About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
Kolejny deep fake z rzekomą wypowiedzią dowódcy ukraińskiej armii. Tym razem w sfabrykowanym oświadczeniu generał Wałerij Załużny miał wezwać swoich żołnierzy do opuszczenia okopów i marszu na Kijów. Ukraińcy ostrzegają: w ten sposób Rosjanie próbują nas poróżnić.
Politycy Konfederacji rozpowszechniają w ostatnich dniach przekaz, jakoby omawiane teraz zmiany Traktatów UE miały spowodować, że “Polska może zostać zmuszona do przyjęcia euro”. Tę narrację partia wykorzystywała już w kampanii wyborczej – lecz ani wtedy, ani teraz nie jest ona prawdziwa.
„Billboard Uniwersytetu w Greifswaldzie: «Moja linia krwi skończy się na mnie». Niemieckie kobiety są zachęcane do samosterylizacji” – czytamy w publikacji udostępnionej na Telegramie 13 sierpnia 2023 roku, która miała 4 tys. wyświetleń. Podobne posty były udostępniane na platformie X (kiedyś Twitter) oraz na Facebooku. Tego typu treści z przesłaniem „kampania aborcyjna na Uniwersytecie w Greifswaldzie” były udostępniane także wśród niemieckojęzycznych użytkowników w lipcu 2022 roku.
Izraelskie siły prowadzą działania lądowe w Gazie w ramach działań odwetowych po ataku Hamasu 7 października 2023 roku, w którym, według izraelskich danych oficjalnych, życie straciło co najmniej 1,4 tys. osób, głównie cywilów, a ponad 240 wzięto jako zakładników.
W internecie pojawiły się w styczniu kolejne publikacje o rzekomo wszczętym przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym (MTK) postępowaniu karnym w sprawie Covid-19. Akt oskarżenia o zbrodnie przeciwko ludzkości miałby dotyczyć kilku osób, m.in. Amerykańskiego miliardera Billa Gates’a i doradcę prezydentów USA do spraw medycznych, Anthoniego Fauciego. Skarga była złożona przez osobę przedstawiającą się jako Brytyjka Hannah Rose. Biuro Prokuratora MTK jednak przekazało AFP, że skargi w sprawach Covid-19 nie podlegają jurysdykcji Trybunału haskiego i, że w związku z tym nie wniósł oskarżenia o zbrodnie przeciwko ludzkości.
Morgan Wallace, amerykańska pielęgniarka, która przemawiała przed radą szkoły w Karolinie Północnej, stwierdziła, że szczepionki przeciwko Covid-19 są nieskuteczne, a…
„W Holandii do protestów farmerów przyłączyli się strażacy… ” – czytamy w opisie do filmu opublikowanego 12 lipca 2022 r. w poście na Facebooku. Nagranie udostępnione na Telegramie miało 2,7 tys. wejść. Widać w nim wozy strażackie i stojących na nich strażaków. Słychać syreny alarmowe.
„Więc tak wygląda Glastonbury po. Dumny tłum ludzi, którzy przywitali Gretę, bojowniczą dziewczynkę, która na scenie opiewała ratowanie planety (…). Tak wygląda ratowanie planety. Miłego sprzątania” – czytamy w publikacji z 27 czerwca, która miała 1 tys. udostępnień.
Post z mapami pogodowymi z 29 maja 2022 roku udostępniło 251 polskojęcznych użytkowników Facebooka. „ Kiedyś tak wyglądało lato. Dzisiaj kolorują to na czerwono i nazywają globalnym ociepleniem.” – czytamy w opisie.
Nagranie pojawiło się wśród polskich użytkowników 7września 2022 roku na Twitterze iFacebooku ( 1 , 2). Posty miały po 100 i 300 udostępnień.
„29 proc. młodzieży ma problem z sercem po szczepionkach przeciw Covid-19” – czytamy w publikacji z 26 sierpnia 2022 r., która miała 110 udostępnień. Podobne twierdzenia utrzymujące, że szczepienia przeciwko Covid-19 są niebezpieczne, bo badania wykazały, że młodzież ma po nich problemy z sercem, były także udostępniane na Telegramie i w kilku różnych artykułach.
Prezydent Siemianowic Śląskich Rafał Piech przekonuje, że Wielka Brytania wycofuje rekomendację szczepień na COVID-19 dla ciężarnych. Apeluje do mediów o “pilną interwencję dziennikarską” w tej sprawie. Wyjaśniamy, dlaczego nie jest to prawdą.
Nagranie z przylotu amerykańskich żołnierzy do Rumunii w 2022 roku, było udostępniane po ataku Hamasu na Izrael z fałszywym przesłaniem, że pokazuje przybycie amerykańskich żołnierzy do Izraela pod koniec października 2023 roku. W postach znajduje się także informacja, że kraje zachodnie wysyłają w ten rejon swoje oddziały „wojskowe”. Istotnie kilka państw europejskich oraz Australia ogłosiły zwiększoną obecność wojskową we wschodniej części Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie, jednak rządy tych państw podkreśliły, że celem jest pomoc w ewakuacji obywateli lub zapewnienie pomocy humanitarnej dla ludności w Gazie.
W sieci, 15 listopada pojawiło się nagranie przedstawiające wysadzenie budynku, który polscy użytkownicy opisywali jako „budynek parlamentu palestyńskiego w Gazie”, a czasem jako „budynek parlamentu Hamasu w Strefie Gazy”, m.in. na Facebooku, Telegramie oraz na platformie X (dawny Twitter), ta ostatnia publikacja zyskała 45 udostępnień.
Miliony wyświetleń w sieci osiąga nagranie z relacji polskiej telewizji, które rzekomo pokazuje, jak prezydent USA Joe Biden upadł ze schodów, wychodząc w Warszawie z samolotu. Film jest prawdziwy, ale nie przedstawia sytuacji z udziałem prezydenta.
Krótkie nagranie przedstawiające kobietę, która wygłasza wspomniane wyżej twierdzenia, to fragment dłuższego materiału wideo udostępnionego przez rosyjski kanał internetowy o nazwie Россия – это я! (Rosja to ja), który według eksperta od dezinformacji można określić jako „typowy przykład prokremlowskiej propagandy”.
W połowie czerwca 2023 r. na Telegramie, Twitterze i Facebooku udostępniono posty z nagraniem wyświetlanego na ekranie materiału przypominającego wiadomości TVP1 z maszerującymi polskimi żołnierzami. Na ekranie widoczne jest logo TVP1, a na pasku napis: „Polska może stworzyć w armii jednostki LGBT”. Słyszymy też głos mówiący po polsku, że „Polska może stworzyć w armii jednostki LGBT. Polskie władze nie są przeciwne tworzeniu specjalnych jednostek w armii lesbijek, gejów, osób biseksualnych i transpłciowych”. Po słowie LGBT słychać śmiech.
Światowe Forum Ekonomiczne ma rzekomo wzywać do przepisania Biblii przez sztuczną inteligencję, żeby stworzyć “poprawne religie”. Dowodem na te plany ma być wywiad z profesorem Yuvalem Noah Hararim. Tylko że cała ta teoria powstała z przeinaczenia wypowiedzi izraelskiego filozofa.
„Córka ministra obrony Ukrainy Reznikova kupiła w Cannes we Francji luksusową posiadłość za 7 milionów EUR.” – czytamy w publikacjach na Twitterze i Telegramie z 18 lipca 2023 roku. Film dołączony do publikacji pojawił się też na Facebooku (tutaj, tutaj). Widzimy w nim zdjęcia ministra oraz nagranie pokazujące rezydencję z basenem, wraz z komentarzem w języku ukraińskim. Na początku na ekranie widoczne jest logo TikToka.
Czołgi Leopard i T-72 oraz działa Krab miały wpaść w ręce Rosjan po tym, gdy poddała się im “bez wystrzału cała ukraińska dywizja pancerna” – piszą internauci, na dowód załączając nagranie rzekomej kapitulacji. Ale film dokumentuje zupełnie inne wydarzenie.
„’Nie ma Zelenskiego, nie ma wojny’ – głosi baner reklamowy w Nowym Jorku” – czytamy w publikacji zamieszczonej 29 czerwca 2023 roku na koncie Niezależnego Dziennika Politycznego (NDP) na Telegramie. Dołączony krótki film, który obejrzało ponad 2 tysiące użytkowników pokazuje baner reklamowy na ulicy Nowego Jorku. Te same publikacje z tym samym nagraniem udostępniono na Facebooku i TikToku.