About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
Internauci (1, 2) porównywali rzekomą wypowiedź premiera do opresyjnej polityki państw totalitarnych z lat 30. ubiegłego wieku.
„Na mocy nowej ustawy o tzw. eutanazji prawo do śmiertelnego zastrzyku w Nowej Zelandii może zostać rozszerzone na pacjentów chorych na COVID-19. Informację potwierdziło tamtejsze ministerstwo zdrowia” – czytamy w poście z 30 grudnia 2021 roku na fanpejdżu Radia Maryja. Post odsyła na stronę radia do artykułu pt. „Nowa Zelandia: uśmiercanie na życzenie pacjentow z Covid-19”.
„Szpryca zabrała mu igrzyska. Adam Kszczot kończy karierę” – czytamy w tytule do publikacji zamieszczonej 14 lutego 2022 roku na Facebooku.
„Więc tak wygląda Glastonbury po. Dumny tłum ludzi, którzy przywitali Gretę, bojowniczą dziewczynkę, która na scenie opiewała ratowanie planety (…). Tak wygląda ratowanie planety. Miłego sprzątania” – czytamy w publikacji z 27 czerwca, która miała 1 tys. udostępnień.
„W Polsce taki dobrobyt, że 12 ambulansów jedzie sobie na wschód.Teraz tylko czekać na sygnały, że w Polsce zabraknie karetki na wyjazd do zdarzenia” – czytamy w poście na Facebooku opublikowanym 10 czerwca 2022 r. wraz z krótkim nagraniem. Widać na nim jadące autostradą ciężarówki wiozące na naczepach karetki medyczne. Niektórzy użytkownicy udostępniali tylko zrzut ekranu z filmu z ambulansami, z podobnym opisem, że karetki jadą na „Wschód”, sugerując że transportowane są do Ukrainy.
„Światowe Forum Ekonomiczne ma własne siły paramilitarne wyposażone we własne mundury, odznaki policyjne WEF i pistolety maszynowe. Władze szwajcarskie najwyraźniej chowają głowę w piasek” – czytamy w publikacjach udostępnionych pod koniec maja na Facebooku i Twitterze. Zawierają one zdjęcia policjanta, który na lewym ramieniu ma odznakę z napisem: „World Economic Forum Police”.
Trwające prawie trzy minuty wideo ukazuje chwilę, w której podróżujący na motorówce mężczyźni zostali zatrzymani przez nieznany statek podczas próby dotarcia do wybrzeże Antarktydy. Nagranie zostało udostępnione na Facebooku oraz TikToku 16 sierpnia 2023 roku.
„Czeski most przy granicy z Polską jednym z najpiękniejszych miejsc na świecie” – czytamy w publikacji na Facebooku z 12 września 2023 roku, która została udostępniona setki razy. Na zdjęciu widać krętą kładkę idącą wśród koron drzew. Fotografia wydaje się być zrzutem ekranu innego posta na Facebooku, z którego szczegóły takie jak nazwisko użytkownika czy data oryginalnej publikacji nie zostały uwzględnione.
„14 miast USA podpisało traktat WEF zakazujący mięsa, nabiału i prywatnych samochodów do 2030 roku” – czytamy w treści udostępnionej na platformie X (dawniej Twitter) 22 sierpnia 2023, która była podawana dalej 250 razy. Podobne posty były także udostepniane na Facebooku.
Rozpowszechniane na Facebooku publikacje np. tutaj i tutaj, zawierały zrzut ekranu z tweeta wraz z fałszywym przesłaniem, w którym można było przeczytać, że Orlen „zapowiada, że od teraz wszystkie bułki do hot-dogów oraz burgerów będą wypiekane z mąki ze świerszczy”.
„Soda oczyszczona skutecznym środkiem leczniczym na nowotwory” – czytamy w publikacji na Facebooku z 9 grudnia 2022 i 29 grudnia odsyłającej do artykułu na stronie Stolica Zdrowia. Artykuł ilustruje zdjęcie miseczki z białym proszkiem, mającym być sodą oczyszczoną (zwaną też wodorowęglanem sodu), popularną substancją używaną do gotowania, sprzątania, ogrodnictwa, a nawet jako trucizna.
„Zielarskie mi zamykają!”, „spisek przeciwko naturalnym metodom leczenia”, „odgórne zarządzenie UE” – komentują wzburzeni internauci podaną na Twitterze wiadomość, jakoby od stycznia 2023 roku sprzedaż ziół miała zostać zakazana w Unii Europejskiej. To nieporozumienie.
„Pracownicy TCK w Odessie przebrali się za Mikołajów, aby nie budzić podejrzeń w służbie Sił Zbrojnych Ukrainy. Będą łowić niewolników na rzeź.” – mówią posty w języku polskim opublikowane wraz z krótkim filmem na Facebooku, platformie X i Telegramie w grudniu 2024 r. Na nagraniu widać grupę mężczyzn, w tym kilku żołnierzy w mundurach wojskowych, stojących obok zaparkowanego przed supermarketem pojazdu w kolorach maskujących jak zakładają czerwone stroje i czapki Świętego Mikołaja.
Podczas wizyty w Pekinie na początku grudnia 2024 r. niemiecka minister spraw zagranicznych Annalena Baerbock przestrzegła Chiny przed wspieraniem rosyjskiej inwazji w Ukrainie i zaapelowała o konstruktywne działania na rzecz zakończenia wojny. Wkrótce po jej wizycie w mediach społecznościowych pojawiło się nagranie, w którym pojawia się twierdzenie, że minister „została wyproszona” z sali konferencyjnej przez swojego chińskiego odpowiednika. Wideo zostało udostępnione przez użytkowników Facebooka, platformy X, a także na Telegramie.
„Asad jest już w Moskwie” – czytamy w postach na Facebooku (tutaj) i platformie X (tutaj) opublikowanych po 8 grudnia, krótko po tym jak syryjscy rebelianci ogłosili wyzwolenie Damaszku i obalenie ponad dwudziestoletnich rządów Baszara Assada.
„Mel Gibson:„Mam 3 przyjaciół. Wszyscy troje mieli raka w 4. stadium… i cała trójka… nie ma teraz w ogóle raka…„Co brali…?” Iwermektynę i Fenbendazol” – czytamy w poście zamieszczonym 10 stycznia 2025 roku przez polskiego użytkownika Facebooka wraz z fragmentem rozmowy przeprowadzonej przez Joe Rogana z Melem Gibsonem w podcaście „The Joe Rogan Experience”.
Europosłanka Ewa Hernik-Zajączkowska twierdzi, że brytyjski sąd skazał mężczyznę, który tylko napisał w mediach społecznościowych, że nie chce, by jego podatki szły na imigrantów. Pominęła jednak informację o innych wpisał skazanego.
W mediach i wśród polityków krąży informacja, że ruch Ostatnie Pokolenie został zdelegalizowany w Niemczech i uznany tam za organizację przestępczą. W rzeczywistości to błędna interpretacja pewnej decyzji monachijskiego sądu.
Od czasu inwazji Rosji na Ukrainę ponad dwa lata temu, Polska przyjęła ponad milion uchodźców z Ukrainy. I choć Polacy pozostają jednymi z największych sojuszników Kijowa, to stali się celem dezinformacji, która chce zwrócić ich przeciwko osobom przybyłym z Ukrainy. Wpisy w mediach społecznościowych zwykle sugerują, że Ukraińcy „kradną” ludziom pracę, popełniają przestępstwa, albo że uzyskują większą pomoc finansową niż miejscowi – czytamy w artykule AFP.
Wideo jest częścią szerszego satyrycznego trendu w mediach społecznościowych: AFP znalazła setki podobnych filmów z tą samą ścieżką dźwiękową na TikToku. Ukraińscy eksperci ds. dezinformacji stwierdzili, że nagranie było wykorzystywane przez rosyjskich propagandystów do rzucania negatywnego światła na Ukrainę.
To „absurdalna i bardzo niebezpieczna polityka” – alarmują internauci rozsyłający przekaz, że „najliczniejszą grupą studentów” szkoły policji w Szczytnie są teraz Ukraińcy zamieszkali w Polsce. To fake news.
