About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
„Prawie wszyscy pacjenci z Covid-19, którzy zmarli w szpitalu we wczesnej fazie pandemii, zostali zabici bezpośrednio w wyniku podłączenia do respiratora” – czytamy w poście udostępnionym na Telegramie 22 maja, który miał 2,3 tys. wyświetleń.
Posty, do których dołączono fotografię dyrektora WHO oraz fragment artykułu, w którym miał on rzekomo powiedzieć, jakoby „pandemia skończyła się zwykłą grypą” i przeprosić za zamieszanie, były udostępniane w mediach społecznościowych od początku maja. Fałszywe treści były udostępniane m.in. tutaj i tutaj, ale także na Twitterze przez Włodzimierza Skalika, wiceprezesa partii Konfederacja Korony Polskiej. Treści te miały tysiące interakcji na Facebooku oraz na Twitterze
Internauci rozsyłają informację, jakoby prezydent USA Joe Biden przyznał publicznie, że potrzeba więcej pieniędzy, „aby zaplanować drugą pandemię”. To zmanipulowana wersja jego wypowiedzi z 2022 roku.
Nagranie, w którym grupa nauczycieli wyśpiewuje swój protest song, pojawiło się w polskich mediach społecznościowych pod koniec stycznia z opisem, że odnosi się do nowego rządu premiera Donalda Tuska. „Nauczyciele wściekli na Tuska, że nie dostało 1500 złotych podwyżki? Przecież powinni wiedzieć, że to była przenośnia” – czytamy w opisie postów na TikToku i Facebooku z 20 stycznia 2024 roku, dołączonych do nagrania razem ze zdjęciem Tuska. „Nauczyciele po przemówieniu Tuska na temat braku podwyżek” – czytamy w poście na Instagramie z tym samym wideo i zdjęciem. Post na TikToku miał 3,6 tys. udostępnień i 14,5 tys. reakcji, zaś tweet na platformie X (dawny Twitter) ponad 400 retweetów. [Pisownie postów oryginalne].
„Elektryczny samochód – największy przekręt jaki widział świat?” – czytamy w publikacji udostępnionej na Facebooku 10 listopada 2023 roku. „Czy ktoś kiedyś o tym pomyślał? Gdyby wszystkie samochody były elektryczne… A gdybyśmy utknęli w trzygodzinnym korku w mrozie burzy śnieżnej, nasze baterie byłyby całkowicie rozładowane”.
„Od 1945 roku w atmosferze przeprowadzono ponad 1000 testów termojądrowych. Oczywiście żaden z nich nie spowodował globalnego ocieplenia, ale twój piec na drewno to coś innego!” – czytamy 7 października 2024 roku w poście na Facebooku, który zyskał około 10 tys. udostępnień oraz ponad 143 komentarzy w ciągu tygodnia. Te same treści pojawiły się na Instagramie, były popularne na anty-unijnych kontach na Facebooku.
Paweł Usiądek i portal Lega Artis twierdzą, że w przyszłym roku może nastąpić wzrost podatku od zakupu używanych samochodów spalinowych. Nic tego nie potwierdza.
Powodzie wywołane przez niż Borys spowodowały uszkodzenia (m.in. zapory w Stroniu Śląskim) i odcięcie od prądu mieszkańców w Polsce, Austrii, Czechach, na Węgrzech, w Rumunii i na Słowacji (zarchiwizowane linki tutaj, tutaj). Powodzie spowodowały w ciągu tygodnia śmierć ponad dwudziestu osób, kilkanaście osób uznano za zaginione, a tysiące ewakuowano z domów (archiwalny link tutaj).
„W ostatniej katastrofie lotniczej w Brazylii zginęło 8 onkologów, którzy powiązali związek „cudownych eliksirów mRNA” z turborakami…przypadek? Nie sądzę… ” – czytamy w poście na Facebooku z 17 sierpnia 2024 r. (a także tutaj, tutaj) oraz we wpisach na Instagramie i platformie X. Dołączona do nich czarno-biała grafika przedstawia kolaż zdjęć wraz z imionami i krótkimi biogramami po portugalsku.
„Szwajcaria jest pierwszym krajem na świecie, który zakazuje mammografii” – czytamy w poście na Facebooku udostępnionym 10 maja 2024 roku. „Usługi badań przesiewowych są również zawieszone w niektórych częściach Kanady, Włoch, Szkocji i Australii” – czytamy dalej w publikacji, która wymienia listę fałszywych i wprowadzających w błąd twierdzeń na temat procedury. Post był również udostępniany w innych miejscach, na przykłąd tutaj.
„W Paryżu zginął chirurg, François Faivre – 58 lat, który ogłosił transseksualną transformację Brigitte Macron” – głosi wpis na Facebooku z 4 lipca. Dołączone do posta wideo w języku francuskim z polskim napisami, informuje, że „29 czerwca mężczyzna został znaleziony martwy po straszliwym upadku z okna w 12 dzielnicy Paryża. Biuro koronera stwierdziło że 58-letni François Faivre popełnił samobójstwo.” Post zyskał 309 udostępnień oraz ponad 30 tys. odsłon.
W nocy z 12 na 13 czerwca, Izrael zaatakował Iran, celując w obiekty nuklearne i wojskowe a także cywilne, po czym uzasadnił swój atak jako działania „wyprzedzające”. Iran, który zaprzecza, że dąży do zdobycia broni atomowej, odpowiedział odwetowymi atakami na Izrael.
„Państwowa telewizja Arabii Saudyjskiej Al-Arabija ujawniła, że Zełenski kupił swojej matce apartament w wieżowcu Burdż Chalifa za 3,2 miliona dolarów na urodziny.” – czytamy w poście na Facebooku, zamieszczonym 6 czerwca 2025 roku. Dołączone do posta wideo, w języku arabskim i angielskim, przypomina materiał informacyjny saudyjskiego kanału. Dowiadujemy się z niego, że apartament o powierzchni 2 tys. metrów kwadratowych znajduje się na 11 piętrze wieżowca o wysokości 828 metrów i 163 piętrach, i że ukraiński prezydent kupił go we wrześniu 2024 roku jako prezent na 74. urodziny swojej matki.
W publikacji udostępnionej na Facebooku 12 sierpnia 2023 roku cytowane są słowa australijskiego geologa Iana Plimera, który od wielu lat neguje zmiany klimatu. Agencja AFP wielokrotnie obalała twierdzenia Plimera (na przykład tutaj i tutaj).
W mediach społecznościowych pojawiły się wpisy w języku niemieckim, angielskim oraz polskim, w których sugerowano, że odpowiedzialne za katastrofę są lasery czy broń energetyczna i udostępniano obrazy z jasnym słupem światła.
„KŁAMSTWA KLIMATYCZNE: Najlepsi klimatolodzy twierdzą, że kazano im „zatuszować” prawdę, że temperatura na Ziemi nie wzrosła od 15 lat” – czytamy w publikacji udostępnionej na Telegramie 16 lipca 2023 roku. Podobne treści były także udostępniane na platformie X (wcześniej Twitter), a także na Facebooku. Teksty były publikowane również w języku angielskim i francuskim, zdobywając kilka tysięcy udostępnień od połowy lipca.
„W Paryżu zginął chirurg, François Faivre – 58 lat, który ogłosił transseksualną transformację Brigitte Macron” – głosi wpis na Facebooku z 4 lipca. Dołączone do posta wideo w języku francuskim z polskim napisami, informuje, że „29 czerwca mężczyzna został znaleziony martwy po straszliwym upadku z okna w 12 dzielnicy Paryża. Biuro koronera stwierdziło że 58-letni François Faivre popełnił samobójstwo.” Post zyskał 309 udostępnień oraz ponad 30 tys. odsłon.
Unijna dyrektywa azylowa nie wymaga od Polski zrównania świadczeń dla migrantów z tymi obowiązującymi w Niemczech.
Wbrew temu, co napisała Anna Bryłka, opłatą nie będzie obciążany każdy właściciel samochodu spalinowego.
Ukraińskie eldorado za pieniądze polskich podatników, Tusk ściągający migrantów z Afryki i Bliskiego Wschodu oraz nieskończone pokłady polskiego węgla – to tylko kilka tematów, w których politycy podczas kampanii wyborczej mijali się z prawdą. Podsumowujemy dominujące fałszywe narracje, które towarzyszyły prezydenckiemu wyścigowi.
„Zełenski kupił firmę wydobywczą platyny w RPA za 1,6 miliarda dolarów – media południowoafrykańskie.” – czytamy w poście na Facebooku z 4 kwietnia 2025 roku zamieszczonym wraz z krótkim filmem. Wpis w języku polskim zyskał 341 udostępnień. Ten sam film udostępniali użytkownicy platformy X na Telegramie .
„70 000 ukraińskich żołnierzy w obwodzie kurskim zginęło na próżno” – czytamy w publikacjach udostępnionych na Facebooku, platformie X i Telegramie po 16 marca 2025 roku wraz ze zdjęciem wyglądającym jak czołówka brytyjskiej gazety regionalnej Hull Daily Mail. Jej centralne zdjęcie przedstawia dwóch żołnierzy na tle wojskowego pojazdu, na którym widnieje napis w języku angielskim (ten sam co w poście) na temat ukraińskich strat w Kursku. Pod nim czytamy też, że „Wielka Brytania wyrzuciła setki milionów funtów na miażdżącą porażkę Zełenskiego”. W prawym górnym rogu figuruje data: 13 marca 2025 r.
Konflikt w Strefie Gazy (zarchiwizowany link) trwa już ponad miesiąc i zaczął się od niespotykanego na taką skalę ataku przez Hamas na Izrael 7 października, który podczas ostrzału rakietowego spowodował śmierć ponad 1,4 tys. osób, a około 240 osób uprowadzono jako zakładników, według władz Izraela. Ministerstwo zdrowia w rządzonej przez Hamas Strefie Gazy poinformowało 10 listopada, że w wyniku izraelskich bombardowań i działań naziemnych zginęło 11 078 ludzi, z czego 4506 to dzieci, a 27 490 osób zostało rannych.
Według strony izraelskiej, podczas niespotykanego na taką skalę ataku, który 7 października 2023 roku rozpoczął tę wojnę, Hamas przyczynił się do zabicia co najmniej 1,4 tys. osób, głównie cywilów. Napastnicy uprowadzili ponad 220 obywateli Izraela oraz innych państw i przetrzymują ich jako zakładników.
Przerobione zdjęcie zaczęło krążyć w mediach społecznościowych w języku polskim zaledwie tydzień po wtargnięciu bojowników Hamasu ze Strefy Gazy na teren Izraela 7 października 2023 roku, co rozpoczęło bezprecedensowy atak. Bojownicy Hamasu zamordowali, według źródeł izraelskich, 1,4 tys. osób, na ogół cywili i uprowadzili ponad 220 zakładników. Według danych palestyńskiego ministerstwa zdrowia z 27 października, w wyniku izraelskich ostrzałów odwetowych w Strefie Gazy zginęło 7,326 Palestyńczyków, głównie cywilów, spośród nich wiele dzieci.
