About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
„Prawie wszyscy pacjenci z Covid-19, którzy zmarli w szpitalu we wczesnej fazie pandemii, zostali zabici bezpośrednio w wyniku podłączenia do respiratora” – czytamy w poście udostępnionym na Telegramie 22 maja, który miał 2,3 tys. wyświetleń.
Posty, do których dołączono fotografię dyrektora WHO oraz fragment artykułu, w którym miał on rzekomo powiedzieć, jakoby „pandemia skończyła się zwykłą grypą” i przeprosić za zamieszanie, były udostępniane w mediach społecznościowych od początku maja. Fałszywe treści były udostępniane m.in. tutaj i tutaj, ale także na Twitterze przez Włodzimierza Skalika, wiceprezesa partii Konfederacja Korony Polskiej. Treści te miały tysiące interakcji na Facebooku oraz na Twitterze
Internauci rozsyłają informację, jakoby prezydent USA Joe Biden przyznał publicznie, że potrzeba więcej pieniędzy, „aby zaplanować drugą pandemię”. To zmanipulowana wersja jego wypowiedzi z 2022 roku.
Od połowy czerwca niektóre polskie media (tutaj, tutaj, tutaj ) publikowały artykuły, w których twierdzono, że z początkiem 2025 roku rzekomo miałby zacząć obowiązywać unijny podatek od domowych wypieków sprzedawanych na imprezach szkolnych, co masowo podchwycili użytkownicy mediów społecznościowych na Facebooku (tutaj), w serwisie X, Tik Tok-u i Telegramie.
Czy od 2025 roku wejdzie w życie podatek od ciast domowej roboty? To fałszywa informacja. Wyjaśniamy, skąd się wzięła i dlaczego to fałsz.
Politycy Konfederacji straszą Polaków, że obecny rząd i Unia Europejska planują „wycofać gotówkę” czy „zakazać płacenia gotówką”. Nie jest to nowa narracja w politycznym dyskursie – i nie jest prawdziwa.
„Od 1945 roku w atmosferze przeprowadzono ponad 1000 testów termojądrowych. Oczywiście żaden z nich nie spowodował globalnego ocieplenia, ale twój piec na drewno to coś innego!” – czytamy 7 października 2024 roku w poście na Facebooku, który zyskał około 10 tys. udostępnień oraz ponad 143 komentarzy w ciągu tygodnia. Te same treści pojawiły się na Instagramie, były popularne na anty-unijnych kontach na Facebooku.
Paweł Usiądek i portal Lega Artis twierdzą, że w przyszłym roku może nastąpić wzrost podatku od zakupu używanych samochodów spalinowych. Nic tego nie potwierdza.
Powodzie wywołane przez niż Borys spowodowały uszkodzenia (m.in. zapory w Stroniu Śląskim) i odcięcie od prądu mieszkańców w Polsce, Austrii, Czechach, na Węgrzech, w Rumunii i na Słowacji (zarchiwizowane linki tutaj, tutaj). Powodzie spowodowały w ciągu tygodnia śmierć ponad dwudziestu osób, kilkanaście osób uznano za zaginione, a tysiące ewakuowano z domów (archiwalny link tutaj).
„Ponieważ można odnieść wrażenie, że za moment znowu rzucą nas w wir bawełniano-wirusowego szaleństwa, uprzejmie przypominam jak wyglądało 'szczepienie’ wyselekcjonowanych elit tego świata… ” – czytamy w poście na Facebooku i wpisie na X z 8 września 2024 r. z krótkim nagraniem na poparcie twierdzenia. Widać na nim Kamalę Harris, obecną kandydatkę Demokratów w wyborach prezydenckich w USA, z maseczką na twarzy, poddającą się szczepieniu. Pod koniec filmu o słabej jakości, widzimy jak pielęgniarka manipuluje strzykawką przyciskając ją o poręcz krzesła. O ile wyraźnie widać plastikową nasadkę, sama igła na jej końcu nie jest dobrze widoczna.
„W ostatniej katastrofie lotniczej w Brazylii zginęło 8 onkologów, którzy powiązali związek „cudownych eliksirów mRNA” z turborakami…przypadek? Nie sądzę… ” – czytamy w poście na Facebooku z 17 sierpnia 2024 r. (a także tutaj, tutaj) oraz we wpisach na Instagramie i platformie X. Dołączona do nich czarno-biała grafika przedstawia kolaż zdjęć wraz z imionami i krótkimi biogramami po portugalsku.
„Kanclerz Niemiec Merz do Tuska: 'idź do pociągu, ja zostanę tutaj’ i Tusk posłusznie odchodzi. Na twarzy Starmera szok i niedowierzanie. Polski premier tak posłusznie wykonuje polecenia niemieckiego kanclerza. Szokujące.” – napisał użytkownik Facebooka we wpisie z 11 maja 2025 roku, dołączając do niego krótkie nagranie ze stolicy Ukrainy, Kijowa.
„Fabryka w Holandii drukuje 3D 500 ton steków miesięcznie. Firma Redefine Meat będzie zaopatrywać niemieckie restauracje w drukowane filety” – czytamy w poście opublikowanym na Facebooku, który od 13 stycznia 2024 roku miał ponad 5,6 tys. udostępnień. „Aby rozpocząć proces drukowania mięsa w drukarce 3D, naukowcy biopsują partię zwierzęcych komórek macierzystych w zależności od pożądanego rodzaju mięsa – wołowiny, wieprzowiny, drobiu, a nawet ryb” – czytamy dalej.
Wprowadzające w błąd nagranie wykorzystuje fikcyjny dokument, by sugerować, że Ziemia stoi w miejscu
Udostępnione ponad 769 razy na Facebooku nagranie można obejrzeć jako relację. Ten sam, choć nieco dłuższy film, pojawił się także na TikToku, gdzie miał 753 udostępnień.
W publikacji udostępnionej na Facebooku 12 sierpnia 2023 roku cytowane są słowa australijskiego geologa Iana Plimera, który od wielu lat neguje zmiany klimatu. Agencja AFP wielokrotnie obalała twierdzenia Plimera (na przykład tutaj i tutaj).
„Uwaga! Godzina 21:00 lokale wyborcze muszą zostać zamknięte. Nie ma możliwości oddelegowania części członków komisji na zewnątrz. Jeśli będzie kolejka po godz. 21:00 przed lokalem wyborczym – osoby te nie mogą wejść do lokalu wyborczego, nie mogą już zagłosować” – napisała użytkowniczka Facebooka 16 maja 2025 r. Do posta dołączony był napis na czerwonym tle „Pilne! z ostatniej chwili”.
„Ważna informacja na temat głosowania w wyborach 18 maja 2025 roku” – napisała użytkowniczka Facebooka 16 maja 2025 r., cytując słowa osoby przedstawianej jako „koleżanki sędzi” z Okręgowej Komisji Wyborczej, która miała stwierdzić, że „wyborcy nie będą mogli legitymować się aplikacją m-obywatel, a tylko zwykłym dokumentem ze zdjęciem”. Autorka posta twierdzi ponadto, że jest to „wynik uchwały Sądu Najwyższego (SN) przyjętej 7.05.25”, która zmienia „wytyczne dla Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) podczas obecnych wyborów prezydenckich”.
Nadchodzą kontrole straży miejskiej? Nie, przepisy dotyczące długości, czy średnicy drewna nie obejmują gospodarstw domowych.
„Zełenski kupił firmę wydobywczą platyny w RPA za 1,6 miliarda dolarów – media południowoafrykańskie.” – czytamy w poście na Facebooku z 4 kwietnia 2025 roku zamieszczonym wraz z krótkim filmem. Wpis w języku polskim zyskał 341 udostępnień. Ten sam film udostępniali użytkownicy platformy X na Telegramie .
„70 000 ukraińskich żołnierzy w obwodzie kurskim zginęło na próżno” – czytamy w publikacjach udostępnionych na Facebooku, platformie X i Telegramie po 16 marca 2025 roku wraz ze zdjęciem wyglądającym jak czołówka brytyjskiej gazety regionalnej Hull Daily Mail. Jej centralne zdjęcie przedstawia dwóch żołnierzy na tle wojskowego pojazdu, na którym widnieje napis w języku angielskim (ten sam co w poście) na temat ukraińskich strat w Kursku. Pod nim czytamy też, że „Wielka Brytania wyrzuciła setki milionów funtów na miażdżącą porażkę Zełenskiego”. W prawym górnym rogu figuruje data: 13 marca 2025 r.
„W Grecji wybuchła wojna domowa!! Naród grecki nie chce trzeciej wojny światowej i chce zmienić politykę rządu wobec Ukrainy! 'Przestańmy wspierać Ukrainę’!” – czytamy w poście na Facebooku, a także w podobnych publikacjach na platformie X, Telegramie zamieszczonych po 12 mara 2025 roku wraz z krótkim filmem ukazującym starcia między demonstrantami a policją. Wideo nosi znak wodny z nazwą użytkownika TikToka @eleftheriagabriela. Niektóre posty jak ten zyskały 1,8 tys. udostępnień.
Izraelskie siły prowadzą działania lądowe w Gazie w ramach działań odwetowych po ataku Hamasu 7 października 2023 roku, w którym, według izraelskich danych oficjalnych, życie straciło co najmniej 1,4 tys. osób, głównie cywilów, a ponad 240 wzięto jako zakładników.
Konflikt w Strefie Gazy (zarchiwizowany link) trwa już ponad miesiąc i zaczął się od niespotykanego na taką skalę ataku przez Hamas na Izrael 7 października, który podczas ostrzału rakietowego spowodował śmierć ponad 1,4 tys. osób, a około 240 osób uprowadzono jako zakładników, według władz Izraela. Ministerstwo zdrowia w rządzonej przez Hamas Strefie Gazy poinformowało 10 listopada, że w wyniku izraelskich bombardowań i działań naziemnych zginęło 11 078 ludzi, z czego 4506 to dzieci, a 27 490 osób zostało rannych.
Według strony izraelskiej, podczas niespotykanego na taką skalę ataku, który 7 października 2023 roku rozpoczął tę wojnę, Hamas przyczynił się do zabicia co najmniej 1,4 tys. osób, głównie cywilów. Napastnicy uprowadzili ponad 220 obywateli Izraela oraz innych państw i przetrzymują ich jako zakładników.
