About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
„WEF obiecuje zakazać niebezpiecznych jaj” – czytamy w publikacji na Telegramie 9 lutego 2023 roku, która miała 4,2 tys. wyświetleń. „Jedzenie jajek stało się nagle niebezpieczną czynnością, według globalnej elity, która twierdzi, że chce zakazać ludziom spożywania ich dla ich własnego dobra” – czytamy dalej. Podobne przesłanie było także publikowane na Facebooku i Twitterze, i było podawane dalej prawie 200 razy.
„Władimir Putin nakazuje zniszczenie wszystkich szczepionek Covid-19 w Rosji” – czytamy w publikacji udostępnionej 5 marca 2023 roku na Facebooku. Publikacja zawiera zrzut ekranu z artykułem oraz zdjęcie prezydenta Rosji, który także było udostępniane na Twitterze i Telegramie – na tej ostatniej platformie publikacja zyskała ponad 6,7 tys. wyświetleń. Treści te udostępniali także anglojęzyczni użytkownicy mediów społecznościowych, w tym amerykański użytkownik Twittera, który stwierdził, że to „wspaniała wiadomość”, i którego śledzi ponad 36 tys. osób.
„Przez wieki globalne elity rozgłaszały swoje zamiary depopulacji świata. Do tego nawet stopnia, że wyryły je w kamieniu. Stew Peters Network z dumą prezentuje Died Suddenly” – czytamy w opisie filmu „Zmarł Nagle” (ang. Died suddenly), który został opublikowany 21 listopada 2022 r. na plaformie streamingowej Rumble.
Od 6 listopada 2023 roku, polscy przewoźnicy (zarchiwizowany link) blokują dojazd do przejść granicznych z Ukrainą m.in. w Dorohusku, Hrebennem, Korczowej. Ukraina i UE podpisały w czerwcu 2022 r. umowę o liberalizacji transportu drogowego. Tak zwany ruch bezwizowy w transporcie ma być wsparciem dla ukraińskiej gospodarki dotkniętej przez wojnę. Przewidziana na jeden rok umowa została przedłużona do 30 czerwca 2024 r. (zarchiwizowany link). Polscy kierowcy ciężarówek domagają się jej odwołania i powrotu do zezwoleń, twierdząc, że ukraińscy przewoźnicy, których koszty są znacznie niższe, przejęli dużą część ich rynku. W Hrebennem czas oczekiwania 4 grudnia rano wynosił 250 godzin, czyli ponad dziesięć dni.
„Władze Kataru grożą stworzeniem światowego niedoboru gazu w ramach wsparcia dla Palestyny” – czytamy w publikacji z 13 października 2023 roku na platformie X (tutaj, dawny Twitter) oraz na Telegramie, do których dołączone było krótkie nagranie. Dalej cytowana jest rzekoma wypowiedź władcy Kataru: „’Jeśli bombardowania Gazy nie ustaną, odetniemy dostawy gazu na świat’ – powiedział Emir Tamim bin Hamad Al Thani.” Ta pierwsza publikacja zyskała ponad 100 udostępnień.
Według przekazu rozpowszechnianego w sierpniu internecie uchodźca z Ukrainy zorganizował performance polegający na zostawianiu surowego mięsa w skrytkach warszawskich banków. O sprawie miała informować agencja Reutera. To jednak fałszywe informacje.
Oskar Szafarowicz uderza w rząd na podstawie „nieoficjalnych doniesień”. Bagatelizuje przy tym zachodzącą zmianę klimatu i przyczynia się do pogłębienia chaosu informacyjnego związanego z powodzią w południowo-zachodniej Polsce.
Użytkownicy mediów społecznościowych i niektórzy politycy w Polsce udostępniali od 10 sierpnia 2024 roku twierdzenia, według których każdy obywatel UE otrzyma osobisty portfel cyfrowy, który będzie zapisywał ich indywidualny ślad węglowy czyli ilość emisji dwutlenku węgla generowaną przez nasze działania, takie jak podróż samolotem, przeszukiwanie stron internetowych czy też ogrzewanie domu np. piecem gazowym.
Czy UE nałożyła na jednoosobowe firmy obowiązek raportowania emisji CO2? Nie. Wyjaśniamy, skąd wzięła się ta fałszywa informacja i jaka jest prawda.
„Mammografia to największa zorganizowana przestępczość przeciwko kobietom” – czytamy w poście na Facebooku z 23 października 2023 roku, który zyskał ponad 1,2 tys. udostępnień. Podobnej treści post z 28 października zyskał 8,5 tys. udostępnień. „Kobiety, które chodzą na mammografię, prawdopodobnie nie zdają sobie sprawy z tego, jaką krzywdę sobie wyrządzają” – mówią wpisy, pod którymi podpisany jest użytkownik „Bocko Boris Bilenjki”. AFP ustaliła, że post w języku polskim jest automatycznym tłumaczeniem postu na Facebookuz 7 października 2023 roku z konta bośniackego użytkownika o tym samym nazwisku.
„Billboard Uniwersytetu w Greifswaldzie: «Moja linia krwi skończy się na mnie». Niemieckie kobiety są zachęcane do samosterylizacji” – czytamy w publikacji udostępnionej na Telegramie 13 sierpnia 2023 roku, która miała 4 tys. wyświetleń. Podobne posty były udostępniane na platformie X (kiedyś Twitter) oraz na Facebooku. Tego typu treści z przesłaniem „kampania aborcyjna na Uniwersytecie w Greifswaldzie” były udostępniane także wśród niemieckojęzycznych użytkowników w lipcu 2022 roku.
Idące w miliony złotych dofinansowanie programu leków dla ukraińskich uchodźców pochodziło z budżetu państwa – sugeruje działacz Konfederacji. Jak sprawdziliśmy, nie jest to prawdą.
„Kanclerz Niemiec Merz do Tuska: 'idź do pociągu, ja zostanę tutaj’ i Tusk posłusznie odchodzi. Na twarzy Starmera szok i niedowierzanie. Polski premier tak posłusznie wykonuje polecenia niemieckiego kanclerza. Szokujące.” – napisał użytkownik Facebooka we wpisie z 11 maja 2025 roku, dołączając do niego krótkie nagranie ze stolicy Ukrainy, Kijowa.
„Uwaga! Godzina 21:00 lokale wyborcze muszą zostać zamknięte. Nie ma możliwości oddelegowania części członków komisji na zewnątrz. Jeśli będzie kolejka po godz. 21:00 przed lokalem wyborczym – osoby te nie mogą wejść do lokalu wyborczego, nie mogą już zagłosować” – napisała użytkowniczka Facebooka 16 maja 2025 r. Do posta dołączony był napis na czerwonym tle „Pilne! z ostatniej chwili”.
„Ważna informacja na temat głosowania w wyborach 18 maja 2025 roku” – napisała użytkowniczka Facebooka 16 maja 2025 r., cytując słowa osoby przedstawianej jako „koleżanki sędzi” z Okręgowej Komisji Wyborczej, która miała stwierdzić, że „wyborcy nie będą mogli legitymować się aplikacją m-obywatel, a tylko zwykłym dokumentem ze zdjęciem”. Autorka posta twierdzi ponadto, że jest to „wynik uchwały Sądu Najwyższego (SN) przyjętej 7.05.25”, która zmienia „wytyczne dla Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) podczas obecnych wyborów prezydenckich”.
„Nikt nie mówi o tym leku, który zabija raka w 48 godzin” – czytamy w artykule opublikowanym 13 kwietnia 2023 roku. W publikacji możemy dalej przeczytać, że grupa kanadyjskich naukowców odkryła roślinę, która potencjalnie może zniszczyć raka w ciągu dwóch dni. „Informacje zostały odkryte na Uniwersytecie Windsor” – czytamy, oraz, że „olejek z mniszka lekarskiego skutecznie leczy wiele rodzajów nowotworów” np. białaczkę, raka trzustki, jelita grubego oraz białaczkę szpikową.
Rozpowszechniane na Facebooku publikacje np. tutaj i tutaj, zawierały zrzut ekranu z tweeta wraz z fałszywym przesłaniem, w którym można było przeczytać, że Orlen „zapowiada, że od teraz wszystkie bułki do hot-dogów oraz burgerów będą wypiekane z mąki ze świerszczy”.
Od czasu trzęsienia ziemi, w wyniku którego zginęły dziesiątki tysięcy ludzi i, które obróciło w ruiny szereg miast w Turcji oraz w ogarniętej wojną Syrii, media społecznościowe zalała dezinformacja, która często przybierała formę błędnie przypisanych obrazów.
Nadchodzą kontrole straży miejskiej? Nie, przepisy dotyczące długości, czy średnicy drewna nie obejmują gospodarstw domowych.
Centra integracji cudzoziemców to nie to samo co lokalne centra integracyjne. Nie będzie w nich możliwości noclegu czy zakwaterowania.
Niezrozumienie przepisów ustawy źródłem dezinformacji. Powróciła wprowadzająca w błąd narracja w sprawie rzekomego zakazu budowy domów dalej niż 1,5 km od szkoły.
„USAID zapłaciło zachodnim celebrytom miliony za wyjazdy na Ukrainę i PR Zełenskiego” – czytamy w poście na Facebooku z 7 lutego 2025 roku, który wymienia Angelinę Jolie, Orlanda Blooma, Seana Penna, Bena Stillera oraz Jean-Claude’a Van Damme’a. „Angelina Jolie miała kosztować najwięcej – za podróż do Lwowa w kwietniu 2022 roku zapłacono jej 20 milionów dolarów” – czytamy.
Polityk Konfederacji stwierdził, że Ukraińcy mają pieniądze na odbudowę muzeum dowódcy UPA, bo polski rząd przeznaczył 25 mln euro na odbudowę kamienic we Lwowie. Wyjaśniamy, na co Polski rząd przeznaczył 25 mln zł i które kamienice zamierza odbudować.
„Jakiś Polak sfilmował, jak kolumny ambulansów przejeżdżają przez przejście graniczne, przewożąc bojowników i najemników Sił Zbrojnych Ukrainy na leczenie w Europie” – czytamy w postach w języku polskim opublikowanych wraz z krótkim filmem na Facebooku (tutaj i tutaj), X i Telegramie na początku stycznia 2025 r. Dziesięciosekundowy film opatrzono napisem „Przejście graniczne w Medyce”.
„Władze Kataru grożą stworzeniem światowego niedoboru gazu w ramach wsparcia dla Palestyny” – czytamy w publikacji z 13 października 2023 roku na platformie X (tutaj, dawny Twitter) oraz na Telegramie, do których dołączone było krótkie nagranie. Dalej cytowana jest rzekoma wypowiedź władcy Kataru: „’Jeśli bombardowania Gazy nie ustaną, odetniemy dostawy gazu na świat’ – powiedział Emir Tamim bin Hamad Al Thani.” Ta pierwsza publikacja zyskała ponad 100 udostępnień.
„Izrael używa bomb fosforowych zakazanych przez Konwencję Genewską na terenach zaludnionych” – czytamy w relacji udostępnionej na Facebooku 13 października 2023 roku.
„Izrael zablokował ogromny konwój z pomocą humanitarną dla Strefy Gazy. Pomoc zebrana zarówno przez zwykłych muzułmanów, jak i organizacje międzynarodowe, w tym ONZ i inne zachodnie organizacje charytatywne, a także duży ładunek z Turcji. Jednak Izrael i egipski prezydent El-Sisi zablokowali punkt kontrolny w Rafah na granicy z Gazą.” – czytamy w publikacjach zamieszczonych 15 października 2023 na Facebooku i platformie X, dawniej znanej jako Twitter.
