About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
„Ponieważ można odnieść wrażenie, że za moment znowu rzucą nas w wir bawełniano-wirusowego szaleństwa, uprzejmie przypominam jak wyglądało 'szczepienie’ wyselekcjonowanych elit tego świata… ” – czytamy w poście na Facebooku i wpisie na X z 8 września 2024 r. z krótkim nagraniem na poparcie twierdzenia. Widać na nim Kamalę Harris, obecną kandydatkę Demokratów w wyborach prezydenckich w USA, z maseczką na twarzy, poddającą się szczepieniu. Pod koniec filmu o słabej jakości, widzimy jak pielęgniarka manipuluje strzykawką przyciskając ją o poręcz krzesła. O ile wyraźnie widać plastikową nasadkę, sama igła na jej końcu nie jest dobrze widoczna.
„W ostatniej katastrofie lotniczej w Brazylii zginęło 8 onkologów, którzy powiązali związek „cudownych eliksirów mRNA” z turborakami…przypadek? Nie sądzę… ” – czytamy w poście na Facebooku z 17 sierpnia 2024 r. (a także tutaj, tutaj) oraz we wpisach na Instagramie i platformie X. Dołączona do nich czarno-biała grafika przedstawia kolaż zdjęć wraz z imionami i krótkimi biogramami po portugalsku.
Amisze to żyjąca w odosobnieniu społeczność religijna, która nie stosowała się do wielu wytycznych dotyczących zdrowia publicznego podczas pandemii.
Od połowy czerwca niektóre polskie media (tutaj, tutaj, tutaj ) publikowały artykuły, w których twierdzono, że z początkiem 2025 roku rzekomo miałby zacząć obowiązywać unijny podatek od domowych wypieków sprzedawanych na imprezach szkolnych, co masowo podchwycili użytkownicy mediów społecznościowych na Facebooku (tutaj), w serwisie X, Tik Tok-u i Telegramie.
Czy od 2025 roku wejdzie w życie podatek od ciast domowej roboty? To fałszywa informacja. Wyjaśniamy, skąd się wzięła i dlaczego to fałsz.
Politycy Konfederacji straszą Polaków, że obecny rząd i Unia Europejska planują „wycofać gotówkę” czy „zakazać płacenia gotówką”. Nie jest to nowa narracja w politycznym dyskursie – i nie jest prawdziwa.
Według jednego z polityków emisja CO2 jest dobra dla środowiska, ponieważ powoduje wzrost zazielenienia planety. Owszem, CO2 może przyspieszać wzrost roślin, ale w dłuższej perspektywie może wywołać też szkody.
W mediach i wśród polityków krąży informacja, że ruch Ostatnie Pokolenie został zdelegalizowany w Niemczech i uznany tam za organizację przestępczą. W rzeczywistości to błędna interpretacja pewnej decyzji monachijskiego sądu.
Niedawna wypowiedź wiceministy klimatu o emisji dwutlenku węgla wywołała nienawistne komentarze ze strony części internautów. Czy rzeczywiście polityczka myli się co do danych dotyczących Polski, Indii i Chin? Tak, ale tylko częściowo.
Polityk twierdzi, że niedawne publikacje naukowców potwierdzają „teorię spiskową” o szczepionkach na COVID powodujących problemy z sercem. Pomija przy tym ważne fakty: opisywane przez niego skutki uboczne są znane od dawna i występują bardzo rzadko.
Polityk Konfederacji sugeruje, że Ministerstwo Zdrowia promuje szczepienia przeciwko HPV, nie mając dowodów na ich skuteczności i bezpieczeństwo. W rzeczywistości skuteczność i bezpieczeństwo tych szczepień są dobrze dowiedzione.
Według części polskich polityków odstąpienie od terapii daremnej jest równoznaczne z eutanazją. To nieprawda – eutanazja to przerwanie życia, a odstąpienie od terapii daremnej to ograniczenie działań, które, zamiast zdrowia, mogłyby przynieść tylko dodatkowe cierpienie.
Małżeństwa między kuzynami pierwszego stopnia są legalne w Wielkiej Brytanii od wieków, a także w niektórych innych krajach europejskich. Pod koniec września w mediach społecznościowych pojawiło się nagranie wraz z twierdzeniem, że laburzystowski premier Keir Starmer odrzucił propozycję zakazu takich małżeństw, i że „zalegalizował” kazirodztwo „ponieważ domagała się tego społeczność muzułmańska”. W niektórych postach błędnie twierdzi się, że brytyjski premier zalegalizował małżeństwa między „ojcami i córkami, synami i matkami”. Dowodem ma być nagranie z parlamentu brytyjskiego z marca 2025 roku z krótką wypowiedzią premiera. W rzeczywistości premier Starmer odrzuca propozycję opozycyjnego posła zakazującą małżeństw między kuzynami. Prawo w kwestii małżeństw nie zmieniło się ostatnio w Wielkiej Brytanii, małżeństwa między bliskimi krewnymi, czyli między „ojcami i córkami, synami i matkami” na początku października 2025 roku były nielegalne .
W nocy z 9 na 10 września 2025 roku polska przestrzeń powietrzna została naruszona przez rosyjskie drony, których część została zestrzelona w czasie operacji z udziałem m.in. polskich F-16 i holenderskich F-35. Większość dronów, tzw. wabiki, spadła na pola. W Wyrykach, na Lubelszczyźnie, doszło do poważnego uszkodzenia jednego domu. W sieci pojawiły się twierdzenia, że budynek ten został uszkodzony kilka tygodni wcześniej w wyniku burzy. Prokuratura nadal prowadzi śledztwo by ustalić co było rzeczywistą przyczyną zniszczeń, jednak zarówno właściciele domu, sąsiądzi i wójt gminy Wyryki potwierdzili, że zniszczenie domu spowodowało silne uderzenie. Wsteczne dane meteorologiczne wskazują, że w ostatnich tygodniach nie wystąpiły żadne zdarzenia atmosferyczne, które mogłyby spowodować tego typu szkody.
W internecie popularność zdobyły słowa premiera Donalda Tuska w których określił się on „rzecznikiem interesów państwa Izrael”. Fragment wypowiedzi szefa rządu został wyrwany z kontekstu. W rzeczywistości mówił on o wsparciu dla Izraela w walce z terroryzmem i krytykował go za działania w Gazie.
16 kwietnia 2024 roku odnotowano rekordowo silne deszcze w historii. Zalene były drogi, domy i centra handlowe w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. W całym kraju zamknięto szkoły. Lotnisko w Dubaju, jedno z najbardziej uczęszcznych na świecie, wstrzymało na krótko działalność, ale przez kilka dni było dotknięte poważnymi zakłóceniami, podała AFP.
„Fabryka w Holandii drukuje 3D 500 ton steków miesięcznie. Firma Redefine Meat będzie zaopatrywać niemieckie restauracje w drukowane filety” – czytamy w poście opublikowanym na Facebooku, który od 13 stycznia 2024 roku miał ponad 5,6 tys. udostępnień. „Aby rozpocząć proces drukowania mięsa w drukarce 3D, naukowcy biopsują partię zwierzęcych komórek macierzystych w zależności od pożądanego rodzaju mięsa – wołowiny, wieprzowiny, drobiu, a nawet ryb” – czytamy dalej.
Wprowadzające w błąd nagranie wykorzystuje fikcyjny dokument, by sugerować, że Ziemia stoi w miejscu
Udostępnione ponad 769 razy na Facebooku nagranie można obejrzeć jako relację. Ten sam, choć nieco dłuższy film, pojawił się także na TikToku, gdzie miał 753 udostępnień.
Od początku roku w mediach społecznościowych, głównie na TikToku, pokazywane są w wielu językach, również i po polsku, produkty rzekomo wytwarzane ręcznie i sprzedawane przez starsze osoby borykające się z różnymi trudnościami. Jednak filmy promujące te artykuły zostały sfabrykowane z wykorzystaniem profili innych użytkowników, a historie ludzi całkowicie zmyślone, aby wzbudzić empatię wśród internautów i zwiększyć sprzedaż. W rzeczywistości masowo produkowane artykuły są po bardzo niskich cenach wysyłane z Chin do nieuczciwych sprzedawców, którzy wykorzystują emocje odbiorców dla osiągnięcia zysków.
Dwunastego lipca 2025 roku niewielki meczet w hiszpańskiej miejscowości Piera, obok Barcelony, został zniszczony przez pożar, który według policji był wynikiem podpalenia. W Torre Pacheco, innym miasteczku w południowo-wschodniej Hiszpanii wybuchły anty-migranckie protesty, po tym jak do sieci trafiło nagranie ukazujące jej mieszkańca napadniętego przez trzech młodych mężczyzn pochodzenia północnoafrykańskiego. W tym kontekście internauci w wielu krajach na świecie, również w Polsce, udostępniali nagranie płonącej potężnej kopuły, twierdząc, że przedstawia pożar meczetu w Piera, sugerując niekiedy, że mógł być wznieciony jako akt odwetu na lokalnej społeczności muzułmańskiej. Przeprowadzona przez AFP weryfikacja pozwala jednak stwierdzić, że nagranie nie ma żadnego związku z ostatnimi wydarzeniami w Hiszpanii i powstało w Indonezji w 2022 roku.
Wbrew twierdzeniu posłanki Konfederacji, ministerstwo nie ukrywa rezultatów konsultacji społecznych dotyczących edukacji zdrowotnej. Krytyczne stanowiska są dostępne do wglądu – jest ich wiele, choć nie stanowią większości.
W internecie krąży nagranie na którym widać robotników malujących na żółto i niebiesko strefę Kiss&Ride. U niektórych dobór kolorów wywołuje oburzenie przez skojarzenia z Ukrainą. W kolorach strefy nie chodzi jednak o barwy narodowe naszego wschodniego sąsiada.
Artykuł na jednym z ukraińskich portali wywołał liczne komentarze w Polsce. Jego autorka przewidywała, że ze względu na coraz liczniejsze grono obywateli Polski narodowości Ukrainy ukraińscy uchodźcy będą mieli niedługo swojego posła w polskim Sejmie. U niektórych wywołało to obawy o „ukrainizację Polski”. Część polityków postulowała, by Ukraińcom nie nadawać polskich obywatelstw.
W nocy z 9 na 10 września 2025 roku polska przestrzeń powietrzna została naruszona przez rosyjskie drony, których część została zestrzelona w czasie operacji z udziałem m.in. polskich F-16 i holenderskich F-35. Większość dronów, tzw. wabiki, spadła na pola. W Wyrykach, na Lubelszczyźnie, doszło do poważnego uszkodzenia jednego domu. W sieci pojawiły się twierdzenia, że budynek ten został uszkodzony kilka tygodni wcześniej w wyniku burzy. Prokuratura nadal prowadzi śledztwo by ustalić co było rzeczywistą przyczyną zniszczeń, jednak zarówno właściciele domu, sąsiądzi i wójt gminy Wyryki potwierdzili, że zniszczenie domu spowodowało silne uderzenie. Wsteczne dane meteorologiczne wskazują, że w ostatnich tygodniach nie wystąpiły żadne zdarzenia atmosferyczne, które mogłyby spowodować tego typu szkody.
Izrael rozpoczął intensywną operację wojskową przeciwko Hamasowi w Strefie Gazy po niespodziewanym ataku bojowników tego ruchu islamistycznego 7 października 2023 roku, w którym według władz Izraela zginęło 1,2 tys. osób, a ponad 200 zostało uprowadzonych w charakterze zakładników.
Do publikacji udostępnianych przez polskich użytkowników, takich jak ten post na Telegramie, który od 4 listopada 2023 roku zyskał setki odsłon, dołączony jest zrzut ekranu ze strony wyglądającej jak artykuł „Washington Post” zawierający tytuł po angielsku: „Dostawy broni z Ukrainy do Hamasu wzrosły trzykrotnie w ciągu ostatniego miesiąca”.
Izraelskie siły prowadzą działania lądowe w Gazie w ramach działań odwetowych po ataku Hamasu 7 października 2023 roku, w którym, według izraelskich danych oficjalnych, życie straciło co najmniej 1,4 tys. osób, głównie cywilów, a ponad 240 wzięto jako zakładników.
