalej. Publikacja zaleca, by kaszel był „głęboki, energiczny i powtarzający się”. Ma to pomóc dostarczyć tlen do płuc i „podtrzymać cyrkulację krwi”.
Tysiące odtworzeń w mediach społecznościowych ma wideo, na którym rzekomo widać, co się dzieje w organizmie człowieka po przyjęciu szczepionki na COVID-19: że na znajdujący się w niej grafen działają fale 5G. Tylko że nagranie nie pokazuje ani cząsteczek grafenu, ani działania 5G, a samej obecności grafenu w szczepionkach do dziś nie udowodniono.
„Zełenski kupił dom należący do Josepha Goebbelsa” – czytamy w publikacjach udostępnionych na Facebooku i Telegramie, które były rozsyłane przez internautów od końca grudnia 2023 roku. Treści były również rozpowszechniane na platformie X i często towarzyszyły im zdjęcia willi.
Posty w języku polskim, takie jak ten na platformie X (dawny Twitter) z 4 grudnia 2023 r., udostępniają zdjęcie dokumentu o nazwie „US Certificate of Naturalization” (amerykański certyfikat naturalizacji). W podobnym poście na Facebooku czytamy: „Zełenski przygotowuje plan ucieczki do Stanów Zjednoczonych: pracownik amerykańskich służb specjalnych ujawnił w Internecie informację o przygotowaniu schronienia dla prezydenta Ukrainy”.
Od 30 listopada 2023 roku polscy użytkownicy Facebooka pisali, że prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski „sprzedaje Sorosowi żyzne ukraińskie ziemie w celu utylizacji toksycznych odpadów” w ramach umowy rzekomo wynegocjowanej przez Alexandra Sorosa, syna George Sorosa, i szefa gabinetu prezydenta Ukrainy. W poście na Telegramie czytamy „o przekazaniu ukraińskich czarnoziemów zachodnim firmom – Dow Chemical, DuPont, Vitol i BASF – do składowania niebezpiecznych odpadów”. Publikacje powoływały się na rzekome „śledztwo dziennikarskie” opublikowane w formie wideo 28 listopada 2023 roku na koncie platformy X (dawny Twitter) użytkownika podającego się za francuskiego dziennikarza freelancera o imieniu „Jules Vincent”. Niektórzy użytkownicy (tutaj) dołączali do postów dokumenty pokazane w filmie Vincenta jako dowód transakcji. Niektóre posty powielały też twierdzenia Jules’a Vincenta, że sprzedawane światu ukraińskie „produkty, po skażeniu toksynami, będą powodować raka i zaburzenia równowagi hormonalnej” u ludzi.
„Potężne trzęsienie ziemi w Maroku. Zabija ponad 600 osób i uszkadza budynki historyczne w Marrakeszu” – czytamy w publikacji udostępnionej na Telegramie, która miała 4.7 tys. wyświetleń. Wideo było także udostępniane na Facebooku oraz platformie X (dawniej Twitter), również w języku francuskim i angielskim.
Według przekazu rozpowszechnianego w sierpniu internecie uchodźca z Ukrainy zorganizował performance polegający na zostawianiu surowego mięsa w skrytkach warszawskich banków. O sprawie miała informować agencja Reutera. To jednak fałszywe informacje.
Według wicepremiera Jarosława Kaczyńskiego w ciągu dwóch kadencji rządów Zjednoczonej Prawicy w Polsce zagrożenie nędzą i wykluczeniem wśród dzieci zmalało “prawie dziesięć razy”. Jednak dane Głównego Urzędu Statystycznego i Eurostatu nie są tak optymistyczne.
Miało być tak: rosyjski czołg T-80 tak się spodobał Ukraińcowi z Sum, że ponad rok ukrywał go na swoim podwórku jako “pamiątkę wojenną”. Taką opowieść przekazują sobie internauci, publikując zdjęcie wozu stojącego na jakiejś posesji. W tej opowieści zgadza się tylko, że to rosyjski czołg.
„Córka ministra obrony Ukrainy Reznikova kupiła w Cannes we Francji luksusową posiadłość za 7 milionów EUR.” – czytamy w publikacjach na Twitterze i Telegramie z 18 lipca 2023 roku. Film dołączony do publikacji pojawił się też na Facebooku (tutaj, tutaj). Widzimy w nim zdjęcia ministra oraz nagranie pokazujące rezydencję z basenem, wraz z komentarzem w języku ukraińskim. Na początku na ekranie widoczne jest logo TikToka.
Czołgi Leopard i T-72 oraz działa Krab miały wpaść w ręce Rosjan po tym, gdy poddała się im “bez wystrzału cała ukraińska dywizja pancerna” – piszą internauci, na dowód załączając nagranie rzekomej kapitulacji. Ale film dokumentuje zupełnie inne wydarzenie.
16 kwietnia 2024 roku odnotowano rekordowo silne deszcze w historii. Zalene były drogi, domy i centra handlowe w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. W całym kraju zamknięto szkoły. Lotnisko w Dubaju, jedno z najbardziej uczęszcznych na świecie, wstrzymało na krótko działalność, ale przez kilka dni było dotknięte poważnymi zakłóceniami, podała AFP.
„Sojusznik Polaków i wolnego świata” – czytamy w publikacji udostępnionej na Facebooku 18 czerwca 2023 roku ze zdjęciem prezydenta Rosji Władimira Putina przy pianinie w sali koncertowej, z dołączonym linkiem do YouTube. „To jest prawdziwy przyjaciel Polski, nie wierzcie w propagandę wszystkich antypolskich polityków od lewa do prawa, chcą zniszczyć wszelkie wspólne wartości sławiańskie” – czytamy w publikacji udostępnionej na Twitterze 28 czerwca 2023 roku z odnosnikiem do tego samego filmu.
