About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
Idące w miliony złotych dofinansowanie programu leków dla ukraińskich uchodźców pochodziło z budżetu państwa – sugeruje działacz Konfederacji. Jak sprawdziliśmy, nie jest to prawdą.
„Czeski most przy granicy z Polską jednym z najpiękniejszych miejsc na świecie” – czytamy w publikacji na Facebooku z 12 września 2023 roku, która została udostępniona setki razy. Na zdjęciu widać krętą kładkę idącą wśród koron drzew. Fotografia wydaje się być zrzutem ekranu innego posta na Facebooku, z którego szczegóły takie jak nazwisko użytkownika czy data oryginalnej publikacji nie zostały uwzględnione.
„Lwów to stolica ukraińskiego faszyzmu. Boris Johnson też musiał oddać hołd Banderze w zamian za tytuł doktora” – czytamy w opisie zdjęcia zamieszczonego na Telegramie 11 września 2023 roku. Zdjęcie, które było opatrzone znakiem wodnym @smak_media, obejrzało kilkuset użytkowników. Konto to publikuje systematycznie fałszywe treści, których kilka AFP już wcześniej obalała (tutaj,tutaj, tutaj, tutaj).
Wiele polskich i światowych mediów poinformowało, że Cristiano Ronaldo udostępnił swój hotel ofiarom trzęsienia ziemi w Maroku. Przedstawiciele hotelu jednak zaprzeczają tej wersji. Opisujemy, skąd się wziął ten fałszywy przekaz.
„Z okazji przyjazdu Zełenskiego w Nowym Jorku odbyło się powitanie, ale zamiast ‘Chwała Ukrainie’ na fladze widniał napis ‘Chwała moczowi’” – czytamy w publikacji po polsku zamieszczonej 21 września 2023 roku na Telegramie. Dołączony krótki film, który obejrzało ponad 2,4 tysiące użytkowników, pokazuje baner reklamowy przy Times Square w Nowym Jorku. Te same publikacje z tym samym nagraniem udostępniano na Facebooku (tutaj, tutaj), X (dawny Twitter) (tutaj, tutaj) i YouTube (tutaj) wkrótce po wizycie prezydenta Ukrainy w USA 19 września podczas obrad Zgromadzenia Ogólnego ONZ.
Konta rozsyłające rosyjską propagandę nagłaśniają w polskiej sieci fake newsa o skandalu, do jakiego miało dojść podczas niedawnej wizyty Wołodymyra Zełenskiego w Nowym Jorku. Informacje o bójce wszczętej przez ochroniarza prezydenta Ukrainy są nieprawdziwe.
„Zaczęli wysyłać do Ukraińców zawiadomienia o ekstradycji” – czytamy w publikacjach rozpowszechnianych po 10 września 2023 roku na Facebooku, (tutaj, tutaj), X (dawny Twitter), i Telegramie (tutaj, tutaj, tutaj ) a także na Wykopie i TikToku. Do wpisów mających ponad tysiące wyświetleń dołączone było zdjęcie pisma.
Ograniczanie swobodnego poruszania się po mieście, kamery nadzorujące, limity wyjazdu poza strefy – takie fałszywe teorie narastają wokół idei 15-minutowego miasta. Sklejenie dwóch różnych koncepcji dało podstawę do zmanipulowanego przekazu, który masowo rozchodzi się w polskim internecie.
„Ale wtopa dwóch Zełeńskich sobie drepcze” – czytamy w publikacji udostępnionej na Facebooku 28 lutego 2023 roku.
„Takie o to zjawisko pojawiło się w Turcji przed trzęsieniem ziemi” – czytamy w publikacji na Facebooku udostępnioną 9 lutego 2023 roku. W nagraniu widać coś przypominającego kometę na wieczornym niebie. Widać też napis w języku angielskim: Before Turkey earthquake (ang. przed trzęsieniem w Turcji).
Ukraina musiała zacząć eksportować zboże drogą lądową po tym jak tradycyjne dla niej szlaki morskie, przez Morze Czarne, zostały mocno ograniczone w wyniku inwazji Rosji na ten kraj w lutym 2022 roku. Jak twierdzą rolnicy, część zboża pozostała w Polsce i doprowadziła do spadku cen zbóż lokalnych, dużo mniej konkurencyjnych niż produkty ukraińskie.
W mediach społecznościowych pojawił się przekaz o rzekomym szybkim sposobie dla obywateli Ukrainy na uzyskanie polskiej minimalnej emerytury. Wyjaśniamy, na czym polega manipulacja.
Niskiej jakości nagranie przedstawiające prezydenta Ukrainy Wołodymira Zełeńskiego na billboardzie, przyjmującego datki poprzez nos, było udostępniane od początku kwietnia 2023 roku m.in. w języku rumuńskim, hiszpańskim, francuskim, holenderskim, niemieckim i bułgarskim.