About CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO), as an independent non-partisan multidisciplinary hub, aims to identify, research and prioritise the most critical sources and causes of information disorders in Central Europe (mainly the Czech Republic, Slovakia and Poland). This international consortium was created to propose a set of short and longer-term actions, as well as recommendations to help civil society, public institutions and the private sector respond to the declining trust in key institutions and help society to resist the effect of increasing exposure to mis- and disinformation.
By interacting and coordinating with European Digital Media Observatory (EDMO) and other regional EDMO hubs in EU, CEDMO will contribute to curbing threats posed by information disorders, including disenchantment with the democratic processes, and discord in civil society in Europe, and to building community and nation-wide resilience while protecting information ecosystems.
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
O CEDMO
The Central European Digital Media Observatory (CEDMO) jest niezależnym, bezpartyjnym i multidyscyplinarnym hubem, którego celem jest identyfikowanie, badanie oraz priorytetyzowanie najbardziej istotnych źródeł i powodów zaburzeń informacyjnych w Europie Środkowej (głównie w Czechach, W Słowacji i w Polsce).
Nasi Partnerzy
Niemieccy żołnierze rzekomo od jesieni będą odpowiedzialni „za poziom wyszczepienia ludności” – podał jeden z polskich serwisów internetowych. Niemieckie ministerstwo obrony zaprzecza tym doniesieniom.
Nagranie pojawiło się wśród polskich użytkowników 7września 2022 roku na Twitterze iFacebooku ( 1 , 2). Posty miały po 100 i 300 udostępnień.
„29 proc. młodzieży ma problem z sercem po szczepionkach przeciw Covid-19” – czytamy w publikacji z 26 sierpnia 2022 r., która miała 110 udostępnień. Podobne twierdzenia utrzymujące, że szczepienia przeciwko Covid-19 są niebezpieczne, bo badania wykazały, że młodzież ma po nich problemy z sercem, były także udostępniane na Telegramie i w kilku różnych artykułach.
„WEF chce uśmiercić miliony domowych kotów i psów, aby walczyć ze zmianami klimatu. Światowe Forum Ekonomiczne rozpoczęło ostatnio kontrowersyjną nową inicjatywę, która będzie miała na celu walkę z obrońcami praw zwierząt. WEF, który nakazał mediom głównego nurtu rozpocząć forsowanie tej narracji, chce wprowadzić międzynarodową politykę, która wymagałaby od większości właścicieli zwierząt domowych eutanazji.” – czytamy w poście opublikowanym na Facebooku 13 grudnia 2022 roku.
„Erik Ollsen nie żyje. Kim jest Erik Ollsen? Cóż, był głównym śledczym w ataku na Nordstream” – czytamy w poście udostępnionym na Facebooku 9 października 2022 roku.
„Zełeński sprzedał 17 mln hektarów gruntów rolnych firmom Monsanto, Dupont i Cargill” – czytamy w poście udostępnionym 10 sierpnia 2022 roku.
„Samochody elektryczne zanieczyszczają środowisko 1 850 razy bardziej niż pojazdy napędzane paliwem, wynika z badania” – czytamy w poście na Facebooku z 15 marca 2024 roku. Post odnosi się do artykułu opublikowanego w tabloidzie „New York Post”, którego tytuł brzmi: „Pojazdy elektryczne wydzielają więcej toksyn i są gorsze dla środowiska niż samochody napędzane gazem: badanie”.
„Mędrcy z Davos wpadli na nowy pomysł. Zakażą kawy!” – czytamy w poście na Facebooku, który od 31 stycznia 2024 roku został udostępniony setki razy. W poście dodano również, że kawa zostanie zakazana, ponieważ „produkcja kilograma kawy wymaga wytworzenia 15 kg CO2. Takie wyliczenia pojawiły się w tegorocznej edycji Forum Ekonomicznego w Davos”.
„ONZ przekazuje raport uznający pedofilię za prawo człowieka i opowiada się za jej dekryminalizacją na całym świecie” – czytamy w publikacji udostępnionej 21 maja 2023 roku na Telegramie. Podobne posty były także udostępniane na Facebooku.
Posty, do których dołączono fotografię dyrektora WHO oraz fragment artykułu, w którym miał on rzekomo powiedzieć, jakoby „pandemia skończyła się zwykłą grypą” i przeprosić za zamieszanie, były udostępniane w mediach społecznościowych od początku maja. Fałszywe treści były udostępniane m.in. tutaj i tutaj, ale także na Twitterze przez Włodzimierza Skalika, wiceprezesa partii Konfederacja Korony Polskiej. Treści te miały tysiące interakcji na Facebooku oraz na Twitterze
„Nie jedz niczego, co ma naklejkę Apeel” – czytamy w mylącym poście udostępnionym na Telegramie, w którym dodano, że warzywa „powlekane Apeelem” są niebezpieczne dla ludzkiego zdrowia, powodując m.in. „poważne uszkodzenie oczu” czy „reakcję alergiczną skóry”. Publikacje utrzymują również, że firma Apeel „finansowana jest przez Billa Gatesa” oraz WEF, czyli Światowe Forum Ekonomiczne.
„We Włoszech zakazano małżeństw homoseksualnych. Brawo!!!!!!” – głosił wpis na Facebooku z kolażem dwóch zdjęć – jedno przedstawia premier Włoch Giorgię Meloni, liderkę skrajnie prawicowej partii Bracia Włoscy, drugie przekreśloną tęczową flagę LGBTQI+.
„70 000 ukraińskich żołnierzy w obwodzie kurskim zginęło na próżno” – czytamy w publikacjach udostępnionych na Facebooku, platformie X i Telegramie po 16 marca 2025 roku wraz ze zdjęciem wyglądającym jak czołówka brytyjskiej gazety regionalnej Hull Daily Mail. Jej centralne zdjęcie przedstawia dwóch żołnierzy na tle wojskowego pojazdu, na którym widnieje napis w języku angielskim (ten sam co w poście) na temat ukraińskich strat w Kursku. Pod nim czytamy też, że „Wielka Brytania wyrzuciła setki milionów funtów na miażdżącą porażkę Zełenskiego”. W prawym górnym rogu figuruje data: 13 marca 2025 r.
Eksperci próbują przewidzieć jaki będzie dalszy stosunek Stanów Zjednoczonych do pozostałych państw NATO. Jeden z polityków poinformował, że amerykańskie wojska już wycofują się z Polski. Nie ma jednak źródeł, które by to potwierdzały.
Czy Międzynarodowa Stacja Kosmiczna ISS sfilmowała na początku maja niezidentyfikowane obiekty latające? Tak twierdzą użytkownicy mediów społecznościowych, którzy od 10 maja podzielili się nagraniem mającym już ponad 13 tys. wyświetleń i 53 udostępnienia na Facebooku.
Post z mapami pogodowymi z 29 maja 2022 roku udostępniło 251 polskojęcznych użytkowników Facebooka. „ Kiedyś tak wyglądało lato. Dzisiaj kolorują to na czerwono i nazywają globalnym ociepleniem.” – czytamy w opisie.
Dwie polskie uczelnie zostały wciągnięte w tryby prokremlowskiej dezinformacji. Rosyjskie ministerstwo obrony zarzuciło im zaangażowanie w działalność „wojskowo-biologiczną” w tajnych ukraińskich laboratoriach. To fałsz.
„Pod piramidą Khafre odkryto osiem ogromnych, cylindrycznych struktur – twierdzi użytkownik w poście na Facebooku zamieszczonym 23 marca 2025 roku (używając anglojęzycznej nazwy piramidy Chefrena). O „ośmiu cylindrycznych studniach” pisze też użytkownik na platformie X. Inny użytkownik Facebooka dodaje że „może to zmienić wszystko, co myślimy, że wiemy o naszej historii”.
„We Włoszech zakazano małżeństw homoseksualnych. Brawo!!!!!!” – głosił wpis na Facebooku z kolażem dwóch zdjęć – jedno przedstawia premier Włoch Giorgię Meloni, liderkę skrajnie prawicowej partii Bracia Włoscy, drugie przekreśloną tęczową flagę LGBTQI+.
Na Facebooku Paweł Wyrzykowski podał jako informację „wysoce prawdopodobną”, że w Siedlcach migranci zgwałcili dwie dziewczynki. To fake news
„18 członków brytyjskich sił specjalnych powróciło do domu po „udanej” próbie walki po stronie Kijowa” – czytamy w postach zamieszczonych po 2 listopada 2024 na Facebooku (tutaj i tutaj) oraz na Telegramie. Zdjęcie z tym samym opisem zyskało na platformie X 134 udostępnień. Pod zdjęciem dołączonym do publikacji czytamy po angielsku, że żołnierze „zostali zlikwidowani w rejonie Odessy” (określenie „zlikwidowany” jest powszechnie używane w oficjalnych przekazach w języku rosyjskim dla określenia „zabity” w stosunku do poległych Ukraińców).
„Lwów – na Ukrainie nie ma nazizmu!” – napisał 11 października 2024 roku użytkownik Facebooka. Do posta dołączył krótkie nagranie przedstawiające publiczność i artystów zgromadzonych w sali teatralnej. Nagranie pojawiło się pod koniec września 2024 roku na Telegramie, Facebooku i platformie X, z sugestią, że osoby z filmu wykonują nazistowski salut.
„Dziennikarze BBC naliczyli ponad 1000 przypadków użycia symboli nazistowskich przez ukraińskie wojsko infiltrujące region Kurska. Ale jak to Nazizm w Ukrainie?” – czytamy w postach na Facebooku, X, Telegramie zamieszczonych w polskich mediach społecznościowych od 18 września 2024 roku. Do postów dołączona jest grafika, na której widać żołnierza, w tle logo telewizji BBC oraz napisy po angielsku. Przekaz pojawił się m.in na koncie NDP na Telegramie, którego szereg publikacji Sprawdzam AFP weryfikowała w przeszłości tutaj, tutaj, tutaj.
