About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
„Chiny z zakazem Coca-Coli do spożycia przez ludzi i sklasyfikowały ją jako produkt czyszczący” – czytamy w publikacjach, które prócz treści zawierały także logotyp popularnego napoju i były udostępniane na Facebooku po 22 stycznia 2024 roku (1, 2, 3). W postach można było także przeczytać, że zakaz został podjęty zgodnie z „decyzją Chińskiego Centralnego Komitetu ds. Jakości Żywności”, który w oparciu o „badania naukowe dotyczące składu napoju i jego wpływu na zdrowie człowieka” zdecydował o zamianie kwalifikacji produktu „na środek czyszczący do rur hydraulicznych.”
Niektóre polskie media, a za nimi internauci i nawet politycy rozsyłali w lutym informację o profanacji “polskiego cmentarza” w Brodach w obwodzie lwowskim. To fałszywy antyukraiński przekaz.
W ostatnich tygodniach w wielu krajach europejskich można było zobaczyć sceny przedstawiające rolników blokujących drogi traktorami przy dźwiękach klaksonów i migających świateł. Rolnicy protestowali przeciwko zaostrzeniu unijnych przepisów i domagali się większych rekompensat za straty spowodowane tanim importem z ogarniętej wojną Ukrainy.
“Zwracamy się z prośbą o dobrowolne wyrażenie zgody na przyjęcie emigrantów” – kartki z takim komunikatem w skrzynkach pocztowych rzekomo znajdowali mieszkańcy Bydgoszczy. “To akcja dezinformacyjna” – ostrzegają władze miasta.
Internauci (1, 2) porównywali rzekomą wypowiedź premiera do opresyjnej polityki państw totalitarnych z lat 30. ubiegłego wieku.
„Na mocy nowej ustawy o tzw. eutanazji prawo do śmiertelnego zastrzyku w Nowej Zelandii może zostać rozszerzone na pacjentów chorych na COVID-19. Informację potwierdziło tamtejsze ministerstwo zdrowia” – czytamy w poście z 30 grudnia 2021 roku na fanpejdżu Radia Maryja. Post odsyła na stronę radia do artykułu pt. „Nowa Zelandia: uśmiercanie na życzenie pacjentow z Covid-19”.
„Szpryca zabrała mu igrzyska. Adam Kszczot kończy karierę” – czytamy w tytule do publikacji zamieszczonej 14 lutego 2022 roku na Facebooku.
„Więc tak wygląda Glastonbury po. Dumny tłum ludzi, którzy przywitali Gretę, bojowniczą dziewczynkę, która na scenie opiewała ratowanie planety (…). Tak wygląda ratowanie planety. Miłego sprzątania” – czytamy w publikacji z 27 czerwca, która miała 1 tys. udostępnień.
„W Polsce taki dobrobyt, że 12 ambulansów jedzie sobie na wschód.Teraz tylko czekać na sygnały, że w Polsce zabraknie karetki na wyjazd do zdarzenia” – czytamy w poście na Facebooku opublikowanym 10 czerwca 2022 r. wraz z krótkim nagraniem. Widać na nim jadące autostradą ciężarówki wiozące na naczepach karetki medyczne. Niektórzy użytkownicy udostępniali tylko zrzut ekranu z filmu z ambulansami, z podobnym opisem, że karetki jadą na „Wschód”, sugerując że transportowane są do Ukrainy.
„Światowe Forum Ekonomiczne ma własne siły paramilitarne wyposażone we własne mundury, odznaki policyjne WEF i pistolety maszynowe. Władze szwajcarskie najwyraźniej chowają głowę w piasek” – czytamy w publikacjach udostępnionych pod koniec maja na Facebooku i Twitterze. Zawierają one zdjęcia policjanta, który na lewym ramieniu ma odznakę z napisem: „World Economic Forum Police”.
Zdjęcia i nagranie przedstawiające rzekomy „deszcz robaków” stały się popularne w mediach społecznościowych od początku marca. Nagranie przedstawia zaparkowane na ulicy – rzekomo w Pekinie – samochody, które pokryte są małymi obiektami przypominającymi robaki.
„Na niebiesko kraje, w których samochody spalinowe będą zabronione w 2035 roku, klimatyzm” – czytamy w publikacji udostępnionej na Telegramie.
„Czarnoziem jest wywożony z obwodu Chersońskiego” – czytamy w publikacji na Facebooku z 6 marca 2023 roku. Film opatrzony został napisami po polsku „Jak minął mój tydzień” i „Obwód chersoński” oraz flagą ukraińską, co ma sugerować, że nagranie opublikował w mediach społecznościowych polski kierowca ciężarówki jako relację z transportu ładunku czarnoziemu z Chersonia do Polski. W pierwszej części filmu (od 6 do 15 sek.) widzimy ciężarówkę w trakcie załadunku ziemią, jak wynika z opisu, w rejonie Chersonia, a w drugiej części (po 15 sek.) widok na drogę z szoferki jadącej ciężarówki, opatrzony napisem „Mysłowice” i flagą polską oraz tym samym napisem „Jak minął mój tydzień”. W tle gra polska piosenka, której ma słuchać kierowca.
„Przez wieki globalne elity rozgłaszały swoje zamiary depopulacji świata. Do tego nawet stopnia, że wyryły je w kamieniu. Stew Peters Network z dumą prezentuje Died Suddenly” – czytamy w opisie filmu „Zmarł Nagle” (ang. Died suddenly), który został opublikowany 21 listopada 2022 r. na plaformie streamingowej Rumble.
Według krążących w grudniu na Twitterze informacji premier Mateusz Morawiecki zapowiedział, że w szkołach będą rozdawane “gifty”: maskotki “covidki” i pendrive’y-strzykawki. Ma to zachęcić dzieci do szczepień. Nie jest to prawda.
„Kanada, Trudeau: wkrótce rozpocznie asystowane samobójstwo dla dzieci nawet bez zgody rodziców. (…) W przypadku dzieci rodzice mogą chcieć zabić swoje dziecko w ramach legalnej eutanazji” – czytamy w publikacjach udostępnionych na Facebooku i Telegramie na początku listopada 2022 roku.
„Ambasada Rosji zasygnalizowała swoje poparcie dla protestów rolników w Berlinie!” – czytamy w publikacji udostępnionej na polskim Facebooku 20 stycznia 2024 roku wraz z krótkim filmem z tego protestu. Na nagraniu widać traktory na ulicy, przed budynkiem nad którym powiewa rosyjska flaga. W tle słychać wycie syren. Nagranie pojawiło się też na Telegramie, gdzie zyskało blisko 2 tys. odsłon oraz na platformie X,na profilach, które systematycznie zamieszczają fałszywe treści i których część AFP zweryfikowała w przeszłości ( tutaj, tutaj, tutaj, tutaj )
Na spotkaniu z sympatykami PiS w Lublinie Jarosław Kaczyński opowiadał, że działacz pro-life został skazany za to, iż “chciał sfinansować badania wpływu homoseksualizmu na pedofilię”. Nie jest to prawdą – wyrok dotyczył szerzenia mowy nienawiści.
„Wysoki rangą oficer NATO zlikwidowany na Ukrainie” – czytamy w publikacji udostępnionej na polskim Telegramie 20 stycznia 2024 roku wraz ze zdjęciem mężczyzny ubranego we włoski galowy mundur wojskowy, w kapeluszu z piórami. Czytamy dalej, że chodzi o „podpułkownika włoskiej armii Claudio Castiglię, który był członkiem dowództwa NATO”. Podobne posty miały setki wyświetleń na Telegramie. Pojawiły się też na Facebooku ( tu i tu) i platformie X. W tym samym czasie zaczęły też krążyć w innych językach m.in. po serbsku, włosku, angielsku oraz francusku.
Brytyjska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia nie przyznała, że szczepionki niszczą układ odpornościowy
Według niektórych użytkowników mediów społecznościowych „brytyjski rząd przyznał”, że szczepionki niszczą układ odpornościowy. Źródłem tych informacji ma być raport Brytyjskiej…
“To koniec z wymianą silników w samochodach!”, “Unia zakaże napraw aut” – alarmowały internauci i portale branżowe. Źródłem informacji ma być unijne rozporządzenie o samochodach wycofanych z eksploatacji. To nieprawdziwy przekaz. Mamy wyjaśnienie Komisji Europejskiej.
Braun zgasił świece chanukowe podczas uroczystości w Sejmie 12 grudnia 2023 roku. Działanie posła Konfederacji zostało potępione na arenie międzynarodowej, a on sam został tymczasowo wykluczony z obrad parlamentu i ukarany utratą połowy wynagrodzenia na trzy miesiące oraz diet poselskich na pół roku.
Stworzone przez internautę z Holandii nagranie opublikowała holenderska strona rozrywkowa 17 grudnia 2023 a za nią, między innymi, holenderski polityk Geert Wilders, lider anty-imigranckiej Partii Wolnościowej, która w listopadzie 2023 roku wygrała wybory w tym kraju.
Przerobione zdjęcie zaczęło krążyć w mediach społecznościowych w języku polskim zaledwie tydzień po wtargnięciu bojowników Hamasu ze Strefy Gazy na teren Izraela 7 października 2023 roku, co rozpoczęło bezprecedensowy atak. Bojownicy Hamasu zamordowali, według źródeł izraelskich, 1,4 tys. osób, na ogół cywili i uprowadzili ponad 220 zakładników. Według danych palestyńskiego ministerstwa zdrowia z 27 października, w wyniku izraelskich ostrzałów odwetowych w Strefie Gazy zginęło 7,326 Palestyńczyków, głównie cywilów, spośród nich wiele dzieci.
„Izrael używa bomb fosforowych zakazanych przez Konwencję Genewską na terenach zaludnionych” – czytamy w relacji udostępnionej na Facebooku 13 października 2023 roku.
„Poczta ukraińska wypuściła znaczek okolicznościowy z Jarosławem Hunką.” – czytamy w publikacji z 27 września 2023 roku na Facebooku, do której dołączone było zdjęcie z grafiką przypominającą znaczek z podobizną Jarosława Hunki, ukraińskiego weterana Dywizji SS-Galizien, która w czasie II wojny światowej walczyła u boku nazistów. Ta sama grafika pojawiła się na platformie X (tutaj, dawny Twitter) i na Telegramie (tutaj, tutaj ), gdzie zyskała ponad dwa tysiące wyświetleń.