About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
Jessikka Aro wydała nową książkę. Przekonuje w niej, że pod Smoleńskiem doszło do zamachu i eksplozji. Jak wpadła na ten trop?
Rozpoczął się czas politycznych rozliczeń po powodzi. W ocenie działań rządu fakty mieszają się z opiniami i fałszywymi informacjami.
„Dziennikarze BBC naliczyli ponad 1000 przypadków użycia symboli nazistowskich przez ukraińskie wojsko infiltrujące region Kurska. Ale jak to Nazizm w Ukrainie?” – czytamy w postach na Facebooku, X, Telegramie zamieszczonych w polskich mediach społecznościowych od 18 września 2024 roku. Do postów dołączona jest grafika, na której widać żołnierza, w tle logo telewizji BBC oraz napisy po angielsku. Przekaz pojawił się m.in na koncie NDP na Telegramie, którego szereg publikacji Sprawdzam AFP weryfikowała w przeszłości tutaj, tutaj, tutaj.
Powodzie wywołane przez niż Borys spowodowały uszkodzenia (m.in. zapory w Stroniu Śląskim) i odcięcie od prądu mieszkańców w Polsce, Austrii, Czechach, na Węgrzech, w Rumunii i na Słowacji (zarchiwizowane linki tutaj, tutaj). Powodzie spowodowały w ciągu tygodnia śmierć ponad dwudziestu osób, kilkanaście osób uznano za zaginione, a tysiące ewakuowano z domów (archiwalny link tutaj).
„Władimir Putin nakazuje zniszczenie wszystkich szczepionek Covid-19 w Rosji” – czytamy w publikacji udostępnionej 5 marca 2023 roku na Facebooku. Publikacja zawiera zrzut ekranu z artykułem oraz zdjęcie prezydenta Rosji, który także było udostępniane na Twitterze i Telegramie – na tej ostatniej platformie publikacja zyskała ponad 6,7 tys. wyświetleń. Treści te udostępniali także anglojęzyczni użytkownicy mediów społecznościowych, w tym amerykański użytkownik Twittera, który stwierdził, że to „wspaniała wiadomość”, i którego śledzi ponad 36 tys. osób.
„Przez wieki globalne elity rozgłaszały swoje zamiary depopulacji świata. Do tego nawet stopnia, że wyryły je w kamieniu. Stew Peters Network z dumą prezentuje Died Suddenly” – czytamy w opisie filmu „Zmarł Nagle” (ang. Died suddenly), który został opublikowany 21 listopada 2022 r. na plaformie streamingowej Rumble.
Według krążących w grudniu na Twitterze informacji premier Mateusz Morawiecki zapowiedział, że w szkołach będą rozdawane “gifty”: maskotki “covidki” i pendrive’y-strzykawki. Ma to zachęcić dzieci do szczepień. Nie jest to prawda.
„Elektryczny samochód – największy przekręt jaki widział świat?” – czytamy w publikacji udostępnionej na Facebooku 10 listopada 2023 roku. „Czy ktoś kiedyś o tym pomyślał? Gdyby wszystkie samochody były elektryczne… A gdybyśmy utknęli w trzygodzinnym korku w mrozie burzy śnieżnej, nasze baterie byłyby całkowicie rozładowane”.
Od 6 listopada 2023 roku, polscy przewoźnicy (zarchiwizowany link) blokują dojazd do przejść granicznych z Ukrainą m.in. w Dorohusku, Hrebennem, Korczowej. Ukraina i UE podpisały w czerwcu 2022 r. umowę o liberalizacji transportu drogowego. Tak zwany ruch bezwizowy w transporcie ma być wsparciem dla ukraińskiej gospodarki dotkniętej przez wojnę. Przewidziana na jeden rok umowa została przedłużona do 30 czerwca 2024 r. (zarchiwizowany link). Polscy kierowcy ciężarówek domagają się jej odwołania i powrotu do zezwoleń, twierdząc, że ukraińscy przewoźnicy, których koszty są znacznie niższe, przejęli dużą część ich rynku. W Hrebennem czas oczekiwania 4 grudnia rano wynosił 250 godzin, czyli ponad dziesięć dni.
„Władze Kataru grożą stworzeniem światowego niedoboru gazu w ramach wsparcia dla Palestyny” – czytamy w publikacji z 13 października 2023 roku na platformie X (tutaj, dawny Twitter) oraz na Telegramie, do których dołączone było krótkie nagranie. Dalej cytowana jest rzekoma wypowiedź władcy Kataru: „’Jeśli bombardowania Gazy nie ustaną, odetniemy dostawy gazu na świat’ – powiedział Emir Tamim bin Hamad Al Thani.” Ta pierwsza publikacja zyskała ponad 100 udostępnień.
„Tak wygląda plaża po festiwalu poświęconym kwestiom środowiskowym i ochronie przyrody” – czytamy w opisie nagrania dołączonego do postu zamieszczonego 25 czerwca na Facebooku. Polski użytkownik dodał ikonkę z flagą Hiszpanii i nazwę plaży „La Malagueta”. Film, który pokazuje zaśmieconą plażę zyskał w ciągu kilku dni ponad 500 udostępnień.
Przeciwicy zmian klimatu lubią wykorzystywać rzekome dowody zdjęciowe w celu obalenia odkryć naukowych. „A poziom morza rośnie”–, czytamy w ironicznym poście na Facebooku z 3 czerwca 2024 roku, wraz z którym udostępniono trzy zdjęcia tej samej góry znajdującej się na półwyspie z datami „ok. 1880”, „ca. 1910” – i „2020” . Obrazy pokazują, jak zmieniła się linia brzegowa przez pojawienie się nowych zabudowań oraz infrastruktury, podczas gdy nie widać żadnej zmiany poziomu morza. To samo zdjęcie zostało udostępnione z podobnym twierdzeniem tutaj i tutaj.
Czy Chiny dominują w niemal wszystkich branżach związanych z zieloną energią? Sprawdzamy i porównujemy z Unią Europejską.
Idące w miliony złotych dofinansowanie programu leków dla ukraińskich uchodźców pochodziło z budżetu państwa – sugeruje działacz Konfederacji. Jak sprawdziliśmy, nie jest to prawdą.
„BILL GATES – To jest fabryka komarów Billa w Kolumbii. Jest największa na świecie. Co tydzień w 11 krajach wypuszczanych jest 30 milionów genetycznie zmodyfikowanych komarów. Ponieważ Bill wie lepiej niż natura, co może pójść nie tak.” – czytamy w publikacjach zamieszczonych na początku czerwca 2023 roku na Facebooku (tutaj, tutaj) i Telegramie (tutaj). Publikacje miały setki udostępnień. Dołączony do nich film pokazuje laboratorium w Medellin, w Kolumbii.
Amisze to żyjąca w odosobnieniu społeczność religijna, która nie stosowała się do wielu wytycznych dotyczących zdrowia publicznego podczas pandemii.
Jessikka Aro wydała nową książkę. Przekonuje w niej, że pod Smoleńskiem doszło do zamachu i eksplozji. Jak wpadła na ten trop?
Rozpoczął się czas politycznych rozliczeń po powodzi. W ocenie działań rządu fakty mieszają się z opiniami i fałszywymi informacjami.
„Dziennikarze BBC naliczyli ponad 1000 przypadków użycia symboli nazistowskich przez ukraińskie wojsko infiltrujące region Kurska. Ale jak to Nazizm w Ukrainie?” – czytamy w postach na Facebooku, X, Telegramie zamieszczonych w polskich mediach społecznościowych od 18 września 2024 roku. Do postów dołączona jest grafika, na której widać żołnierza, w tle logo telewizji BBC oraz napisy po angielsku. Przekaz pojawił się m.in na koncie NDP na Telegramie, którego szereg publikacji Sprawdzam AFP weryfikowała w przeszłości tutaj, tutaj, tutaj.
„Nikt nie mówi o tym leku, który zabija raka w 48 godzin” – czytamy w artykule opublikowanym 13 kwietnia 2023 roku. W publikacji możemy dalej przeczytać, że grupa kanadyjskich naukowców odkryła roślinę, która potencjalnie może zniszczyć raka w ciągu dwóch dni. „Informacje zostały odkryte na Uniwersytecie Windsor” – czytamy, oraz, że „olejek z mniszka lekarskiego skutecznie leczy wiele rodzajów nowotworów” np. białaczkę, raka trzustki, jelita grubego oraz białaczkę szpikową.
Rozpowszechniane na Facebooku publikacje np. tutaj i tutaj, zawierały zrzut ekranu z tweeta wraz z fałszywym przesłaniem, w którym można było przeczytać, że Orlen „zapowiada, że od teraz wszystkie bułki do hot-dogów oraz burgerów będą wypiekane z mąki ze świerszczy”.
Od czasu trzęsienia ziemi, w wyniku którego zginęły dziesiątki tysięcy ludzi i, które obróciło w ruiny szereg miast w Turcji oraz w ogarniętej wojną Syrii, media społecznościowe zalała dezinformacja, która często przybierała formę błędnie przypisanych obrazów.
Według polityka Konfederacji dyrektywa azylowa oznacza, że wsparcie dla migrantów ma być takie samo w Polsce i w Niemczech. To fałsz. Wyjaśniamy unijne przepisy.
„Tak wygląda plaża po festiwalu poświęconym kwestiom środowiskowym i ochronie przyrody” – czytamy w opisie nagrania dołączonego do postu zamieszczonego 25 czerwca na Facebooku. Polski użytkownik dodał ikonkę z flagą Hiszpanii i nazwę plaży „La Malagueta”. Film, który pokazuje zaśmieconą plażę zyskał w ciągu kilku dni ponad 500 udostępnień.
24 drużyny narodowe rywalizują od 14 czerwca do 14 lipca 2024 roku na boiskach w Niemczech o tytuł mistrza Europy.
Według Janusza Korwin-Mikkego w Buczy Ukraińcy mordowali kolaborantów. Dowodem mają być zeznania czeskiego najemnika. Wyjaśniamy, dlaczego to fałsz.
24 drużyny narodowe rywalizują od 14 czerwca do 14 lipca 2024 roku na boiskach w Niemczech o tytuł mistrza Europy.
“Wielki sukces Ukrainy! Ukrainka Olesya Prikhodko (etap Nausi Love) została mistrzynią świata w seksie wśród kobiet” – czytamy w poście udostępnionym na platformie X, który został opatrzony zdjęciem uśmiechniętej kobiety owiniętej niebiesko-żółtą flagą. Takie publikacje były udostępniane na Facebooku, również w języku bułgarskim, czeskim, słowackim, angielskim i francuskim.
Przerobione zdjęcie zaczęło krążyć w mediach społecznościowych w języku polskim zaledwie tydzień po wtargnięciu bojowników Hamasu ze Strefy Gazy na teren Izraela 7 października 2023 roku, co rozpoczęło bezprecedensowy atak. Bojownicy Hamasu zamordowali, według źródeł izraelskich, 1,4 tys. osób, na ogół cywili i uprowadzili ponad 220 zakładników. Według danych palestyńskiego ministerstwa zdrowia z 27 października, w wyniku izraelskich ostrzałów odwetowych w Strefie Gazy zginęło 7,326 Palestyńczyków, głównie cywilów, spośród nich wiele dzieci.
„Zwykli Egipcjanie przekraczają palestyńską granicę, żeby dostarczyć wodę, jedzenie i mieszkańcom Strefy Gazy” – czytamy w publikacji z 14 października 2023 roku, która miała ponad 60 udostępnień na Facebooku. Podobne posty były także udostępniane na Twitterze oraz Telegramie.
„Władze Kataru grożą stworzeniem światowego niedoboru gazu w ramach wsparcia dla Palestyny” – czytamy w publikacji z 13 października 2023 roku na platformie X (tutaj, dawny Twitter) oraz na Telegramie, do których dołączone było krótkie nagranie. Dalej cytowana jest rzekoma wypowiedź władcy Kataru: „’Jeśli bombardowania Gazy nie ustaną, odetniemy dostawy gazu na świat’ – powiedział Emir Tamim bin Hamad Al Thani.” Ta pierwsza publikacja zyskała ponad 100 udostępnień.
16 kwietnia 2024 roku odnotowano rekordowo silne deszcze w historii. Zalene były drogi, domy i centra handlowe w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. W całym kraju zamknięto szkoły. Lotnisko w Dubaju, jedno z najbardziej uczęszcznych na świecie, wstrzymało na krótko działalność, ale przez kilka dni było dotknięte poważnymi zakłóceniami, podała AFP.
