About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
„70 000 ukraińskich żołnierzy w obwodzie kurskim zginęło na próżno” – czytamy w publikacjach udostępnionych na Facebooku, platformie X i Telegramie po 16 marca 2025 roku wraz ze zdjęciem wyglądającym jak czołówka brytyjskiej gazety regionalnej Hull Daily Mail. Jej centralne zdjęcie przedstawia dwóch żołnierzy na tle wojskowego pojazdu, na którym widnieje napis w języku angielskim (ten sam co w poście) na temat ukraińskich strat w Kursku. Pod nim czytamy też, że „Wielka Brytania wyrzuciła setki milionów funtów na miażdżącą porażkę Zełenskiego”. W prawym górnym rogu figuruje data: 13 marca 2025 r.
„W Grecji wybuchła wojna domowa!! Naród grecki nie chce trzeciej wojny światowej i chce zmienić politykę rządu wobec Ukrainy! 'Przestańmy wspierać Ukrainę’!” – czytamy w poście na Facebooku, a także w podobnych publikacjach na platformie X, Telegramie zamieszczonych po 12 mara 2025 roku wraz z krótkim filmem ukazującym starcia między demonstrantami a policją. Wideo nosi znak wodny z nazwą użytkownika TikToka @eleftheriagabriela. Niektóre posty jak ten zyskały 1,8 tys. udostępnień.
Polityk PiS alarmuje, że Niemcy przekazali Polsce w samym styczniu 500 migrantów. Wyjaśniamy, dlaczego jest to nieprawda.
Była minister polityki i pracy społecznej w rządzie PiS twierdzi, że Donald Tusk tworzy miejsca dla imigrantów z Afryki i Bliskiego Wschodu. Z tym, że Centra Integracji Cudzoziemców powstały jeszcze za rządów PIS i są skierowane głównie do obywateli Ukrainy i Białorusi.
Posty, do których dołączono fotografię dyrektora WHO oraz fragment artykułu, w którym miał on rzekomo powiedzieć, jakoby „pandemia skończyła się zwykłą grypą” i przeprosić za zamieszanie, były udostępniane w mediach społecznościowych od początku maja. Fałszywe treści były udostępniane m.in. tutaj i tutaj, ale także na Twitterze przez Włodzimierza Skalika, wiceprezesa partii Konfederacja Korony Polskiej. Treści te miały tysiące interakcji na Facebooku oraz na Twitterze
Internauci rozsyłają informację, jakoby prezydent USA Joe Biden przyznał publicznie, że potrzeba więcej pieniędzy, „aby zaplanować drugą pandemię”. To zmanipulowana wersja jego wypowiedzi z 2022 roku.
„Sąd na Filipinach wydał międzynarodowy nakaz aresztowania Billa Gatesa w ramach śledztwa w sprawie wprowadzenia szczepień przeciwko Covid-19 na tym terytorium” – czytamy w publikacji udostępnionej 4 marca na Facebooku, również tutaj i tutaj. Podobne treści były także udostępniane na Telegramie, zyskując 9,6 tys. wyświetleń oraz na Twitterze, gdzie miały 141 retweetów.
Czy od 2025 roku wejdzie w życie podatek od ciast domowej roboty? To fałszywa informacja. Wyjaśniamy, skąd się wzięła i dlaczego to fałsz.
Politycy Konfederacji straszą Polaków, że obecny rząd i Unia Europejska planują „wycofać gotówkę” czy „zakazać płacenia gotówką”. Nie jest to nowa narracja w politycznym dyskursie – i nie jest prawdziwa.
Paweł Usiądek i portal Lega Artis twierdzą, że w przyszłym roku może nastąpić wzrost podatku od zakupu używanych samochodów spalinowych. Nic tego nie potwierdza.
Powodzie wywołane przez niż Borys spowodowały uszkodzenia (m.in. zapory w Stroniu Śląskim) i odcięcie od prądu mieszkańców w Polsce, Austrii, Czechach, na Węgrzech, w Rumunii i na Słowacji (zarchiwizowane linki tutaj, tutaj). Powodzie spowodowały w ciągu tygodnia śmierć ponad dwudziestu osób, kilkanaście osób uznano za zaginione, a tysiące ewakuowano z domów (archiwalny link tutaj).
Od kilku dni w internecie krążą sprzeczne i niepotwierdzone informacje o tym, ile osób zginęło podczas powodzi. Dementuje je policja.
„W ostatniej katastrofie lotniczej w Brazylii zginęło 8 onkologów, którzy powiązali związek „cudownych eliksirów mRNA” z turborakami…przypadek? Nie sądzę… ” – czytamy w poście na Facebooku z 17 sierpnia 2024 r. (a także tutaj, tutaj) oraz we wpisach na Instagramie i platformie X. Dołączona do nich czarno-biała grafika przedstawia kolaż zdjęć wraz z imionami i krótkimi biogramami po portugalsku.
„Szwajcaria jest pierwszym krajem na świecie, który zakazuje mammografii” – czytamy w poście na Facebooku udostępnionym 10 maja 2024 roku. „Usługi badań przesiewowych są również zawieszone w niektórych częściach Kanady, Włoch, Szkocji i Australii” – czytamy dalej w publikacji, która wymienia listę fałszywych i wprowadzających w błąd twierdzeń na temat procedury. Post był również udostępniany w innych miejscach, na przykłąd tutaj.
„USAID zapłacił 4 miliony dolarów żeby umieścić Zelenskiego na okładce Time jako człowieka roku” – czytamy w publikacjach na Facebooku, TikToku, platformie X i Telegramie zamieszczonych po 27 lutego 2025 wraz materiałem wideo.
„Funkcjonariusze niemieckiej policji w kombinezonach medycznych przerzucili do Polski nielegalnego migranta (też ubrany w kombinezon ochronny)” – napisał użytkownik Facebooka w poście z 12 lutego, do którego dołączył trzy zdjęcia, powołując się na Telewizję Republika.
„USAID zapłaciło zachodnim celebrytom miliony za wyjazdy na Ukrainę i PR Zełenskiego” – czytamy w poście na Facebooku z 7 lutego 2025 roku, który wymienia Angelinę Jolie, Orlanda Blooma, Seana Penna, Bena Stillera oraz Jean-Claude’a Van Damme’a. „Angelina Jolie miała kosztować najwięcej – za podróż do Lwowa w kwietniu 2022 roku zapłacono jej 20 milionów dolarów” – czytamy.
Wprowadzające w błąd nagranie wykorzystuje fikcyjny dokument, by sugerować, że Ziemia stoi w miejscu
Udostępnione ponad 769 razy na Facebooku nagranie można obejrzeć jako relację. Ten sam, choć nieco dłuższy film, pojawił się także na TikToku, gdzie miał 753 udostępnień.
W publikacji udostępnionej na Facebooku 12 sierpnia 2023 roku cytowane są słowa australijskiego geologa Iana Plimera, który od wielu lat neguje zmiany klimatu. Agencja AFP wielokrotnie obalała twierdzenia Plimera (na przykład tutaj i tutaj).
W mediach społecznościowych pojawiły się wpisy w języku niemieckim, angielskim oraz polskim, w których sugerowano, że odpowiedzialne za katastrofę są lasery czy broń energetyczna i udostępniano obrazy z jasnym słupem światła.
Polityk Konfederacji udostępnił nagranie, na którym duża grupa ludzi świętuje zakończenie ramadanu. Polityk wspomniał, że przedstawiona sytuacja ma miejsce w Warszawie. To nieprawda. Sceny widoczne na nagraniu rozegrały się w Mediolanie.
„70 000 ukraińskich żołnierzy w obwodzie kurskim zginęło na próżno” – czytamy w publikacjach udostępnionych na Facebooku, platformie X i Telegramie po 16 marca 2025 roku wraz ze zdjęciem wyglądającym jak czołówka brytyjskiej gazety regionalnej Hull Daily Mail. Jej centralne zdjęcie przedstawia dwóch żołnierzy na tle wojskowego pojazdu, na którym widnieje napis w języku angielskim (ten sam co w poście) na temat ukraińskich strat w Kursku. Pod nim czytamy też, że „Wielka Brytania wyrzuciła setki milionów funtów na miażdżącą porażkę Zełenskiego”. W prawym górnym rogu figuruje data: 13 marca 2025 r.
„W Grecji wybuchła wojna domowa!! Naród grecki nie chce trzeciej wojny światowej i chce zmienić politykę rządu wobec Ukrainy! 'Przestańmy wspierać Ukrainę’!” – czytamy w poście na Facebooku, a także w podobnych publikacjach na platformie X, Telegramie zamieszczonych po 12 mara 2025 roku wraz z krótkim filmem ukazującym starcia między demonstrantami a policją. Wideo nosi znak wodny z nazwą użytkownika TikToka @eleftheriagabriela. Niektóre posty jak ten zyskały 1,8 tys. udostępnień.
Polityk Konfederacji stwierdził, że Ukraińcy mają pieniądze na odbudowę muzeum dowódcy UPA, bo polski rząd przeznaczył 25 mln euro na odbudowę kamienic we Lwowie. Wyjaśniamy, na co Polski rząd przeznaczył 25 mln zł i które kamienice zamierza odbudować.
„Jakiś Polak sfilmował, jak kolumny ambulansów przejeżdżają przez przejście graniczne, przewożąc bojowników i najemników Sił Zbrojnych Ukrainy na leczenie w Europie” – czytamy w postach w języku polskim opublikowanych wraz z krótkim filmem na Facebooku (tutaj i tutaj), X i Telegramie na początku stycznia 2025 r. Dziesięciosekundowy film opatrzono napisem „Przejście graniczne w Medyce”.
„Pracownicy TCK w Odessie przebrali się za Mikołajów, aby nie budzić podejrzeń w służbie Sił Zbrojnych Ukrainy. Będą łowić niewolników na rzeź.” – mówią posty w języku polskim opublikowane wraz z krótkim filmem na Facebooku, platformie X i Telegramie w grudniu 2024 r. Na nagraniu widać grupę mężczyzn, w tym kilku żołnierzy w mundurach wojskowych, stojących obok zaparkowanego przed supermarketem pojazdu w kolorach maskujących jak zakładają czerwone stroje i czapki Świętego Mikołaja.
Izraelskie siły prowadzą działania lądowe w Gazie w ramach działań odwetowych po ataku Hamasu 7 października 2023 roku, w którym, według izraelskich danych oficjalnych, życie straciło co najmniej 1,4 tys. osób, głównie cywilów, a ponad 240 wzięto jako zakładników.
Konflikt w Strefie Gazy (zarchiwizowany link) trwa już ponad miesiąc i zaczął się od niespotykanego na taką skalę ataku przez Hamas na Izrael 7 października, który podczas ostrzału rakietowego spowodował śmierć ponad 1,4 tys. osób, a około 240 osób uprowadzono jako zakładników, według władz Izraela. Ministerstwo zdrowia w rządzonej przez Hamas Strefie Gazy poinformowało 10 listopada, że w wyniku izraelskich bombardowań i działań naziemnych zginęło 11 078 ludzi, z czego 4506 to dzieci, a 27 490 osób zostało rannych.
Według strony izraelskiej, podczas niespotykanego na taką skalę ataku, który 7 października 2023 roku rozpoczął tę wojnę, Hamas przyczynił się do zabicia co najmniej 1,4 tys. osób, głównie cywilów. Napastnicy uprowadzili ponad 220 obywateli Izraela oraz innych państw i przetrzymują ich jako zakładników.
